به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) به نقل از روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، فرزانه اعظم لطفی دبیر علمی بخش هند همایش بین‌المللی «میراث مشترک ایران و هند؛ نسخ خطی: ظرفیت‌ها و چالش‌ها» با اشاره به هدف برگزاری این همایش گفت: نسخه‌های خطی پشتوانه فرهنگی و گنجینه‌هایی هستند که می‌توان از آن به عنوان تاریخ علم و ارزش های هنر یک کشور یاد کرد.

دبیر علمی بخش هند همایش بین‌المللی «میراث مشترک ایران و هند؛ نسخ خطی: ظرفیت‌ها و چالش‌ها» افزود: ایران و هندوستان دارای نسخه‌های خطی بسیار زیادی هستند که به دلیل شرایطی که در طول تاریخ در ایران به وجود آمده برخی از نسخه از ایران خارج شده و به هندوستان رفته است. هندوستان یکی از کشورهای است که بزرگترین جایگاه را برای نگهداری اسناد و نسخه‌های نفیس و ارزشمند داراست.

لطفی ادامه داد: در کشور هندوستان نسخه‌های ارزشمند از ایران وجود دارد که به پشتوانه محکم علمی گذشتگان در آنجا محفوظ است و نگهداری می‌شود. اما داشتن چنین گنجینه ای بدون تحقیق و تفحص و پیشبرد امور علمی کاربردی نیست.

دبیر علمی همایش بین‌المللی «میراث مشترک ایران و هند؛ نسخ خطی: ظرفیت‌ها و چالش‌ها» ادامه داد: امروز نسخه‌های خطی زیادی در کتابخانه‌ها محصور مانده که به واسطه برگزاری چنین همایشی به محققان وپژوهشگران یادآور می‌شویم تا برای انجام فعالیت‌های علمی از ظرفیت‌های علمی و گنجینه‌های ارزشمند ملی بهره ببرند.

لطفی افزود: با توجه به تخصصی بودن این همایش، از کشورهای هندوستان و پاکستان مقاله‌های بیشتری ارسال شده است، زیرا موضوع اصلی همایش درباره میراث مشترک ایران و هند است؛ البته تعداد مشارکت‌کنندگان محققان ایرانی نیز قابل توجه است.

عضو هیات علمی دانشکده زبان و ادبیات خارجی دانشگاه تهران گفت: در این همایش بین‌المللی، محققانی از حوزه مطالعات زبان سانسکریت از دانشگاه بنارس که از دانشگاه‌های قدیمی کشور هندوستان است؛ شرکت کرده‌اند. این افراد به طور ویژه درباره نسخه‌های خطی کار کرده‌اند که بخشی به زبان سانسکریت و بخشی به زبان فارسی است که در قرن چهاردم و پانزدهم میلادی ترجمه شده است.

لطفی گفت: زبان فارسی بیش از 800 سال زبان رسمی و اداری هندوستان بوده است و نسخه‌های خطی که در کتابخانه‌ها و مرکز اسناد این کشور نگهداری می‌شود بالغ بر هزاران نسخه را دربر می‌گیرد. نسخه‌های خطی به صورت نسخه‌های مرکب و دست‌نویس هستند که از ارزش علمی زیادی برخوردارند و علوم مختلف شامل را شامل می‌شود. در این بین نسخه‌های خطی علوم حدیث، علوم فقه، اصول، کلام، نجوم، ریاضیات، موسیقی، پزشکی، خطاطی و حتی کشاورزی، فیزیک و شیمی وجود دارد که مبین این مطلب است که دانشمندان ایرانی از ظرفیت بالایی برای پیشبرد امور و حصول دستاوردهای مطلوب برخوردار هستند.

دبیر علمی همایش بخش هند بین‌المللی «میراث مشترک ایران و هند؛ نسخ خطی: ظرفیت‌ها و چالش‌ها» ادامه داد: نسخه‌های خطی به دو بخش مادی و معنوی تقسیم می‌شوند که نسخه‌های خطی روی کاغذ، قلم، شکل و شمایل خط، نمونه‌های خوش نویسی، اجزای مادی مانند تهذیب مورد توجه محققان و پژوهشگران است.

لطفی اظهار داشت: بخش کمیسیون ملی نسخه‌های خطی هندوستان از موسسات فعال در حوزه نگهداری نسخ خطی است. همچنین یکی از مکان‌های مهم نگهداری نسخه‌های خطی در شهر کلکته واقع شده است. در سال 1857 میلادی که دانشگاه کلکته تاسیس شد، شمارش نسخه‌های خطی کلکته بیش از 42 هزار نسخه بود که در میان آن نسخه‌هایی به زبان فارسی، عربی، بنگالی و زبان های محلی هندوستان کشف شده است که همه این نسخه‌ها دارای تذهیب‌های طلایی و نقره‌ای هستند و نقاشی‌های بسیار خاص دارند.

دبیرعلمی همایش بین‌المللی «میراث مشترک ایران و هند؛ نسخ خطی: ظرفیت‌ها و چالش‌ها» گفت: نسخه‌های خطی برای هر محقق و پژوهشگری که در حوزه مطالعات تطبیقی و به خصوص مطالعات هندشناسی کار می کنند از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

لطفی گفت: انستیتوی مطالعات شرق شناسی در هندوستان نیز از نسخه‌های خطی نگهداری می‌کنند. این مرکز در سال 1917 تاسیس شد که در آن زمان حدود 20 هزار نسخه خطی در حوزه هایی چون مطالعات فلسفه، پزشکی، تاریخی، ادبیات، مذهبی و موسیقی در این مرکز حفاظت شد و حداقل 50 درصد از این نسخ، مربوط به مطالعات زبان فارسی است.

وی اضافه کرد: بسیاری از گنجینه‌های ادبی و نسخه‌های خطی ایران در هندوستان وجود دارد؛ 37 هزار نسخه خطی در موزه دولتی اوریسا از شهرهای مرکزی هندوستان نگهداری می‌شود که سال 1932 افتتاح شده است، برخی از این نسخه‌ها در برگ، پوست درخت، کاغذهای دست ساز و پوست حیوانات نوشته است.

دبیر علمی بخش هند همایش بین‌المللی «میراث مشترک ایران و هند؛ نسخ خطی: ظرفیت‌ها و چالش‌ها» یادآور شد: برخی از این نسخه‌های خطی با تلفیق فرهنگ ایران و هند است که امید است از طریق شناخت اشتراکات بین ایران و هند و برگزاری چنین همایشی یادآور میراث فرهنگی و گنجینه ارزشمند ایران و هند باشیم.

وی در پایان خاطرنشان کرد: تاکنون 50 چکیده تخصصی به دبیرخانه همایش ارسال شده است.