به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، کتاب «اصلاح زبان ترکی، موفقیت فاجعه‌بار» اثر جفری لوئیس با ترجمه طاهر خدیو از سوی نشر شیرازه چاپ شد.

در پی فروپاشی امپراتوری عثمانی و تأسیس یک دولت-ملت جایگزین در دل آناتولی، برای خلق و ابداع یک هویت جدید ترکی در این بخش برجای مانده از امپراتوری، رشته‌تلاش‌های گسترده‌ای آغاز شد. اصلاح زبان ترکی که طرد و حذف واژه‌های فارسی و عربی و طرح و وضع کلمات جدید ترکی یکی از ارکان اصلی این دگرگونی را تشکیل می‌داد، به بن‌بست رسیدن این تلاش‌ها در یک مرحله که به طرح نظریه شگفت‌انگیز «زبان خورشید» منجر شد و آثار بعدی این تجربه بر جامعه و فرهنگ ترکیه که تا به امروز نیز ادامه دارد از جمله مضامینی است که در این کتاب به بحث و بررسی گذاشته شده است.

جفری لوئیسپروفسور جفری لوییس (Geoffrey Lewis) (۱۹ ژوئن ۱۹۲۰–۱۲ فوریه ۲۰۰۸) استاد زبان‌های ترکی در دانشگاه آکسفورد بود. او اهل انگلستان بود و کتاب خودآموز زبان ترکی او با نام Teach Yourself Turkish که در ۱۹۵۳ نوشت مشهور بود.

ایت کتاب روایت پیدایش زبان ملی در ترکیه است که از اواخر سده نوزدهم به یکی از دغدغه‌های روشنفکران ترک عثمانی تبدیل شده بود. زمانی که روشنفکران و نخبگان نیز مانند دهقانان و مردم عادی رفته رفته خود را ترک نامیدند. در این فرآیند بود که کاستی‌های زبان عثمانی که ملغمه‌ای حیرت‌انگیز از عربی، ترکی و فارسی بود به نحو بی‌سابقه‌ای مسئله‌نما شد. در آغاز روسنفکران می‌پنداشتند که برای تاسیس زبان ملی، رجوع به زبان مردم استانبول و به قول ضیا کوکب آلپ، خانم‌های این شهر کفایت می‌کند، اما چون این مسئله به نوعی پیکار ملی‌گرایانه، هم تراز جنگ استقلال، تبدیل شده بود در استانبول متوقف نشد و با کشیده شدن به روستاها و گویش‌های محلی ابعاد گسترده‌تری یافت. در مواردی حتی واژه‌های من درآوردی و ساختگی را جایگزین تعابیر آشنای قدیمی کردند و البته در کار خود کمابیش توفیق یافتند.
 
شاید یکی از توجه برانگیزترین درس‌هایی که می‌توان از این پژوهش گرفت، پی بردن به بردن به نیروی عظیم سیاسیت و قدرت بی‌سابقه دولت‌های معاصر باشد. زیر و زبر کردن زبان مردم در طول چند سال، با کیفیتی که در گذشته صدها سال زمان می‌برد، موید همین واقعیت است. در ترکیه، این دگرگونی به اندازه‌ای عمیق و گسترده است، که ارتباط فرهنگی نسل‌های پس از اصلاح زبان نویسندگان قبل و اصلاح را قطع کرده است.

کتاب «اصلاح زبان ترکی» اثر جفری لوئیس ترجمه طاهر خدیو در 314 صفحه به بهای 80 هزار تومان از سوی نشر شیرازه روانه کتابفروشی‌ها شد.