در این نشست، بلخاری، سخنان خود را با دو بیت از هفت پیکر نظامی در ستایش ایران زمین «همه عالم تن است و ایران دل/ نیست گوینده زین قیاس خجل/ چون که ایران دل زمین باشد/ دل ز تن به بود یقین باشد» آغاز کرد و گفت: علت برپایی این همایش ملی ثبت 21 اسفند به نام نظامی در تقویم ملی ماست. انجمن بنا به رسالت ذاتی خود هر سال برنامه‌هایی را برای بزرگداشت این افتخار فرهنگی تدارک می‌دید که اغلب به سخنرانی‌ها محدود می‌شد. امسال با تاکید ویژه وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و نیز رییس ستاد بزرگداشت حکیم نظامی احساس وظیفه کردیم که بزرگداشت این شاعر بزرگ را در سطحی وسیع و جدی‌تر انجام دهیم. بخش علمی و پژوهشی برنامه‌های بزرگداشت نظامی به انجمن آثار و مفاخر فرهنگی واگذار شده و در این راستا علاوه بر تدارک همایش دو روزه به صورت حضوری و برخط، پیش همایش‌هایی را نیز در دستور کار قرار دادیم.
رییس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی افزود: یکی از دلایل اهمیت برگزاری چنین همایش‌ها و برنامه‌های گسترده‌ای، تلاش برخی کشورها در مصادره برخی شخصیت‌های فرهنگی ما از جمله نظامی است که در این تلاش به وجه علمی و فرهنگی و تعلق به بشریت توجه نشده بلکه کوشش کرده‌اند به نفی ایرانی و پارسی‌گوی بودن نظامی بپردازند. ایرانیان بخیل نیستند و در طول تاریخ بزرگانی را تقدیم به فرهنگ و دانش و بشریت کرده‌اند که متعلق به تمام تاریخ و جهان هستند ولی اقدام اخیر کشور همسایه رویکرد سیاسی دارد و انجمن وظیفه خود می‌داند که موضع‌گیری علمی و فرهنگی در مقابل آن داشته باشد.
وی با تاکید بر تاثیر زیاد نظامی در تاریخ تمدن ما عنوان کرد: هگل، فیلسوف آلمانی در کتاب «استتیک» خود به بحث درباره گرایش حماسه‌های پهلوانی به اشعار عاشقانه پرداخته و نظامی را قهرمان پیوند اسطوره‌های حماسی به غنایی و عاشقانه دانسته است.
بلخاری همچنین با اشاره به استفاده زیاد نظامی از تشبیهات و استعاره‌های خیال‌انگیز گفت: استفاده نظامی از صنایع و فنون ادبی در شاعران پس از وی تاثیر گذاشته و حتی مولانا که از قله‌های شعر و ادب ایران‌زمین است تحت تاثیر اشعار نظامی بوده است. نظامی همچنین بر علوم مختلف از جمله فلسفه، نجوم، معماری، رنگ‌شناسی تبحر داشت.
وی تصریح کرد: ما به کشورهایی که به دنبال نفی ایرانیت نظامی هستند پیشنهاد می‌کنیم که دست از این امر اشتباه بردارند و با کشور ما در معرفی وجوه فرهنگی، هنری و انسانی مفاخری چون نظامی مشارکت کنند. در پیش همایش ویژه‌ای که در انجمن با مشارکت اهالی فرهنگ تاجیک برگزار کردیم آنها از اشاره آذربایجان به ترک زبان بودن نظامی ابراز تعجب کردند. هیچ فرزانه‌ای در دنیا تردیدی در پارسی بودن نظامی ندارد و متفکران عالم در برابر تلاش برای نفی ایرانی‌بودن این شاعر موضع می‌گیرند.
ترجمه مکتوبات همایش ملی حکیم نظامی به زبان انگلیسی
بلخاری همچنین در پاسخ به پرسش ایبنا درباره فعالیت‌های انجمن آثار و مفاخر فرهنگی در ترجمه مقالات و سخنرانی‌های همایش پیش رو گفت: در این راستا درنظر داریم مقالات برگزیده همایش را به زبان انگلیسی ترجمه و در ویژه‌نامه‌ای منتشر و به سفارتخانه‌ها و نمایندگی‌ِهای سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی در کشورهای دیگر ارسال کنیم. به ریاست سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی کمیته بین‌الملل بزرگداشت نظامی تشکیل شده که با رایزن‌های فرهنگی ایران وارد گفت‌وگو برای ترجمه و نشر آثار مرتبط با حکیم نظامی شده است.
وی افزود: در تاریخ نگارگری ایران پس از شاهنامه خمسه نظامی مورد توجه خاص بوده و بسیاری از خمسه‌های مصور در کتابخانه ملی فرانسه و موزه آستان قدس رضوی موجود است. در آستان قدس 135 نسخه خطی از پنج گنج موجود است و در انجمن آثار و مفاخر فرهنگی نیز نسخه‌ای خطی از لیلی و مجنون متعلق به قرن هشتم را داریم که تلاش داریم با همکاری فرهنگستان هنر آن را به زبان‌های فارسی، عربی و انگلیسی منتشر کنیم.
بلخاری همچنین تصریح کرد: تاکید اصلی انجمن، تولید محتوا با رویکرد بین‌المللی برای کاهش اقدامات انحرافی از جمله اقدام اخیر آذربایجان است و تلاش داریم جایگاه واقعی مفاخر ایران زمین را در سطح جهانی نشان دهیم.
وی همچنین درباره شعر منسوب به نظامی درباره روسی‌ها گفت: باید هر مساله و شعری در زمان خود تحلیل شود. همچنین لازم است تصحیحی تحلیلی و منقح از خمسه نظامی تهیه شود که شان سرایش ابیات را نیز بیان کند تا بسیاری از اخلاف نظرها از میان برود.
بلخاری تاکید کرد: اشعار نظامی متعلق به عرف خاص و نه مانند ابیات حافظ متعلق به عرف عام است. در عین حال می‌توان حکایت‌های مندرج در آثار نظامی را در قالب داستان و قصه عرضه کرد.
وی همچنین گفت: جاری شدن اندیشه نظامی در تاریخ و ادبیات ما به نحو شگفت‌انگیزی نمودار است و در ضرب‌المثل‌های ما نیز جاری شده است. در عین حال در هنر نمایش و سینما مورد غفلت واقع شده و باید بیشتر مورد توجه قرار گیرد.
با سلاح اندیشه به جنگ تحریف‌ها می‌رویم
همچنین در این نشست، کاوه خورابه، معاون علمی و پژوهشی انجمن آثار و مفاخر فرهنگی در سخنانی عنوان کرد: در سال‌های گذشته نیز بزرگداشت نظامی را به عنوان یکی از مفاخر ایرانی مورد توجه داشتیم ولی امسال گونه‌ای از تعامل تقابلی را داریم که بر اساس تحریفی از سوی برخی همسایگان شکل گرفته و لازم است با سلاح اندیشه به جنگ تحریف برویم و حقیقت تاریخ را درباره نظامی بیان کنیم.
وی افزود: در این راستا یک نهضت ملی شکل گرفته که هم نویدبخش استفاده از ظرفیت‌های فرهنگی در حرکتی ملی و نیز هشدار نسبت به خطر غفلت از مفاخر ماست.
خورابه عنوان کرد: یکی از اقدامات مهم انجام شده از سوی انجمن آثار و مفاخر فرهنگی گفت‌وگو و شناسایی اهالی اندیشه و ادب با تمرکز بر نظامی‌پژوهی بوده که با این اقدام توانستیم با 60 نظامی‌پژوه وارد گفت و گو شویم که سخنرانی‌هایی در پیش همایش داشته باشند.
وی تاکید کرد: پویشی در ستاد ملی بزرگداشت حکیم نظامی مطرح بوده که از حوزه نخبگی وارد حوزه عمومی و اجتماعی شویم. در عرصه مکتوبات نیز تلاش داریم مقالات ارسالی به همایش را منتشر کنیم. همچنین ویژه‌نامه‌های جداگانه‌ای را با محوریت نظامی منتشر خواهیم کرد.
نظر شما