به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، بر اساس داده‌های بانک اطلاعات موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران، در باره زمانی یکساله (فروردین تا اسفند 1400)، 56 عنوان کتاب در حوزه تاریخ ایران باستان چاپ شده که از میان 56 عنوان 41 عنوان چاپ نخست بوده و 15 عنوان بازچاپ شده است. همچنین آمار کتاب‌های چاپ شده نشان می‌دهد که در حوزه تاریخ تالیف از ترجمه پیشی گرفته است.

بر این اساس تالیف 42 عنوان و ترجمه 14 عنوان بوده است. ناشران تهرانی 40 عنوان و ناشران شهرستانی 16 عنوان کتاب در این زمینه منتشر کرده‌اند. در زمینه کمک درسی و آموزشی نیز 6 عنوان کتاب منتشر شده است. در حوزه کودک و نوجوان نیز یک عنوان کتاب به چاپ رسیده است. همچنین بر پایه داده‌های بانک اطلاعات موسسه خانه کتاب چهار عنوان کتاب در حوزه ادبیات باستان منتشر شده که سه عنوان چاپ نخست و یک عنوان بازچاپ در زمینه کمک درسی بوده است. 7 عنوان کتاب نیز در زمینه هنر باستان منتشر شده که چاپ نخست بوده است.

در این گزارش به بخشی از کتاب‌های چاپ نخست در حوزه تاریخ و فرهنگ ایران باستان اشاره شده و عناوین بازچاپ‌ها نیامده است. همچنین این فهرست شامل تمامی کتاب‌ها در این حوزه‌ها نیست و شاید کتابی از چشم دور مانده باشد.

کتاب‌های چاپ نخست در حوزه تاریخ باستان
ایلام باستان (باستان‌شناسی و تاریخ)
نويسنده: حبیب‌الله محمودیان؛ ويراستار: علی محمودیان - زاگرو - 306 صفحه - وزیری (شومیز) - چاپ 1 سال 1400 
بر اساس بررسی‌های تاریخی و باستان‌شناسی ایلامی‌ها از اواخرهزاره‌ی چهارم یا اوایل هزاره‌ی سوم پیش از میلاد در منطقه جنوب غرب ایران حکومت کرده‌اند. حدود 25 سده سلسله‌های معروف ایلام (اوان، سیماش، اپارت، ایلهالکی، شوتروک‌ها و ایلام نو) ضمن تشکیل نخستین سلسله‌های حکومتی، حافظ تمدن و فرهنگ ایران‌زمین بوده‌اند. اسناد تاریخی نشان می‌دهد، تمدن ایلام در درازای تاریخ پر فراز و نشیب خود با همسایگان غربی خویش در میان‌رودان در ارتباط بوده‌اند. تبادل و تهاجم در جبهه‌های فرهنگی و نظامی بخش عمده‌ای از تاریه ایلام و بین‌النهرین را تشکیل داده است. کاوش‌های باستان شناسی نشان می‌دهد افزون بر تحولات سیاسی و نظامی ایلام با تمدن‌های همجوار، پیشرفت‌هایی در عرصه‌های گوناگون تمدنی داشته‌اند. معابد و زیگورات مذهبی چغازنبیل در اکروپل شوش و هفت تپه و... نمونه‌هایی از آثار برجای مانده از تمدن ایلامیان به‌شمار می‌آید.

تاریخ اسطوره‌ای ایران باستان
نويسنده: زهره شیخی - حوزه مشق - 88 صفحه - رقعی (شومیز) - چاپ 1 سال 1400 - 240000 ریال 
نخستین دودمان فرمانروا در تاریخ اساطیری و حماسی ایران‌زمین «پیشدادیان» بودند. پیشداد، به‌معنای «اولین کسی که قانون آورده است»، مي‌باشد. در شاهنامه فردوسی نخستین پادشاه پیشدادی «گیومرث» (کیومرث) (کیومرس) بود که در متون اوستایی و باستانی، نخستین انسان آریایی و اولین فرمانروا بوده و مطابق متون اساطیری بعد از اسلام، نخستین مرد، کیومرث و نخستین زن «مردیانه» بود... . در این کتاب به شرح کوتاهی از «تاریخ اسطوره‌ای ایران باستان»، پرداخته می‌شود.

تاریخ اندیشه سیاسی در ایران باستان
نويسنده: عبدالله ساجدی؛ ويراستار: محمدرضا محمودپناهی - دانشگاه پیام نور - 178 صفحه - وزیری (شومیز) - چاپ 1 سال 1400 - 310000 ریال
حوزه اندیشه سیاسی در ایران، شوربختانه با وجود داشتن ماهیت خاص و ایرانی در طول تاریخ و به ویژه دوره ایران باستان، تعاریف و تفاسیر ارایه شده از آن بیشتر متاثر از الگوهای غیر ایرانی بوده است. در این میان، نه تنها اندیشمندان خارجی در قالب تفکر غرب‌گرایی یا مارکسیستی و... که قائل به سیری متفاوت از غرب به سوی زمینه‌های تاریخی، فرایند تکوین، ماهیت و کارکردهای جوامع شرقی به ویژه به لحاظ حکومت‌داری و اندیشه سیاسی بودند، تحلیل‌گران داخلی هم تا حدودی همین راه را رفته‌اند و الگوهایی که آن‌ها ینز ارایه کرده‌اند بیشتر در توجیه و تفسیر همین دو رویکرد غالب شکل گرفته است.

تاریخ ایران باستان: امپراتوری هخامنشی
نويسنده: ماریا براسیوس؛ مترجم: سیدعلی ضرغامی - موسسه نشر سیمرغ آسمان آذرگان - 328 صفحه - وزیری (شومیز) - چاپ 1 سال 1400 - 850000 ریال 
در چند دهه گذشته تاریخ هخامنشیان موضوع تحقیق و پژوهش‌های جالبی بوده است. مراکز تحقیقاتی و پژوهشی دانشگاهی با بررسی جنبه‌های گوناگون امپراتوری هخامنشیان، اطلاعات بسیار ارزشمندی را در اختیار خوانندگان و همچنین دانشجویان تاریخ قرار داده‌اند. نمایشگاه‌هایی که اخیرا با موضوع ایران باستان در سراسر جهان برگزار شده، شکوه و عظمت هنر هخامنشیان که آثار آن در گوشه و کنار این امپراتوری یافت شده را دوباره زنده کرده است. این کتاب نیز اطلاعات دست اولی را از پروت مکتوب ایران هخامنشی در اختیار جامعه دانشگاهی قرار داده است.

تاریخ تحولات علم پزشکی در ماوراء‌النهر (فرارود) (از دوران باستان تا سقوط ازبکان، 500 پیش از میلاد تا 1650 میلادی)
نويسنده: سیدعلیرضا گلشنی؛ ويراستار: عزت‌السادات مطهری - نوین‌پژوه سینا - 344 صفحه - وزیری (شومیز) - چاپ 1 سال 1400 - 750000 ریال 
دانش پزشکی در میان علوم بشری تاریخی دیرینه دارد و در تاریخ ایران و جهان نیز دارای اهمیت بسیاری است؛ اما تاکنون در حوزه تاریخ پزشکی پژوهش‌های اندکی صورت گرفته است. مباحثی چون تاریخ محلی پزشکی، تاریخ‌نگاری پزشکی، جایگاه اجتماعی پزشکان، رویکردهای درمانی، اختراعات دانش پزشکی، تفکرات اجتماعی درباره طب و خرافات عمومی در پزشکی و... از موضوعاتی است که می‌توان در این رشته علمی مورد بررسی و تحلیل قرار داد. در این میان حوزه‌های پزشکی در تاریخ پزشکی جهان شاهد شکل‌گیری مکاتب پزشکی بسیار بوده و یکی از بزرگترین مراکز دانش پزشکی در ایران قرار داشته است. ایران به عنوان سرزمینی مهم و یکی از جایگاه‌های علم پزشکی در جهان شناخته می‌شود.

تاریخ و باستان‌شناسی اقوام زاگرس در هزاره اول ق.م.
نويسنده: سیلویا بالاتی؛ مترجم: صمد علیون خواجه دیزج؛ ويراستار: خدیجه پورزینی - پروژه ترجمه حسنلو - 528 صفحه - وزیری (شومیز) - چاپ 1 سال 1400 - 1700000 ریال 
رشته‌کوه‌های سربه‌فلک‌کشیده و پهناور زاگرس از شمال‌غرب تا جنوب‌غرب ایران کشیده‌شده و مرزی طبیعی میان ایران و کشورهای ترکیه و عراق به‌وجود آورده‌اند. در دره‌ها و دشت‌های میان‌کوهی منطقه زاگرس اقوامی گوناگون و پُرشمار از دوره‌ای که در اصطلاح به دوران پیش از تاریخ معروف است، می‌زیسته‌اند. پیشه و فعالیت عمده این اقوام دامداری بود. در این کتاب به مطالعه شیوه‌های زندگی و امرار معاش اقوام ساکن در رشته کوه‌های زاگرس در دوره هزاره اول قبل از میلاد، پرداخته می‌شود.

تحولات تاریخی و باستان‌شناختی صنایع دستی و سنتی زاگرس‌نشینان
نويسنده: حبیب‌الله محمودیان - زاگرو - 252 صفحه - وزیری (شومیز) - چاپ 1 سال 1400 - 1250000 ریال 
محدوده جغرافیایی زاگرس به عنوان بخشی از هلال سبز (هلال حاصلخیز) گستره وسیعی از جغرافیای غرب آسیا را تشکیل داده است. این محدوده مهم جغرافیایی شرایط مناسب را از جهات مختلف برای سکونت و استقرار جمعیت در دوران مختلف شکل گیری جوامع اولیه دارا بوده است. این موقعیت موجب شده تا گنجینه‌های باارزشی از تاریخ گذشته در قالب تمدن‌های باستانی در پهنه وسیع و متنوع آن شکل گیرد. در این مجموعه تلاش شده ضمن بررسی مقدماتی مطالعات محیطی و جغرافیایی منطقه، ویژگی‌های جغرافیای تاریخی، موقعیت صنایع دستی و سنتی زاگرس‌نشینان در دوران سکونت و استقرار را که بخشی از امکانات زندگی آنان محسوب شده، مورد بررسی و مطالعه قرار دهد.

جغرافیای تاریخی ایران باستان
نويسنده: سیدمحمدصادق مهدوی؛ ويراستار: هانیه جعفرنژاد - میعاد اندیشه  - 94 صفحه - رقعی (شومیز) - چاپ 1 سال 1400 - 350000 ریال 
سرزمین ایران باوجود پیشرفت‌ها و توسعه‌های به وجود آمده در یک دهه اخیر، دانش جغرافیای تاریخی کشورمان از حد کُلیات و بیان صورت‌های آشکار و مشخص پدیده‌های جغرافیای طبیعی چندان فراتر نرفته است و به همین علت درباره محتوا و ماهیت جغرافیای انسانی جامعه‌ی گذشته، تحقیقات و پژوهش‌های کافی و جامعی در دسترس نیست و اگر چه جغرافیای تاریخی سابقه‌ای بس دیرینه دارو و منطبق با قواعد جغرافیایی حاکم بر زندگی و فرهنگ گذشته‌ی ایرانیان است اما تاکنون بیشتر مبنی بر مطالعات منطقه‌ای و بررسی تاریخ‌های محلی بوده و کمتر ابعاد ملی زندگانی گذشته ایرانیان در آن مورد توجه و عنایت قرار گرفته است و همین شرایط موجب شده که پژوهش‌های مربوط به جغرافیای تاریخی در سطوح کلان ملی به نسبت سطح محلی کمتر دیده شود.

خلیج فارس: تاریخ، فرهنگ و تمدن: مطالعات باستان‌شناسی، زبان، فرهنگ عامه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، سیاسی و روابط بین‌الملل
گردآورنده: یعقوب سالکی‌نیا - فرهنگ مهریاد - 412 صفحه - جلد 2 - وزیری (شومیز) - چاپ 1 سال 1400 - 500000 ریال 
خلیج فارس و نواحی پس کرانه‌ای آن در طول تاریخ، نقش عمده‌ای در تحولات فرهنگی و تمدنی منطقه و جهان ایفا کرده است. تمدن‌های درخشان بین‌النهرین، ایران قدیم و اسلام در نواحی مجاور این آبراه شکل گرفته‌اند که طی دوران اوج و عظمت خود دستاوردهای تمدنی و فرهنگی عمده‌ای را به جهان عرضه کرده‌اند. موقعیت ویژه جغرافیایی خلیج‌فارس موجب شده تا این منطقه به یکی از مراکز اصلی تبادلات اقتصادی و مراودات اجتماعی بین نواحی شرق آفریقا، حوزه‌ی اقیانوس هند و جنوب شرق آسیا تبدیل شده و همواره در مساله رقابت بین قدرت‌های بزرگ منطقه‌ای و جهان دارای جایگاه ویژه‌ای بوده است. حضور مستمر و کشمکش برانگیز قدرت‌های استعماری در خلیج فارس یکی از نمودهای بارز اهمیت آن در مناسبات بین‌المللی است. با اکتشاف نفت در نواحی پس کرانه‌ای و فلات قاره خلیج‌فارس این منطقه مرکز عمده تولید و صادرات نفت خاورمیانه شد و بر اهمیت اقتصادی سیاسی آن افزود شد.

نقش زندگی در زنده‌رود: بررسی باستان‌شناسی پیش از تاریخ حوضه آبریز زاینده‌رود در شهرستان‌های چادگان، فریدن و فریدونشهر
نويسنده: راحله یوسفیان‌دارانی - جهاد دانشگاهی ‌واحد اصفهان  - 190 صفحه - وزیری (شومیز) - چاپ 1 سال 1400 - 430000 ریال 
در هزاره‌های پیش ‌از تاریخ وجود منابع آبی یکی از مؤلفه‌های اصلی شکل‌گیری سکونتگاه‌های انسانی و فرهنگ و تمدن بوده و ما نیز این موهبت را به‌ واسطه زاینده‌رود، از گذشته داشته‌ایم. بررسی باستان شناسی حوضه آبریز زاینده رود در منطقه فریدن بزرگ، حاکی از تشابهات فرهنگی زیادی در هزاره چهارم و پنجم ق.م در عصر مس و سنگ با مناطق همجوار خود از جمله منطقه مرودشت، لرستان، خوزستان، دشت خان میرزا در شهرکرد و سیلک کاشان در همین بازه زمانی است و نشان می‌دهد که این منطقه می‌توانسته به عنوان یک کریدور ارتباطی استراتژیک، نقش پر رنگی را در این بر هم کنش ایفا کند.

نگاهی به تاریخ و فرهنگ نهاوند از باستان تا امروز
نويسنده: شمس‌الدین سیدان؛ ويراستار: حماد علیزاده - انجمن آثار و مفاخر فرهنگی- 884 صفحه - وزیری (گالینگور) - چاپ 1 سال 1400 - 1200000 ریال 
کتاب نگاهی به تاریخ و فرهنگ نهاوند از باستان تا امروز در زمره تاریخ‌های محلی به شمار می‌آید که تاریخ نهاوند این شهر کهن در اعصار گذشته تا زمان حال را با استناد به مدارک تاریخی و باستانی بیان می‌کند، این نکات تاریخی برای روشن شدن گذشته این ناحیه سودمند و شامل حقایقی مخصوصا از دوره سلوکی، اشکانی، ساسانی… تا عصر حاضر است. رویداد‌های تاریخی شیوه زندگی از نظر اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی و آداب و رسوم و باور‌ها و اعتقادات مردم این شهر کهن را در چند دهه گذشته و حال را بر اساس آنچه به چشم خویش دیده و یا شنیده است ثبت و به رشته تحریر آورده و انگیزه و هدف او از نگارش این کتاب به واسطه عشق و علاقه مفرطی است که مانند بسیاری از هموطنان و همشهریانش به سرزمین و زادگاهش داشته است.

کلیات تاریخ و تمدن ایلام باستان
نويسنده: مهرداد نوری‌مجیری - آوشت - 420 صفحه - رقعی (شومیز) - چاپ 1 سال 1400 - 900000 ریال 
بخش وسیعی از جنوب‌غربی فلات ایران را در پایان هزاره سوم، تمدنی به‌نام «ایلام» دربرگرفت. «سرزمین خدا»، نامی بود که ایلامیان برای کشورشان نهاده بودند. در سال 2700پیش از میلاد، در جنوب‌غربی ایران، اولین شاهنشاهی ایلامی در شوش پایه‌گذاری شد. ایلامی‌ها حدود 2661سال در جنوب‌غربی ایران زندگی و حکومت می‌کردند. در این کتاب «تاریخ و تمدن ایلام»، شرح داده می‌شود.

در جستجوی کجاران: پژوهشی در اسطوره، تاریخ و باستان‌شناسی قلعه شهر لشتان
محقق: محمدباقر وثوقی؛ محقق: حسن کریمیان؛ محقق: محمداسماعیل اسمعیلی‌جلودار - پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری - 370 صفحه - رحلی (شومیز) - چاپ 1 سال 1400 - 1500000 ریال 
در آغاز حکومت ساسانیان در ایران، در منطقه کجاران در بم، شاهی که دست نشانده اشکانیان بود، حکومت می‌کرد. در منطقه‌ای که زیر سیطره او بود، مردی به نام هفتواد می‌زیست و دارای هفت پسر (واد) بود. او از بخت یک کِرم بسیار پروتمند شد تا اینکه اردشیر ساسانی، تصمیم به نابودی او گرفت. اردشیر با سپاه بزرگی که فراهم کرد، راهی کجاران یا کلالان (در کارنامه اردشیر بابکان) شد و با کمک خیانت درباریان، کرم را کشته، هفتواد را نابود کرد و در آن محل آتش بهرام را نشانید. در شاهنامه نیز داستان از شهری به نام کجاران آغاز می‌شود که نان‌آوران خانواده در این شهر، در کار ریسندگی هستند. در این شهر مردی می‌زیست که فردوسی وی را «هفتواد» معرفی می‌کند. 

باستان‌گرایی و ادبیات در ایران عصر مشروطه
نويسنده: احمد احمدی‌شیخلر؛ نويسنده: نیلان سهرابی - کیان ادب -  146 صفحه - رقعی (شومیز) - چاپ 1 سال 1400 - 450000 ریال 
یکی از اندیشه‌های مدرن که سابقه‌ای طولانی و زمینه‌ای مناسب در جامعه و فرهنگ اهالی این سرزمین داشت، اندیشه‌ی باستان‌گرای بود. منظور از باستان‌گرایی در این تحقیق، بیان نگاه غرورآمیز به دوران ایران باستان و ستایش آن است که در ادبیات دوران مشروطه انعکاس یافته است. در این کتاب ضمن بررسی چیستی پدیده‌ باستان‌گرایی و نمود آن در ایران از گذشته تا سده اخیر، جلوه‌های باستان‌گرایی در ادبیات و مطبوعات دوره مشروطه تا اواخر دوران قاجار، بررسی می‌شود و در پایان تأثیر این پدیده در حیطه تصمیم‌گیری و اجرا تا اوایل دوران پهلوی، واکاوی می‌شود.

چهره‌های مهر: در باستان‌شناسی و ادبیات
نويسنده: آدرین‌دیویدهیو بیوار؛ مترجم: عسکر بهرامی؛ ويراستار: علیرضا اسماعیل‌پور - ماهی - 202 صفحه - رقعی (شومیز) - چاپ 1 سال 1400 - 700000 ریال 
ستایش ایزد مهر، سده‌ها در قلمرویی بسیار پهناور از جهان باستان رواج داشته است. مهر که در اصل از ایزدان عصر هندو ایرانی به شمار می‌رود، از یک سو در دین زرتشتی و دین مانی مقامی برجسته می‌یابد و از سوی دیگر، به محور آیینی به غایت غریب و پر رمز و راز در امپراتوری روم بدل می‌شود. اثر‌گذاری باورهای مهری، قلمروهای بسیار گوناگونی را در بر می‌گیرد از آیین‌های ایزدان مصری و آثار افلاطون گرفته تا حقایق بین‌النهرینی و افسانه‌ای مردمی و رمزآلود که در دوران ما به روایت در آمده است. دیوید بیوار، باستان شناس بریتانیایی در کتاب حاضر، به بازشناسی آیین مهر و تجلیات آن در معتقدات اقوام کهن و پیوند این ایزد با اقلیم‌های دوردست ادیان باستان می‌پردازد.

نگاهی به فرهنگ و هنر ایران باستان
نويسنده: مهدی داودی؛ ويراستار: سارا ابراهیمی - داودی - 66 صفحه - رقعی (شومیز) - چاپ 1 سال 1400 - 300000 ریال 
آنچه از پژوهش‌‌ها و کاوش‌های باستان‌شناسی برمی‌آید آن است که ایران یکی از کهن‌ترین سرزمین‌هاست. ابزارهای سنگی به دست آمده از ایرانیان از زاگرس و البرز در گونه‌ی خود از گواه‌مندترین سندهای تاریخی یکجانشینی و زندگی انسان در این منطقه و مبارزه‌ی وی با سازه‌های ناسازگار زیست‌گاهی است. این آثار تاریخی و هنری اکتشاف شده هویت انسان امروز را می‌سازد. بار سنگین فرهنگ و تمدن و به دنبال آن یادگارهای تاریخی و هنری بسیار استوار، در دل تاریخ جایگاهی بس ارجمند در میان دیگر مردمان، فرهنگ‌ها و شهریگری‌ها داشته و خواهد داشت.

هنر معماری کاخ‌های ایران باستان
نويسنده: مهدی شمیاتی - نظری - 212 صفحه - وزیری (شومیز) - چاپ 1 سال 1400 - 615000 ریال 
ایران کشوری با قدمت تاریخی و باسابقه‌ی فرهنگی و تمدنی طولانی است. معماری ایران که یکی از غنی‌ترین نمونه‌های معماری بومی با دستاوردهای فرمی قابل ذکر در جهان است. در دوره هخامنشی به عنوان نخستین شاهنشاهی بزرگ ایران و با توجه به گستردگی این شاهنشاهی و تنوع ملل تابعه با فرهنگ‌ها و آداب و رسوم گوناگون، با بهره‌گیری از اندیشه ایرانی و هنر هنرمندان و معماران و مهندسین ملل تابعه خود، بناهایی شامل کاخ‌ها، کوشک‌ها و پرستشگاه‌هایی در پایتخت و شهرهای بزرگ ساخته شد و ستون را به عنوان عنصر مهم در ساخت کاخ‌ها به کار می‌بردند. اشکانیان با درآمیختن طرح‌های ایرانی و یونانی موفق شدند معماری نوینی را بنیان‌گذاری کنند. از دوره پارت‌ آثار معماری اندکی در داخل محدوده کنونی ایران وجود دارد، بیشتر آثار معماری پارت‌ها در کشورهای همسایه ایران قرار دارند.

هنر پارس باستان
نويسنده: نصراله تسلیمی - گنبد مینا - 128 صفحه - رقعی (شومیز) - چاپ 1 سال 1400 
پارس (ایران باستان) یکی از مهم‌ترین تمدن‌های بزرگ دنیای باستان است. در این تمدن آثار باشکوهی از ساکنان اولیه از جمله سفال‌های منقوش مربوط به دوران پیش از تاریخیتا آثار نقره‌ای شکوهمند صنایع دستی ساسانیان و همچنین مفرغ‌های لرستان و تندیس‌های باعظمت و تماشایی تخت جمشید را دربرمی‌گیرد. در ایران باستان گستره فرهنگ و تمدن خیلی زود نسبت به مکان‌های دیگر خاور نزدیک باستانی و جهان باستان تحقق یافت.