کتابفروشیهای استان خوزستان با توجه به یک‌میلیون و 130 هزار دانش‌آموز این منطقه تا چه اندازه توانسته‌اند پاسخگوی نیاز کودک خلاق، پرسشگر و نقاد امروز باشند؟ کمبود کتاب‌های دوزبانه در حوزه‌های مختلف ازجمله درباره حوادث غیرمترقبه‌ای چون سیل و زلزله و... نیازی است که باید فعالان حوزه صنعت نشر برای تولید محتوا و یا ترجمه آثار در این زمینه اهتمام بیشتری داشته باشند.
تحولی که درچند سال اخیر با تشکیل باشگاه‌های کتابخوانی در استان و به‌ویژه اهواز به وجود آمده است، موجب شده در مسیر توسعه و ترویج فرهنگ کتابخوانی به ویترین کتابفروشیهای تخصصی کودک به‌عنوان ابزار قدرتمند به بازار نشر کتاب کودک، توجه ویژه‌ای شود. در بین کتابفروش‌های اهوازی دو کتابفروشی «شرق» و مُحام اهواز ازجمله کتابفروشانی بودند که توانستند با ثبت‌نام در سامانه خانه کتاب و ادبیات ایران و ارائه کتاب‌های پیشنهادی باشگاه‌ها علاوه بر میزبانی طرح، مشارکت حداکثری خود را نشان دهند.
منصور رئیسی، مدیر کتابفروشی شرق اهواز، در پاسخ به این پرسش که چرا باید به ایجاد کتابفروشیهای تخصصی کودک توجه کرد؟ می‌گوید: با توجه به چند سال تجربه کتابفروشی دریافتم که کودکان به فضایی خاص و جذاب متناسب با روحیات‌شان نیاز دارند. مکانی که از بدو ورود با عنوان «کودک» پیوند خورده باشد و به دور از هرگونه استرس بتواند با خیالی آسوده در جایی که متعلق به خودش است، قدم بزند و کتاب مورد نظرش را چه به تنهایی یا همراهی والدین انتخاب کند.
رئیسی بیان کرد: تاسیس کتابفروشی تخصصی کودک، یکی از دغدغه‌های جدی‌ام بود. هرچند تنگناها و چالش‌هایی همواره برای صنعت نشر و کتابفروشان وجود دارد و مانع حرکت در مسیر رشد و تعالی این صنف می‌شود؛ اما توجه به نیاز کودکان برای داشتن محیطی آرام برای انتخاب کتاب از اولویت مهم من بود.
وی تولد ناشران جدید تخصصی در حوزه کودک را یکی دیگر از علل به وجود آمدن کتابفروشی تخصصی کودک دانسته و بیان می‌کند: توجه به نیاز و ضرورت آشنایی کودکان با مطالعه و کتاب، گستردگی و تنوع بالا در کتاب‌های این گروه سنی و برخورداری کودکان امروزی از منابع متعدد اطلاعاتی ناشران را سوق داده که همگام با عصر انفجار اطلاعات، پیش رفته و در سمت دیگر این پازل، کتابفروشیهای تخصصی کودک به‌عنوان «پاتوق کتاب» برای کودکان در حال شکل‌گیری هستند.
وی مهم‌ترین عامل در گسترش کتابخوانی را فرهنگسازی و تشویق مردم به مطالعه از سوی همه نهادهای مسئول در کشور می‌داند و اضافه می‌کند: کتابفروشی شرق در هر 2 شعبه خود با هزاران عنوان کتاب کودک، مکان مناسبی برای والدین و علاقه‌مندان فراهم کرده و امیدوار است با فرهنگسازی نهادهای تاثیرگذار مانند: صداو سیما، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، آموزش و پرورش اقبال مردم به کتاب‌های حوزه کودک و نوجوان به مراتب بهتر و بیشتر شود.
مدیر کتابفروشی شرق اهواز، برگزاری مسابقات کتابخوانی در گستره سراسری را یکی از ابعاد فرهنگسازی بیان می‌کند و می‌گوید: با توجه به تجربه قبلی از این رویدادها، برگزاری مسابقات کتابخوانی و تشکیل باشگاه‌های کتابخوانی رغبت مردم به کتابفروشیها را بیشتر می‌کند.
رئیسی ادامه می‌دهد: با توجه به شرایط اقتصادی و ثبات قیمتِ کتاب، کتابفروشان برای بقاء شغل خود به حمایت ویژه دولت نیاز دارند. متاسفانه با روند فعلی، عملا شغل کتابفروشی صرفه اقتصادی ندارد و عشق و علاقه عامل اصلی بقاء آن است.
رئیسی در پاسخ این سوال که در دوران پساکرونا کتابفروشی تخصصی کودک شرق، چه برنامه‌هایی برای کودکان دارد؟ می‌گوید: در دوران کرونا با توجه به شرایط، فروش به‌صورت غیرحضوری بود. اما هدف اصلی این کتابفروشی فراهم کردن فضایی آرام و جذاب برای کودکان است. تلاش می‌کنیم برنامه‌های متنوع فرهنگی چون: دیدار با نویسندگان کودک، کتابگردی در قالب اردوی دانش‌آموزی، جلسات دورهمی و معرفی کتاب را برای کودکان برگزار کنیم.
فریسات بیان می‌کند: در حال تجربه یک تحول بزرگ در عرصه نشر و ارائه کتاب هستیم و در این رهگذر، شاهد ظهور ناشران و کتابفروشیهای تخصصیِ کتاب‌های علمی، روانشناسی، حقوق، ادبیات، کودک و نوجوان هستیم.
وی با توضیح این موضوع که فروشگاه‌های عرضه کتاب، همواره تلاش می‌کنند تا از راهنمایان متخصص در یک زمینه مطالعاتی خاص بهره بگیرند، عنوان می‌کند: کتابفروشان با استفاده از مشاوران تخصصی همچون: تسهیلگران کودک و نوجوان، مروجان، نویسندگان، مترجمان و... در حوزه‌های مختلف، می‌توانند در پاسخ‌گویی به مراجعان خود خدمات مطلوب‌تری ارائه دهند.
مدیر داخلی کتابفروشی مُحام در بخشی از سخنان خود ضمن مقایسه کودکان و نوجوانان درکشورهای کمتر توسعه یافته و توسعه یافته می‌گوید: در کشورهای توسعه‌یافته علاوه بر خدمات تخصصی به کودکان، می‌کوشند این قشر را مورد توجه ویژه قرار دهند و در زمینه آموزش و پرورش و توانمندسازی کودکان سرمایه‌گذاری‌های گسترده‌ای انجام داده‌‌‌‌اند. به دنبال این سرمایه‌گذاری تعداد بی‌شماری از پژوهش‌سراهای دولتی و خصوصی توانستند تحقیقات پُردامنه‌ای، برای برنامه‌ریزی و آموزش مهارت‌های زندگی به کودکان و نوجوانان و ترغیب به سمت بالندگی و خودشکوفایی داشته باشند.
وی ادامه می‌دهد: در جوامع توسعه‌یافته سعی می‌کنند زیرساختِ جامعه‌ای آگاه، سالم، توانمند، سازنده و موفق را برای فردا پایه‌ریزی کنند. نگاه جدید مبتنی بر این است که هزینه‌های پیشگیری بسیار کمتر از هزینه‌های اصلاح و درمان است و فرق اساسی جوامع توسعه‌یافته و مدرن با جوامع توسعه نیافته درک این موضوع است.
فریسات در ادامه این مقایسه اظهار می‌کند: کشورهای توسعه نیافته هزینه‌های گزافی صرف اصلاح، درمان و... می‌کنند. درحالی‌که کشورهای توسعه‌یافته می‌کوشند بر پژوهش، دانش‌افزایی، پیش‌بینی علمی آینده (فیوچریسم)، و پرورش جوانانی که در مسیر شناخت فردیت‌شان حفظ عزت، حرمت نفس و مسئولیت‌پذیری و همدلی‌کرده‌اند؛ سرمایه‌گذاری بیشتری کنند.
وی بیشترین عوامل تاثیرگذار در پرورش کودک و نوجوان را شامل: آموزش و پرورش، ناشران و کتابفروشیهای تخصصی ادبیات و روانشناسی وکودک و نوجوان ذکر کرد.
فریسات با تبیین این نکته که زوج های جوان اقبال گسترده‌تری نسبت به کتاب‌های ادبیات، روانشناسی و کودکان دارند، می‌گوید: این موضوع، نوید‌بخشِ آینده‌ای روشن برای جامعه خواهد بود. در همین راستا ناشران، با همکاری مترجمان، نویسندگان و کتابفروشیها به گسترش بخش کودک و نوجوان روی آورده‌اند. نمایشگاه و فروشگاه کتابِ مُحام نیز با چنین رویکرد و درکی، پیشگامانه حرکت‌های بزرگی برداشته و تاکنون برنامه‌هایی را تدوین و یا در صدد اجرا دارد.
وی کمک به کاهش هزینه‌های تولید کتاب را ازجمله اقدامات مهم در توسعه و ترویج کتابخوانی در کشور و استان برشمرده و اضافه می‌کند: آموزش و فرهنگسازی در زمینه ضرورت و نیاز به مطالعه، تجهیز و به‌روزرسانی کتابخانه‌ها، همکاری، همیاری و تعامل سازنده میان نهادهایی چون: آموزش و پرورش، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و شهرداری‌ها با کتابفروشیها برای توسعه این صنف، نقش‌آفرینی مثبت رسانه ملی در جلب توجه عمومی به اهمیت مطالعه روزانه و نیز معرفی آثار ارزشمند و همچنین رسیدگی و رفع مشکلات فعالان عرصه کتاب می‌تواند نقش تاثیرگذاری در توسعه و گسترش کتابخوانی در سطح کشور و استان ایفا کند.
مدیر داخلی کتابفروشی مُحام درباره تغییرات کتابفروشیهای تخصصی کودک در دوران پساکرونا بیان می‌کند: بدون شک ساز و کارهای مرسوم تجاری و فروش پس از کرونا هیچ شباهتی به گذشته و قبل از همه‌گیری نخواهد داشت. بازرگانی، داد و ستد و بازاریابی امروز و آینده یا به‌صورت دیجیتال است یا تقریبأ وجود ندارد.
وی ادامه داد: صنعت نشر و کتابفروشیها نیز به‌عنوان یک بنگاه اقتصادی و کارآفرین، از سایر زمینه‌های اقتصادی جدا نیستند. شتاب زندگی صنعتی و مدرن موجب استقبال چشمگیر و فزآینده به کتاب‌های صوتی نیز شده است. امروزه با رشد شبکه‌های ارتباط جمعی، تولید محتوا و معرفی محصولات فرهنگی و حتی مراسم رونمایی کتاب در فضای دیجیتال بیشتر از قبل شده است.
وی یادآورمی‌شود: مدیریت کتابِ مُحام نیز با درک عمیق نسبت به مسائلی که شرح آن گفته شد، از سال‌ها پیش با طراحی سایت کتابفروشی، ارسال رایگان کتاب از طریق پست و پیک شهری و به‌ویژه در بخش تولید محتوا نیز با بهره‌گیری از راهنمایان با تجربه و متخصص، تلاش کرده خدمات مطلوب‌تری را به خواستارانِ کتاب ارائه دهد.
نظر شما