به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، در پرتو پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی، و استقرار نظامی براساس ارزش‌های معنوی و احکام الهی در ایران، بار دیگر تفکر دینی به عنوان اندیشه‌ای امیدزا، حیات‌بخش و مترقی، در عرصه حیات انسان معاصر ظاهر شد. به‌منظور تبیین عرضه صحیح و دفاع معقول از اندیشه دینی و زدودن پیرایه‌های موهوم و موهون از ساحت قدسی دین، و صیانت از هویت فرهنگی و سلامت فکری اقشار تحصیل کرده و نسل جوان کشور، تأسیس نهاد علمی ـ پژوهشی و آموزشی کارآمد ضروری بود که پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با این هدف تاسیس شد.
در حاشیه برگزاری سی‌وسومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران کتاب تازه منتشر شده «فلسفه علم دینی» به قلم آیت الله علی‌اکبر رشاد رئیس و موسس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در غرفه این مرکز عرضه شده است. آیت الله علی‌اکبر رشاد درباره برنامه‌های آتی پژوهشگاه در سال جدید به خبرنگار ایبنا گفت: اصولا تحول و توسعه در معرفت، در همه انواع علوم و انواع معرفت‌ها از مبدا، اول از مبانی و دوم از منطق، فلسفه و روش آن شروع می‌شود. اگر ما بخواهیم به هر نوع از علم از جمله علوم انسانی، علوم دینی، علوم عقلی و تولید علم جدید بپردازیم، باید از فلسفه آن شروع کنیم و سپس مبانی را به عنوان زیرساخت‌ها و زیربنا، طراحی و پایه‌گذاری کنیم و بعد روبنای آن را بسازیم و در آن مستقر شویم.
وی اظهار کرد: اگرچه روش‌شناسی هم جزوی از فلسفه علوم به حساب می‌آید ولی بین مجموعه مسائلی که تحت عنوان فلسفه یک علم بحث می‌شود مهمترین مسائل و مباحث روش‌شناسی است. از این جهت به رغم اینکه روش‌شناسی جزوی از فلسفه علم است آن را در عرض فلسفه و مبانی ذکر می‌کنم در نتیجه ما اگر بخواهیم علم دینی تولید کنیم باید ابتدا بر فلسفه علم دینی کار کنیم. باید پس از آن و در کنار آن از روش‌شناسی علم دینی سخن بگوییم و مبنا اتخاذ کنیم و سپس وارد تولید علم شویم.
آیت الله رشاد با اشاره به این مباحث به اهداف پژوهشگاه در سال جدید اشاره کرد و گفت: پژوهشگاه اهتمام ویژه‌ای بر تولید فلسفه‌های مضاف و روش‌شناسی و منطق دارد و من نیز این اهتمام را از دیرباز دارم به‌گونه‌ای که پیشینه کار فلسفه مضاف در آثار من، به بیش از 50 سال پیش برمی‌گردد.
رئیس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در ادامه به دغدغه اصلی خود در این سال‌ها اشاره کرد و افزود: من مقاله‌ای دارم که حدود 50 سال پیش چاپ شد و متن و دغدغه اصلی آن درباره مباحث مبنایی و فلسفی است. در طول این 40 – 50 سال این موضوع را به عنوان دغدغه اصلی پیگیری کردم لذا در پژوهشگاه هم اهتمام ویژه‌ای به تولید فلسفه مضاف مخصوصا فلسفه مضاف به علم‌ها داشتیم. زیرا همه علوم فلسفه مخصوص به خود را دارد.
وی ادامه داد: آنچه که امروزه مورد اهتمام ماست مساله فلسفه دینی است. اگر بناست علم دینی تولید کنیم، ابتدا باید زیرساخت‌های آن را تولید کنیم. این کتاب عهده‌دار چنین کاری است و می‌خواهد زیرساخت‌های تولید علم دینی را بگوید و چهارچوب‌ها و مبانی و پیش‌فرض‌ها را اول در حوزه‌های مختلف در هستی‌شناسی، مبحث‌شناسی، غایت‌شناسی، ارزش‌شناسی و در موضوعات مختلف زیرساخت‌ها ارائه کند. که اگر کسی خواست بر تولید علم دینی ورود کند با لحاظ این زیرساخت‌ها، این کار را انجام دهد گرچه توقف در مبانی و توقف در لایه فلسفه علم نباید طولانی شود و باید وارد تولید گزاره‌ها شویم و نهایتا پس از تولید حجمی از گزاره‌ها، وارد تولید نظام شویم.
او در پاسخ به سوال خبرنگار ایبنا که در پژوهشگاه چه اولویت‌های کاری در دسترس است بیان کرد: چهارچوب کار پژوهشگاه، تولید مبانی، منطق، روش، گزاره‌ها و نهایتا تولید نظام است که پس از طی این چهار مرحله، علم دینی تولید می‌شود. به همین جهت ما در پژوهشگاه روی بیش از 70 فلسفه مضاف کار می‌کنیم. یعنی اگر به آثار مختلف پژوهشگاه نگاه کنید در زمینه‌های مختلف فلسفه‌های مضاف به علم‌ها و امرها، آثاری وجود دارد و ممکن است چند ده جلد کتاب تولید شده باشد. این اهتمامی که ما به این امر داریم، به اعتبار همین اساسی بودن زیرساخت تولید معرفت و دانش جدید است. ولی طبعا نباید در این لایه متوقف شد زیرا باید به تولید گزاره و نظام مربوط به علم و سرانجام شکل‌گیری علم جدید پل زد. این کتاب در واقع عهده‌دار چنین مقوله‌ای است. من در حدود 10 تا 12 کتاب و مقاله درباره فلسفه مضاف دارم که عمدتا به همین اندازه برای آنها وقت صرف کردم.
چهارشنبه ۲۸ اردیبهشت ۱۴۰۱ - ۱۷:۲۷
نظر شما