به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، به نقل از روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، نخستین جلسه کارگروه ارزیابی و خرید اسناد غیر دولتی آرشیو ملی در سال 1401، با حضور اعضای قانونی و دادستان کل دیوان محاسبات کشور برگزار شد. 

در این جلسه 25 مجموعه، مشتمل بر 342 ردیف اسناد برگی و طوماری مورد بررسی، ارزیابی، کارشناسی،  قیمت‌گذاری شد و خرید آن‌ها مورد تصویب قرار گرفت.مجموع اسناد ارزیابی شده شامل انواع عقدنامه‌های برگی و دفترچه ای، احکام، تقسیم‌نامه، وصیت‌نامه، وقف نامه، مصالحه، مبایعه و اجاره نامه، وکالت نامه، استشهاد و استعلام نامه، ذمه نامه، تصدیق نامچه، دفترچه قباله آب، شراکت نامه، قرارداد و تعهدنامه، ضمانت نامه و دعوتنامه است.

همچنین اوراق حکمیه، مکاتبات دست نویس، تلگراف، دادخواست نامه، نقشه،کتابچه، جزوه، دفتر، دفترچه، آلبوم عکس و قطعات عکس، نگاتیو و اسلاید، تصاویر نقاشی، تابلو نقاشی پارچه ای، تصاویر خوشنویسی، پوستر، اعلامیه، رونوشت شناسنامه،گذرنامه، گواهینامه، قبوض مالی ، بروشور وکاتالوگ،آگهی،کارت،کارت پستال، پاکت و اسناد ارزشمند دیگر متعلق به دوره زمانی(1053-14۹۱ هجری قمری)، (1۲۵۷-1۳۸۱هجری شمسی) و ( 2013-1875میلادی) از مناطق مختلف کشور، ‌به ویژه گیلان، قزوین، اصفهان، یزد و تهران از دیگر اسنادی است که در این جلسه مورد بررسی، ارزیابی کارشناسی، قیمت‌گذاری و تصویب خرید قرار گرفتند. برخی از این اسناد مبیّن گوشه‌های قابل توجهی از تاریخ معاصر و سده‌های پیش کشور و وقایع مرتبط در داخل و کشور است که پس از طی مراحل قانونی، تخصصی، توصیف و پردازش در اختیار علاقمندان و پژوهشگران و رسانه ها قرار خواهد گرفت. 

 از مهمترین اسناد خریداری‌شده، می‌توان به مجموعه متنوع و ارزشمندی از اسناد متعلق به گیلان، به ویژه فومنات و صومعه‌سرا و خاندان پیش نماز‌فومنی، محمودخان سرتیپ مدیرالملک (مدیرالسفرا) از مالکان و حاکمان فومن و برخی اهالی محلی و پرونده‌هایی متعلق به «حزب جنگل گیلان (اجتماعیون)، اسنادی از خاندان «افشار» ساکن در محال افشار قزوین و افرادی از خانواده¬های تقوی، سیدتقی و پیشنماز خیابانی حکمی از طهماسب قلی خان، بابت واگذاری تولیت در منطقه خنداب شهرستان تاکستان قزوین و  مکاتبات و مدارک محمد حسین حسام السادات بوشهری بخشدار تنگستان اشاره کرد.

مجموعه نقشه‌ها، مشتمل بر نقشه‌های وضعیت پراکندگی ایلات و عشایر قوم کرد از بلوچستان تا ترکیه، بر طبق نقشه عشایر کرد «سر مارک سایکس» (نظامی و سیاست‌مدار انگلیسی و از عوامل قرارداد سایک‌س پیکو)، نقشه سری سال ۱۹۱۶ ترسیمی برای اردوی هند توسط «آغوستوس» جغرافیدان و نقشه¬کش آمریکائی و غیره، نقشه اروپای مرکزی، منتشرشده توسط RichardSchwarz (ریچارد شوارتز / شوارتس) آلمانی و نیز عقدنامه‌ها و مصالحه‌نامه متعلق به اهالی  محلات خوانسار و روستایی از محال فریدن اصفهان از دیگر اسناد ارزیابی شده است. در حوزه مکاتبه های سازمانی، مکاتبه های سازمان اوقاف، به‌ویژه درباره برخی موقوفات محلی در طبس، یزد و تهران و مکاتبات هیأت امنای امامزاده صالح تهران درباره امور غباروبی، نذورات، خرید املاک، امور عمرانی و تعمیرات از دیگر مواردی است که خرید آن‌ها مورد تصویب قرار گرفته است.

اسناد مربوط به ارامنه ساکن مراغه در آذربایجان شرقی و برخی نقاط دیگر، دفترچه شرح زندگی «شمس الحکماء» برادر ناظم‌الاسلام کرمانی، مکاتبات فارسی و انگلیسی ترجمه از فرانسه و غیره مرتبط با «عباسقلی حکمت» (فرزند رضا سردار‌فاخر، سناتور مجلس سنا، رئیس بهداری اصفهان و‬معاون وزارت بهداری)، اسناد تحصیلی، شغلی، مالی و ملکی « غلامعلی عربشاهی»،‌استاد رشته‌های روانپزشکی و مغز و اعصاب و پایه‌گذار دو رشته مذکور در خراسان،  اعلان و آگهی و جزوات چاپی و نشریات گروه‌های حزبی پیرامون حکومت نظامی در تهران، واقعه بلوای نان و نقد عملکرد حکومت پهلوی اول و دوم، مجموعه اسناد (اعلامیه ها، بیانیه ها، قطعنامه ها، اعلام همبستگی ها، مکاتبات، تلگراف ها و غیره مربوط به مبارزه با رژیم پهلوی و شکل گیری انقلاب اسلامی و فعالیت‌های سیاسی اقشار مختلف از قبیل روحانیت، علماء و مراجع دینی، دانشجویان، معلمان، اصناف از دیگر اسنادی است که در این جلسه مورد بررسی، ارزیابی کارشناسی ، قیمت‌گذاری قرار گرفتند و خرید آن‌ها تصویب شد.