پنجشنبه ۲۴ شهریور ۱۴۰۱ - ۱۱:۵۶
نگاه اسلام به شعر حذفی، تنزیهی و تشویقی است

دبیر دائمی دبیرخانه شعر آیینی با برشمردن سه نوع نگاه به شعر در اسلام گفت: اسلام به طور کلی درباره شعر سه محور حذفی، تنزیهی و تشویقی را تنظیم کرد.

به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) در قم، دومین نشست آسیب‌شناسی شعر آیینی کشور با عنوان «در حریم شعر آیینی» با مشارکت اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان، دبیرخانه شعر آیینی، حوزه هنری قم و سازمان فرهنگی، هنری، ورزشی شهردای قم در سالن جلسات اداره کل کتابخانه‌های عمومی استان قم با حضور استاد محمدعلی مجاهدی، امیرعلی عموزاده مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی قم و مهدی توکلیان سرپرست اداره کل کتابخانه‌های عمومی استان قم برگزار شد.
 
مجاهدی با اشاره به نقش و نگاه اسلام درباره شعر گفت: اسلام به طور کلی درباره شعر سه محور مشخص را تنظیم کرد و حول این سه محور حرکت می‌کرد؛ اولین محور، محور حذفی بود. شعرای عصر جاهلی برای شکستن ابهت اسلام و شاکله وجودی رسول گرامی اسلام به انواع ترفند‌ها دست یازیدند و با حربه شعر به جنگ اسلام آمدند و آن وجود مبارک را مورد هجمه قرار دادند. این ابتدای شکل‌گیری حرکت حذفی است، یعنی کسانی که فرهنگ اسلامی را نمی‌پذیرند در شعر اسلامی محل و شانی ندارند.
 
وی افزود: محور دوم، حرکت تنزیهی بود. شعرای عصر جاهلی وقتی با آیات نورانی قرآن رو به رو شدند، نظرشان این بود که این هم یک نوع شعر تازه است. مثل برداشت خود ما در 60-70 سال پیش زمانی که شعر آزاد و نیمایی آمده بود؛ آن‌ها سعی می‌کردند متن وحیانی قرآن را به عنوان یک متن منظوم و شعری جا بیاندازند؛ چرا؟ هدف بسیار زیرکانه‌ای را دنبال می‌کردند؛ یعنی عملا این را بگویند که وقتی متنی مبتنی بر شعر است و در
درحالی که شعر خود مبتنی بر خیال است؛ این نمی‌توانند منشور سعادت جاودانه بشری را رقم بزند؛ بنابراین باز آیه نازل شد که ما به پیامبر شعر نیاموختیم و شاعری دون شان پیامبر است.
 
پدر شعر آیینی سومین نگاه را نگاه تشویقی قلمداد کرد و افزود: سومین محور، نگاه تشویقی بود. یعنی بعد از حرکت حذفی و حرکت تنزیهی، در کتاب‌ها معتبر تاریخی آمده است که حسان بن ثابت و دیگران، خدمت پیامبر رسیدند و عرض کردند که از زمانی که آن آیات آمده است، دست از شاعری کشیده‌ایم؛ در حالی که زندگی‌مان از طریق شعر اداره می‌شود. آخرین آیه نورانی سوره شعرا در یثرب به پیامبر نازل شد «إِلَّا الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ ...» که استثناء خورده است. مگر کسانی که عمل صالح انجام می‌دهند و... . این‌ها دستشان باز شد و به میدان آمدند، شعر گفتند و خود پیامبر نیز عملا زیر پر و بال این‌ها را گرفت.
 

دبیر دائمی دبیرخانه شعر آیینی یادآور شد: انتظار و توقع شاعر مقدس از یک شاعر مکتبی این است که با حضور خودش در جبهه‌های فرهنگی، حضور تاثیرگذاری داشته باشد. پیامبر اکرم از شعر به عنوان یک رسانه تاثیرگذار استفاده می‌کرد و مرتب به شعرا و گاهی به خود حسان بن ثابت، ابن وراق و دیگران می‌گفتند مشرکان را حذف کنید و اگر چنین کاری کنید، جبرئیل در راه سرودن شعر کمک‌تان می کند.
 
وی با اشاره به اهمیت نقد شعر گفت: آن‌هایی که امروز می‌گویند این همه شعر ساخته شده، ۱۰ تایش هم خراب باشد. یک شعر هم اگر خراب باشد، به حیثیت شعر آیینی آسیب می‌زند. نمی‌دانم این بی‌تفاوتی ریشه در کدام مکتب دارد! چراکه هدف حرکت در راه خداست.
 
این استاد شعر فارسی بیان کرد: امروز در عرصه شعر آیینی، شعر عروسکی و ویترینی زیاد داریم. از دور دلربایی می‌کنند و زیبا هستند اما همین که می‌خواهیم با آن ارتباط برقرار کنیم روح ندارند. فقط از نظر لفظی یک تراشی می‌دهند اما محتوا ندارد.
 
وی افزود: عاقبت حسان بن ثابت باید برای ما درس باشد که بین خوف و رجا زندگی کنیم. هم به لطف خدا امیدوار باشیم و هم از خشیت الهی بترسیم. اگر یک شعری گفته می‌شود و گُل می‌کند مسلما عنایتی شده است و باید شاکر باشیم نه اینکه خدا را بدهکار کنیم.

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.

برگزیده

پربازدیدترین

تازه‌ها