این کتاب پس از بررسی دوره آستانهای گذار از قرون وسطی به دوران مدرن این نکته را مطرح میسازد که در عصر جدید مذهب از میان نرفته بلکه اقتضائات عصر جدید موجب استحاله آن شده است.
اگرچه منازعهای که میان اشمیت لوویت و بلومنبرگ در گرفت بلافاصله به محل تأمل و پژوهشهای فلسفی اصیلی در آلمان و با تأخیری در سایر نقاط اروپا و آمریکا بدل شد، در زبان فارسی هنوز نه تنها هیچ پژوهش منسجم و جامعی از این منازعه و تجزیه و تحلیلی از آن در دست نیست بلکه آثار پژوهشی ما از فقدان شرح جامعی از این منازعه نیز رنج میبرد و هدف این کتاب معرفی این منازعه است.
جستار حاضر نخست بر آن است که منازعه مشروعیت مدرنیته را با ارجاع به آثار اصلی آن حتی الامکان به نحوی جامع و دقیق طرح کند و با طرح مبنای نظریای که آن را مسامحتاً «تفکر تاریخی» خواهیم خواند به بررسی آرای طرفین منازعه بپردازد و بین آنها داوری کند. این نکته را نیز بیفزاییم که نقد «جوهرگرایی تاریخی» به عنوان نقيض تفکر طور تلویحی بلومنبرگ آن را طرح کرده است و خاستگاههای آن را میتوان در اندیشمندان پیش از او بازجست و مبنای نظری آن در فصل اول کتاب به تفصیل تشریح خواهد شد.
نه تنها در این پژوهش بلکه در دیگر پژوهشهای فلسفی تاریخی نیز میتواند استفاده شود و بسیاری از گرههای کور تبیین تاریخی را باز کند. در نتیجه فصل دوم به مبانی نظری جوهرگرایی تاریخی و نقد آن اختصاص یافته و نگرش جوهرگرایانه را از نخستین آنات تکوین آن در تفکر یونانی بررسی کرده است.
در فصل سوم منازعه اشمیت لوویت و بلومنبرگ را با ارجاع مکرر به آثار اصلی آنها و مکاتباتشان که به تازگی منتشر شده است، و گهگاه پرتوهای ارزشمندی بر ابعاد و زوایای مختلف این منازعه میافکند طرح شده است و در طرح این منازعه کوشیده شده تا سیاق تاریخی تکوین و تطور ظهور آرای این اندیشمندان را نیز مد نظر قرار داد. در ترسیم سیاق تاریخی و طرح جزئیات منازعه مشروعیت عصر جدید شرح بديل بلومنبرگ از خاستگاههای مدرنیته طرح شده و گریزی به مبنای نظری نوین کار او زده است تا علاوه بر جنبههای سلبی اندیشه بلومنبرگ جنبههای ایجابی آن را نیز روشن کند.
در نهایت در فصل چهارم پس از طرح تمام و کمال منازعه مشروعیت مدرنیته و آرای طرفین این منازعه و نیز طرح مبنای نظریهای که در حقیقت مبنای داوری ما را نیز شکل میدهد به بررسی مدعیات طرفین پرداخته است.
گیلسپی در فصول بعدی کتاب به بررسی آرای ویلیام، کامی پترارک اراسموس لوتر، دکارت و هابز میپردازد و روند استحاله جهان بینی مذهبی قرون وسطایی به جهان بینی مذهبی مدرن را پی میگیرد او در پیشگفتار کتاب با طرح ایده اصلی کتاب مینویسد: «آنسان که خواهیم دید مدرنیته را به منزله کوششی برای یافتن پاسخ متافیزیکی/ الهیاتی جدیدی به پرسش طبیعت و نسبت آن با خداوند انسان و جهان طبیعی بهتر میتوان دریافت پرسشی که در جهان قرون وسطایی متأخر در نتیجه کشمکشی کلان میان عناصر متناقض مسیحیت رخ برآورد.»
هدف مؤلف در این کتاب که اخیراً به زبان فارسی نیز ترجمه شده این است که نشان دهد عصر جدید به آن اندازه که به نظر میرسد مدرن نیست. این کتاب پس از بررسی دوره آستانهای گذار از قرون وسطی به دوران مدرن این نکته را مطرح میسازد که در عصر جدید مذهب از میان نرفته بلکه اقتضائات عصر جدید موجب استحاله آن شده است.
کتاب «مدرنیته مشروع است» اثر سید مسعود آذرفام در 248 صفحه و با قیمت 95000 تومان از سوی نشر ققنوس وارد بازار نشر شده است.
نظر شما