نگاهی به کتاب «شهر در پرتو اندیشه های سیاسی و اجتماعی»
نقش اندیشههای سیاسی و اجتماعی در شکلدهی ساختار فضایی شهر
در این کتاب تلاش شد تا نقش نظامهای فکری، اندیشههای سیاسی و اجتماعی گوناگون، تولید فضاهای شهری مورد بررسی قرار گیرد و تلاش شده با گردآوری مطالبی پیرامون این مقوله این امکان را در اختیار کارشناسان حوزه مطالعات شهری قرار دهد تا بتوانند نگاهی جامع و تطبیقی به اثرات متنوع اندیشههای سیاسی و اجتماعی در شکل دهی ساختار و سازمان فضایی شهر داشته باشند.
در این بین بعد سیاسی و نهادی به دلیل داشتن قدرت و سازوکار کنترل دیگر ابعاد از اهمیت ویژهای برخوردار است به همین دلیل مناسبات سیاسی و قدرت متأثر از اندیشههای سیاسی و اجتماعی و تأثیر آن در توسعه فضای شهر همیشه مورد توجه جغرافیدانان و شهرسازان بوده است.
فضای شهری که در قالب یک شکل فیزیکی ظاهر میشود و عینی به چشم میآید یک محصول اجتماعی است. در واقع تولید فضا ابزاری است در دست اشخاص و گروههایی که فضا را از آن خود میکنند تا مدیریت و استفاده از آن را در ید قدرت خود نگه دارند. بنابراین با روی کار آمدن هر نوع نظام سیاسی، تلاشی همه جانبه بر محو نمادهای نظام پیشین و خلق جلوههای نظام سیاسی جدید صورت میگیرد.
با توجه به این مطالب که بر شکلگیری فضاهای شهری متأثر از اندیشههای سیاسی و اجتماعی تأکید دارد در این کتاب تلاش شد که نقش اندیشههای سیاسی و اجتماعی گوناگون در تولید فضاهای شهری به صورت نظری مورد بررسی قرار گیرد.
فضای شهری عرصه و تجلیگاه قدرت سیاسی و اجتماعی است علاوه بر این کانونهای قدرت از گذشته تلاش کردهاند شاخصهای نمادین قدرت خود را در شهر به رخ بکشند و در سازماندهی فضایی شهر نیز از قدرت و نفوذ خود بهره بردهاند از این رو شهرها همواره بستر و هدفی برای جدال مبارزه و رقابت بر سر کسب قدرت بودهاند. تحولات دنیای کنونی جلوه نوینی از پویایی توسعه شهری را به نمایش گذاشته است که پیامد آن تبدیل شدن شهرها به عرصه و گرهگاه اصلی کنشها، فعالیتها و فرایندهای متأثر از ساختار سیاسی اجتماعی و اقتصادی حاکم بر جوامع و روابط جهانی است.
فضای شهر که در قامت یک فرم و شکل ناب ظاهر میشود و عینی به چشم میآید خود یک محصول اجتماعی است. تولید فضا شباهت بسیار به تولید کالاهای دیگر دارد به رغم این در هم تنیدگیهایی بین تولید کالا و تولید فضا برقرار است در واقع تولید فضا ابزاریست در دست اشخاص و گروههایی که فضا را از آن خود میکنند تا مدیریت و استفاده از آن را در ید قدرت خود نگه دارند. بنابراین نظامهای مختلف سیاسی و اجتماعی، فضاهای مختلفی تولید میکنند.
هانری لفور با انتقاد از برداشت صرفاً علمی برنامهریزان شهری از مفهوم فضا بر اهمیت بعد ایدئولوژیک و سیاسی فضا تأکید میکند و اعتقاد دارد که فضا یک موضوع علمی و جدا از ایدئولوژی یا سیاست نیست و همیشه سیاسی و ایدئولوژیک بوده و یک محصول اجتماعی است و مدیران نظام شهری به طور مستقل یا با تسلط در تخصیص منابع کمیاب و توزیع امکانات شهری نقش عمدهای بر عهده دارند.
با توجه به مباحث فوق که بر شکلگیری فضاهای شهری متأثر از اندیشههای سیاسی و اجتماعی تأکید دارند در این کتاب تلاش شد تا نقش نظامهای فکری اندیشههای سیاسی و اجتماعی گوناگون، تولید فضاهای شهری مورد بررسی قرار گیرد چراکه نویسنده کتاب کمبود چنین اثری به عنوان یک مجموعه کامل و منسجم را درک کرده و تلاش شد که با گردآوری مطالبی پیرامون این مقوله این امکان را در اختیار دانشجویان و کارشناسان حوزه مطالعات شهری قرار دهد تا بتوانند نگاهی جامع و تطبیقی به اثرات متنوع اندیشههای سیاسی و اجتماعی در شکل دهی ساختار و سازمان فضایی شهر داشته باشند.
نظر شما