برای شروع از اصل ماجرا بگویید، ایده اصلی کتاب از قنات ملک تا بغداد از کجا آمد؟
نقطه عطف شکل‌گیری ایده کتاب از قنات ملک تا بغداد، حضور در مراسم تشییع این شهید در کرمان بود. من برای شرکت در تشییع پیکر مطهر ایشان از شیراز به کرمان رفتم و در همان جا تصمیم گرفتم که یک کار جامعی درباره عملکرد شهید سلیمانی انجام بدهم که اگر خدا قبول کند به نوعی در تاریخ ماندگار شود و آیندگان برای شناخت شهید سلیمانی به آن مراجعه کنند. شهید سلیمانی افزون بر اینکه یکی از فرماندهان بزرگ دفاع مقدس محسوب می‌شد و خدمات عظیمی به کشور داشت، در این مقطع فرمانده نفوذ و تقابل ژئوپلتیک ایران با بازیگران فرامنطقه‌ای و منطقه‌ای بود و خدمات بزرگی برای کشور و منطقه داشته است. چون بحث توسعه نفوذ ژئوپلتیک ایران و هلال مقاومت برای بسیاری از کشورها از جمله عربستان، اسرائیل، آمریکا و اروپایی‌ها قابل قبول نبود، لذا شبهات زیادی در مورد حضور منطقه‌ای ایران در داخل کشور توسط رسانه‌های داخلی و خارجی انجام پذیرفت. شعار مشهور«نه غزه، نه لبنان جانم فدای ایران» لُب کلام مخالفان با نفوذ منطقه‌ای ایران محسوب می‌شد. لذا با کار تروریستی آمریکایی‌ها در به شهادت رساندن سردار سلیمانی، ضرورت داشت که با تحقیقی جامع در مورد شخصیت انقلابی و عملکرد منطقه‌ای شهید سلیمانی در شکل دادن به هلال مقاومت به این شبهات پاسخ داده شود و همین باعث شکل‌گیری ایده تالیف این کتاب شد.
با توجه به این که این کتاب به نوعی کتاب مرجع محسوب می‌شود، در مورد منابعی که برای تولید کتاب از آن استفاده کردید توضیح دهید؟ چه منابعی با چه دسته‌بندی و چه میزان مصرف در خروجی در تولید این کتاب مورد استفاده قرار گرفت؟
اتفاقا وقتی من ایده این کتاب را مطرح کردم برخی از دوستان و اساتید در حوزه پژوهش نظرشان این بود که در آن مقطع و در سال 98 منابع بسیار قلیلی در مورد سردار شهید سلیمانی وجود دارد و کار در این زمینه خیلی مشکل است. با توجه به مکتوم بودن شخصیت شهید سلیمانی، هم به دلیل ماهیت شخصیت معنوی ایشان و هم به دلیل حساسیت حیطه مسئولیت سپاه قدس کار در این زمینه واقعا سخت هم بود. ولی بنده معتقد بودم ما وظیفه داریم که خودمان با تلاش و کوشش و در واقع جهاد پژوهشی و تبیینی این منابع را برای نسل‌های آینده و فعلی فراهم کنیم. لذا از زمان طرح ایده تا مدت بیش از یکسال فقط کار گردآوری مطالب را انجام دادم. به مرور هم مصاحبه‌ها و تحلیل‌ها، گزارشات و کتاب‌های متعددی درباره سردار سلیمانی هم کار شد که خیلی به ما کمک کردند. تلاش کردم با همایش‌های بین‌المللی هم که در مورد شهید برگزار می‌شد ارتباط برقرار کنم و از مقالات بهره ببرم. لذا برای تدوین کتاب بیش از 200 منبع داخلی مثل کتاب، مقاله، روزنامه، سایت‌های اینترنتی، مصاحبه‌ها، گزارش و غیره مورد استفاده قرار گرفته و بیش از 70 منبع خارجی معتبر به زبان‌های مختلف عربی، انگلیسی، روسی، فرانسوی و چینی ترجمه و مورد بهره‌برداری قرار گرفته است.
چه مدت زمان و چه مراحلی برای تدوین این کتاب را پشت سر گذاشتید؟
از زمان طرح ایده تا اکنون که سومین سالگرد شهید سلیمانی است بنده روی این کتاب کار کرده‌ام. البته این بخش کوچکی از آن خدمات و عملکرد انقلابی سردار شهید سلیمانی است و به نظرم با مرور زمان نیمه پنهان شخصیت ایشان بیشتر مشخص خواهد شد. البته در نظر داریم در صورت نیاز و توفیق الهی این کتاب را در ویرایش‌های آینده تکمیل‌تر کنیم.
از منابع و کتاب‌های منتشر شده داخلی در مورد حاج قاسم هم بهره بردید؟ کدام کتاب‌ها بیشتر مورد توجه و استفاده شما در این کار بوده است؟
در طول سه سال گذشته من اکثر کتاب‌هایی که در مورد سردار سلیمانی چاپ شده‌اند را خریده و خوانده‌ام. برخی از این کتاب‌ها جنبه خاطره‌گویی دارند که بنا به تناسب و تحلیل موضوع خاص از آنها استفاده کرده‌ام. مثل کتاب «از چیزی نمی‌ترسیدم» یا کتاب «برادر قاسم» یا «ذوالفقار». برخی از کتاب‌ها اختصاص به یک ویژگی خاص سردار دارند مثلا بحث مدیریت ایشان را مطرح کرده‌اند و لذا باز همان استفاده را اگر لازم بوده انجام داده‌ام.
آیا مکتب حاج قاسم سلیمانی از این کتاب به لحاظ محتوای یا مالی حمایت کرده است؟ اساسا با مکتب تعامل برقرار کردید؟
در ابتدای کار پژوهشی موسسه مکتب سلیمانی هنوز شکل نگرفته بود. بعد شکل گرفت که بیشتر تلاش داشتند منابع و آثار را جمع‌آوری کنند. امیدوارم در این زمینه که خیلی هم ضرورت دارد موفق باشند. چون لازم است که نسل‌های آینده بیشتر با سردار شهید سلیمانی آشنا شوند و لازمه این کار حفظ آثار معنوی و مادی شهید سلیمانی است. البته در مرحله ممیزی این کتاب از سوی موسسه مکتب سلیمانی بررسی شده و مجوز چاپ دریافت کرده است، اما حمایت مادی در مورد این اثر صورت نگرفته است. من امیدوارم این موسسه شرایطی را برای محققان فراهم کند که به شکل فراگیرتر در مورد شهید سلیمانی بتوانند کار کنند. محققان هم نیازمند حمایت مادی هستند و هم نیازمند این هستند که از منابع گردآوری شده استفاده کنند.
چرا تصاویر انتهایی کتاب کم است و تصاویر محدود به حاج قاسم سلیمانی است و دوره‌های زمانی خاص از زندگی ایشان مورد توجه نبوده است؟
تصاویر پایانی کتاب از دوران جوانی سردار سلیمانی تا شهادت ایشان تنظیم شده است. چون تصاویر زیاد است لذا محدودیت در مورد استفاده از تصاویر وجود ندارد.
از طرف دیگر اما چون تاکید بیشتر کتاب بر عملکرد شهید سلیمانی در محور مقاومت است، تصاویر انتخاب شده برای انتشار هم چنین ویژگی‌ای را دارند و بیشتر در این زمینه از آنها استفاده شده است.
اگر نکته‌ای برای بخش پایانی دارید، بفرمایید؟
مهمترین ویژگی این کتاب این است که تصویرسازی عمیق و حقیقی از شخصیت ملی و جهانی سردار سلیمانی در بستر تاریخ پرحوادث ایران و منطقه غرب آسیا در ذهن مخاطب ایجاد می‌کند. لذا می‌تواند منبع مهمی در شناخت این قهرمان اسلامی و ملی در بستر تاریخ باشد و هرچه تاریخ به گذشته بخزد ارزش این اثر بهتر درک خواهد شد و از منابع دست اول قلمداد خواهد شد. دوم اینکه با تصویرسازی حوادث و وقایع تاریخی ایران و منطقه غرب آسیا هم لزوم راهبرد دفاع فرامرزی ایران را برای مخاطب روشن می‌کند.
سوم اینکه باتوجه به توطئه‌افکنی و فتنه‌انگیزی دشمنان منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای و مزدوران داخلی و خارجی آنها برای کشور ما در این برهه تاریخی، این کتاب می‌تواند عبرت‌آموزی خوبی برای ما داشته باشد و از سرنوشت کشورهایی مثل سوریه و عراق درس عبرتی برای تحکیم وحدت ملی حول محور ولایت فقیه داشته باشیم.
در پایان لازم می‌دانم از زحمت مسئولان و کارکنان موسسه فرهنگی قدر ولایت به خصوص آقای عطایی که زحمات زیادی برای به ثمر نشستن این کتاب انجام دادند، تشکر کنم. مسئولین این موسسه از دغدغه‌مندان عرصه سیاسی و فرهنگی انقلاب اسلامی هستند. آثار ارزشمندی هم در این زمینه‌ها دارند و از سال‌هاست با عزیزان کار می‌کنم که جای بسی خوشبختی است.
نظر شما