سیدمرتضی شاه‌ترابی، نویسنده اهل افغانستان با اشاره به مجموعه داستان «منار علم و جهل» در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) در قم، درباره نامگذاری کتاب، گفت: نام کتاب را از بنایی تاریخی به همین نام در کابل گرفتم که یادبود رویارویی تحجر دینی و نوگرایی سیاسی اجتماعی افغانستان در دوران امان‌الله خان، پادشاه افغانستان، نزدیک به 100 سال پیش، است.
 
وی درباره داستا‌ن‌های این مجموعه بیان کرد: این کتاب دربردارنده‌ پنج داستان کوتاه از گزیده‌ داستان‌های بنده است که به همت انتشارات «مهر و دل»، منتشر شده است.
 
شاهترابی اضافه کرد: نخستین داستان این مجموعه با نام «دریای بی‌آب» روایت داستانِ کشته‌شدن دختری به نام فرخنده در خیابان‌های کابل است. این داستان کوتاه که برگرفته از فرجام تلخ «فرخنده ملک‌زاده» در کابل سال 1393 است، به «ژیلا تقی‌زاده»، داستان‌نویس درگذشته‌ی ایرانی، تقدیم شده است.
 
این داستان‌نویس افزود: دومین داستان کتاب به نام «ساحل و یاسین» روایت دوستی یک جوانِ مهاجر افغانستانی با جوان ایرانی و مهاجرت او به اروپاست، که به محسن سعیدی، شاعر مهاجر افغانستان در ایران تقدیم شده است. سومین داستان «سوگند به عصر» نام دارد که روایت سقوط حکومت بیست‌ساله‌ افغانستان را از ساعت پانزده روز شنبه 23 مرداد 1400 تا ساعت 15 روز یکشنبه 24 مرداد 1400 روایت می‌کند.
 
وی ادامه داد: چهارمین داستان این مجموعه با نام «قبر پنجم» به «محمدسرور رجایی»، شاعر و پژوهشگر مهاجر، تقدیم شده است؛ و با دستمایه ‌قراردادن چهار تصویر از سنگ قبر چهار شهید مهاجر افغانستانی که در جبهه‌های دفاع مقدس و جنگ ایران و عراق به شهادت رسیدند سرگشتگی نسل‌ متقدم مهاجر را در مواجهه با مهاجرت روایت می‌نماید.

این پژوهشگر حوزه تاریخ گفت: پنجمین داستان با نام «خون‌آه» کوتاه‌ترین داستان کتاب است. سنگ قبر یکی از شهیدان افغانستانی در جنگ ایران و عراق در این داستان دستمایه روایت قرار گرفته است.