نگاهی به جشن نوروز در کتاب «نوروز میراث کهن ایران زمین»
نوروز نماد همبستگی ملی، تاریخی، فرهنگی و آیینی ایرانیان است
در کتاب «نوروز میراث کهن ایران زمین» تلاش شده تا با توجه به منابع تاریخی، سیر نوروز و مراسمها و آیینهای همراه آن برای خواننده بازگو شود و هدف از این بازگویی، آگاهی ایرانی فهیم به چگونگی پیدایش و رازهای این جشن بزرگ است تا بتواند نسل آینده ایرانزمین را رهنمون باشد؛ زیرا نوروز نماد همبستگی ملی، تاریخی، فرهنگی و آیینی ماست.
از دوران کهن تاکنون در ایران جشنها و آیینهای بیشماری برپا شده که بسیاری از آنها در گذر زمان به مغاک فراموشی پیوستهاند؛ اما با همه تاریخ پرفراز و نشیب ایران، با وجود چند شکست تاریخی و چیرگی بیگانگان بر ایران و هجوم اسکندر، مغولها و دیگر بیگانگان، نوروز همواره پایدار مانده و اکنون نمادی برای ایستادگی، آزادی و خردمندی ملتی است که میتوان بر او ستم کرد؛ اما هویت فرهنگی و سنتهای مردمش را نمیتوان گرفت؛ بنابراین نوروز به دلیل ویژگیهایش، حتی با ورود اعراب و تغییر دین ایرانیان و دوران سکوت دویستساله در برابر مهاجمان، نهتنها در دربار خلفا به حیات خود ادامه داد، بلکه آنها را به طمع دریافت هدایا به باشکوه برگزار کردن نوروز بزرگ وادار کرد.
اصالت و ماندگاری نوروز در بیهمتایی آن در مقایسه با آیینها و مراسم سال نو برای جشنهای سنتی در میان دیگر ملتهاست. بیهمتایی نوروز از آنجا نمود مییابد که بزرگداشت نوروز نه اجباری است، نه رسمی، نه مذهبی، نه سیاسی و نه قراردادی، نه ساخته و پرداخته مسلکی و نه بر اساس باور گروهی خاص؛ نوروز روز بزرگداشت رستاخیز سالانه طبیعت و رهایی سخاوتمندانه از سرمای زمستان؛ فرارسیدن اعتدال بهاری و برخورداری از نسیم جانپرور آن؛ غرش دوباره جویبارها، بوسه آب بر ریشه گیاهان و شکوفایی درختان، رویش سبزه و گل، پراکندهشدن رنگهای دلانگیز و جوانیبخش شکوفهها، نغمهسرایی بلبل و به دیگر سخن بزرگداشت زایش دوباره طبیعت و جوش و خروش فرهنگی آن است. در واقع مردم ایرانزمین بیش از سه هزار سال است که نوروز را جشن گرفتند و تا زمین بر گرد مدار خورشید میچرخد، نوروز برقرار خواهد ماند.
در این کتاب تلاش شده تا با توجه به منابع تاریخی، سیر نوروز و مراسمها و آیینهای همراه آن برای خواننده بازگو شود و هدف از این بازگویی، آگاهی ایرانی فهیم به چگونگی پیدایش و رازهای این جشن بزرگ است تا بتواند نسل آینده ایران زمین را رهنمون باشد؛ زیرا نوروز نماد همبستگی ملی، تاریخی، فرهنگی و آیینی ماست. آنچه فراهم آمده در هفت فصل تنظیم شده است.
فصل نخست به واژه نوروز و تعریف آن، تحویل سال و مبحث عدم دقت در محاسبه نوروز و همزمان شدن آن با اعتدال بهاری و در نهایت شاهکار حکیم عمر خیام و شکلگیری تقویم جلالی میپردازد. فصل دوم به آیینها و سنتهای ملی مردمی در پیشانی نوروز اختصاص یافته و درباره جشن فروردگان و چهارشنبهسوری و حاجی پیروز و نوروزخوانی و هفتسین به طور مفصل سخن میگوید.
فصل سوم به فروردین و جشنهایی چون فروردینگان، ششم فروردین، سیزدهبدر و آبریزان پرداخته است. فصل چهارم نوروز را از دید اسطوره و تاریخ بررسی کرده و برگزاری نوروز را از دوران کهن تا هخامنشی و ساسانی تشریح کرده است. فصل پنجم آیینها و سنتهای ملی مردمی را در آغاز نوروز تا پایان این جشن چون میرنوروزی و بازیهای نوروزی و غیره بررسی کرده است. فصل ششم تاریخچه نوروز را پس از حمله اعراب تا دوران معاصر مورد نقد و بررسی قرار میدهد و فصل آخر نوروز را در کشورهای همجوار چون آذربایجان، افغانستان، ازبکستان و... شرح داده و در نهایت مجموعه با پسگفتاری پایان مییابد.
منابع این کتاب، کتابهای تاریخی و دیگر آثاری است که بعد از اسلام نوشته شدهاند و همچنین در دیوانهای شاعران پارسیگوی نیز اطلاعاتی جسته و گریخته وجود دارد که نویسنده از آنها سود جسته است.
کتاب «نوروز میراث کهن ایران زمین» در 183 صفحه، شمارگان 1000 نسخه با قیمت 135 هزار تومان از سوی انتشارات رهآوردمهر به چاپ دوم رسیده است.
نظر شما