به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در بوشهر، نسیم بهاری دل‌انگیزی گل‌های کاغذی را به رقص درمی‌آورد. گل‌هایی که زیبایی خیره‌کننده‌شان از پشت نرده‌های فلزی بر فراز دیواری با سنگ‌ بوشهری در کنار گنبدی سفید، چشم هر رهگذری را به خود خیره می‌کند. هم‌نشینی گل‌های کاغذی با دیوارهای خوش‌ظاهر سنگی و پنجره‌های رنگاوارنگ، از قاب‌های بسیار دیدنی است که گردشگران می‌توانند در جای جای این بندر کهن ببینید. اینک من درست مقابل یکی از این قاب‌های چشم‌نواز ایستاده‌ام و به شاعری می‌اندیشم که از دل طبیعتی بکر برخاست و با سرودن اشعاری نغز، هوش را از خاطر شعرشناسان ‌ربود.

مردی که سالیان سال است کنار شیخ حسین چاهکوتاهی، یکی از مبارزان و اسوه‌های مقاومت در جریان جنش جنوب کشور آرمیده است؛ بدون هیچ‌گونه تشریفات و تجملاتی، تنها در زیر سنگی سپید! این شاعر که هماره علاقه شدیدی به نواختن مطرودها در سروده‌هایش داشت، کسی نیست جز «منوچهر آتشی»؛ همان شاعری که می‌گفت: «خوشخوان باغ شعر من، زاغ غریب است».
 

به سمت در ورودی فرهنگسرای شیخ حسین چاهکوتاهی می‌روم که از 5 آذر 1384 به خانه ابدی آتشی تبدیل شده است. دو سه پله را بالا می‌روم و به در چوبی دو لنگه‌ای قهوه‌ای رنگ ورودی خیره می‌شوم که در عین سادگی و هنرمندی ساخته شده است. از در عبور می‌کنم و به هشتی یا دالان ورودی بنا که پا می‌نهم، در سمت چپم، در قهوه‌ای سوخته‌ای با همان سبک و سیاق در ورودی خودنمایی می‌کند که در کنارش تابلویی نصب شده با تاریخچه مختصری از مقبره شیخ حسین چاهکوتاهی.

از پله‌هایی که روبه‌رویم قرار دارد، بالا می‌روم و به حیاط می‌رسم که دور تا دور آن را اتاق‌هایی با در و پنجره‌های چوبی با شیشه‌های رنگی پوشیده که از المان‌‌های معماری جنوب کشور در دوران زندیه و قاجاریه به‌شمار می‌رود. به گوشه‌ سمت چپ حیاط می‌روم تا به مزار منوچهر آتشی برسم که این مصرع: «من می‌روم تا شاخه‌ی دیگر بروید» بر آن خوش نشسته است. کمی آنطرف‌تر اما نه یک شاخه، بلکه دهها شاخه با گل‌های سرخ و زرد از زمین برون آمده‌اند تا جای خالی شاعر کمتر احساس شود!

صدای سکوت در این‌جا بیش از هر جای شهر به گوش می‌رسد، نقطه‌ای که ضمن داشتن زیبایی‌های بی‌همتا، دو مرد ادیب و فرهیحته و وطن‌دوست را در آغوش گرفته است. شوربختانه این مکان با همه اهمیت تاریخی و فرهنگی که دارد اما در نقشه گردشگری استان بوشهر نمود کمرنگی یافته است. این در حالی است که این آرامگاه می‌تواند برای گردشگرانی که شیفته تاریخ و فرهنگی این سرزمین دیرینه هستند، مکانی جذاب برای بازدید در فصل گردشگری استان بوشهر به‌ویژه در نوروز باشد.

یک کارشناس حوزه گردشگری در این‌باره به خبرنگار ایبنا در بوشهر می‌گوید: بوشهر نه تنها نماد مقاومت ایران است، بلکه در حوزه ادبیات، به‌دلیل پرورش چهره‌های تاثیرگذاری در گستره شعر و داستان از جایگاه ارزنده‌ای در کشور برخوردار است. یکی از این چهره‌ها، منوچهر آتشی است که بزرگی او در شعر امروز مشهود است. او با سرودن اشعاری نغز و معناگرا نام خود را در ادبیات معاصر ایران ماندگار کرد. متاسفانه آتشی با اینکه در سال 84 به‌عنوان چهره ماندگار کشور شناخته شد؛ ولی هرگز آن‌طور که باید قدردان این شاعر صاحب‌سبک نبوده‌ایم.

عماد شیرویس  ادامه داد: در حوزه شعر او یکی از سرمایه‌های ادبی ایران‌زمین به‌شمار می‌رود. طبیعتا به دلیل اهمیتی که این شاعر در عرصه شعر امروز دارد، مزار او باید به‌عنوان مکان مهمی در نقشه‌راه گردشگری استان تبدیل شود.

وی ادامه می‌دهد: استان بوشهر دارای پتاسیل بالایی در گونه‌های مختلف گردشگری است که از جمله آن‌ها می‌توان به گردشگری دریایی، گردشگری کشاورزی، اکوتوریسم، گردشگری مقاومت و گردشگری فرهنگی اشاره کرد که در بحث گردشگری فرهنگی ما نیاز به کار جدی داریم تا ظرفیت‌های بالقوه‌ای که در استان وجود دارد، به‌ فعلیت برسانیم. یکی از این ظرفیت‌ها همین معرفی مزار منوچهر آتشی است که در محله امامزاده عبدالمهیمن بوشهر در جوار مقبره شیخ حسین چاهکوتاهی واقع شده‌است. هر دو این مردان، صاحب‌نام هستند یکی در ادبیات و دیگری در تاریخ؛ اما متاسفانه به‌دلیل اهمال‌کاری‌ها این مکان دیدنی و تاریخی از دید گردشگران و مسافران نوروزی پنهان مانده است و نیاز است که هم مسئولان و هم رسانه‌های استانی در این زمینه موثرتر به بازشناسی موقعیت این بنای ارزشمند دیرینه بپردازند.

به گفته شیرویس، بازشناسی مزار آتشی می‌تواند نقطه شروعی برای رونق گردشگری ادبی در استان بوشهر باشد. این نوع گردشگری که زیرشاخه گردشگری فرهنگی است، صنعت گردشگری را با میراث ادبی کشور پیوند می‌دهد. اگر بخواهم تعریفی از این گردشگری ارائه کنم، باید بگویم که گردشگری ادبی فعالیتی است که زاییده علاقه به یک نویسنده/ شاعر، اثر یا فضای ادبی یا میراث ادبی یک مقصد است و شامل بازدید از محل تولد یا تدفین ادیبان، موزه‌های ادبی و سایر مکان‌های مرتبط با نویسندگان و آثار ادبی و همچنین پیمودن مسیرهایی با مضامین ادبی است.

این فعال گردشگری در پاسخ به این پرسش مبنی بر اینکه آیا بازدید از مکان‌های ادبی برای همه گردشگران جذابیت دارد، توضیح می‌دهد: عموما این مکان‌ها برای گردشگرانی که به‌عنوان گردشگران ادبی شناخته می‌شوند، بسیار جذاب‌تر است. این گردشگران که اغلب افرادی فرهیخته و شیفته غور در تاریخ و فرهنگ سرزمین خود و دیگر کشورها هستند، آگاهانه و با شناخت به سراغ بازدید جاذبه‌های ادبی می‌روند. متاسفانه در استان بوشهر، در مقایسه با گونه‌های دیگر گردشگری، به گردشگری ادبی بی‌توجهی شده است و این بی‌توجهی باعث شده که مزار آتشی، به‌عنوان یکی از میراث ادبی استان ناشناخته باقی بماند.

شیرویس می‌افزاید: با برگزاری همایش‌های ادبی، تور‌های آثار ادبی و نشست‌های کتابخوانی در فرهنگسرای شیخ حسین چاهکوتاهی می‌توان از این ظرفیت برای رونق گردشگری ادبی در استان بوشهر بهره برد. طبیعتا اگر می‌خواهیم که گردشگری ادبی یا فرهنگی را در استان بیش از پیش فعال کنیم، بایستی تصمیمات جدید بگیریم، برنامه‌ها و طرح‌های جدیدی را با نگاهی نو طراحی کنیم تا بتوانیم از ظرفیت‌های مستعدی که در اختیار داریم، برای توسعه صنعت گردشگری استان و رونق اقتصاد آن استفاده کنیم.

رئیس انجمن حرفه‌ای راهنمایان گردشگری استان بوشهر، فعال شدن گردشگری ادبی را در استان مثبت ارزیابی می‌کند و در خصوص فواید آن می‌گوید: گردشگری فرهنگی فواید زیادی دارد که مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از: ایجاد اوقات فراغت لذت‌بخش و سرشار از آموزه‌های گران‌بار که دغدغه اوقات فراغت در آینده‌ای نزدیک خواهد بود، آشنا کردن بازدیدکنندگان داخلی و خارجی با مفاخر ادبی و دستاوردهای آن‌ها، تقویت و تسریع جریان فرهیختگی با برانگیختن حس کنجکاوی بازدیدکنندگان از طریق تفسیرهای ارائه شده در مكان‌ها، تقویت و غنی کردن محتوای مواد آموزشی کودکان و نوجوانان از طریق تعریف و تعیین تورهای سازمان یافته آموزشی به جاذبه‌ها و منابع ادبی کشور، معرفی تصویری نیرومند و جذاب که بازتاب فرهنگ، تمدن و ادب غنی حوزه فرهنگی ایران‌زمین باشد.

این کارشناس گردشگری ادامه می‌دهد: همچنین خنثی کردن اثرات مخرب مدرنیته مانند از خودبیگانگی و تضعیف خودباوری ملت‌های در حال توسعه، تقویت همبستگی و انسجام ملی به‌ویژه در جوامعی که از تنوع قومی برخوردارند، حفظ نوستالژی جمعی، پاسداری از ارزش‌های هنری و زیبایی‌شناختی، توانمندسازی روانی اجتماعات محلی و پرورش حس افتخار و غرور در آن‌ها نسبت به دارایی‌های فرهنگی و ادبی و تلاش بیشتر جهت نگهداشت، تقویت و افزودن بر این دارایی‌های ارزشمند، توانمندسازی اجتماعی جوامع محلی، توانمندسازی سیاسی مردم بومی و پرورش حس مشارکت در آن‌ها برای تعیین سرنوشت خود و محیطی که در آن زندگی می‌کنند، توانمندسازی اقتصادی جوامع محلی از طریق اشتغال‌زایی و خلق ثروت، که راه نابودی جهل و ریشه‌کنی فقر است و درآمدزایی برای صنعت گردشگری که نیازمند گسترش زمینه فعالیت خود برای حفظ و تقویت رقابت‌پذیری در سطح ملی و منطقه‌ای است، از دیگر مزایای گردشگری ادبی است.

شیرویس بیان می‌کند: در عصر کنونی که فراروایت‌ها در محاق کم‌توجهی قرار گرفته‌اند و بحران هویت گریبان‌ بیشتر جوامع جهان را گرفته، ملتی بقای خود را می‌تواند تضمین ‌کند که حرکت به جلوی خود را تداوم بخشیده و کنترل تاریخ و گذشته خود را در دست داشته باشد و بتواند این دو را در شکل میراث و از راه ارائه تفسیری عالمانه، اصیل، روایت‌گونه و مخاطب‌محور به شهروندان خود و گردشگران انتقال دهد.

وی ادامه داد: حاصل این تلاش شناخت، تعامل، همگرایی و ساخت هویتی یکدست و نیرومند در عین حفظ تفاوت‌ها است که رسیدن به این اهداف نیازمند کوشش بی‌وقفه یک ملت است که در صورت حصول، منادی پیشرفت مادی و معنوی آن ملت خواهد بود. بی‌شک ادبیات به‌عنوان یکی از میراث هویت‌بخش و جلوه‌گاه خودباوری ملت‌هاف این ظرفیت و توان را دارد که معرفی شایسته برای اصالت، هویت و تاریخ مردم جوامع مختلف باشد. استان ما هم این شانس را دارد تا با شناسایی مکان‌های فرهنگی نظیر خانه آیت‌الله بلادی، مزار آتشی، چاپخانه علوی (قدیمی‌ترین چاپخانه فعال ایران است) و ... قدمت تاریخ و تمدن خود را به همگان بازشناسی کند.

به گزارش ایبنا، مزار منوچهر آتشی در محله امامزاده عبدالمیهمن بوشهر، یکی از جاذبه‌های ادبی بوشهر است که برای گردشگران ادبی که در نوروز امسال به بوشهر سفر می‌کنند، بازدید از آن می‌تواند لذت‌بخش و جذاب باشد. قرار گرفتن آن در مکانی تاریخی با معماری منحصربه‌فرد بی‌شک موجب جذابیت بیشتر آن شده‌است.

منوچهر آتشی، در ۲ مهر ۱۳۱۰ در دهرود شهرستان دشتستان در استان بوشهر به دنیا آمد. خانواده وی از کُردهای زنگنه منطقه کرمانشاه بودند که در حدود ۴ نسل پیش به جنوب ایران مهاجرت کرده بودند. نام جد وی «آتش‌خان زنگنه» بود و به همین دلیل نام‌خانوادگی وی «آتشی» انتخاب شد.

در دهه‌های ۳۰ و ۴۰ و ۵۰ شعرهای او شعر کویر بود و عناصر طبیعی این کویر حماسه و خشونت را با هم درآمیخت. گذشته از آن، عشق و امید و آرزو نیز خود را در این طبیعت جنوبی غرق کرد و احساس تنها در مثلث خشونت، حماسه و جنوب چهره نشان داد. آتشی بر شاعران بسیاری در ایران تأثیر گذاشت و نیز شاعران بسیاری را تربیت کرد.

منوچهر آتشی سرانجام ۲۹ آبان ۱۳۸۴ بر اثر ایست قلبی در سن ۷۴ سالگی در بیمارستان سینا تهران درگذشت و در بندر بوشهر به خاک سپرده شد. وی چند روز قبل از مرگش در مراسم چهره‌های ماندگار به عنوان چهره ماندگار ادبیات معرفی شده بود.