انتشارات علم کتاب «گفتمان تمدن اسلامی در ایران دوره پهلوی» به قلم رسول جعفریان، استاد گروه تاریخ دانشگاه تهران را راونه بازار کتاب کرد. در این کتاب گفتمان دوره پهلوی بر اساس نوشتههای موجود شامل کتاب و مقاله بررسی و نشان داده شده این نویسندگان چگونه در درون این گفتمان راه خود را در تعقیب اهدافی که داشتند، دنبال میکردند.
تاریخ تمدن، یک شاخه نسبتا جدید در شاخههای درس تاریخ است، به این معنا که پیشینه طولانی ندارد. در واقع، در کنار تاریخ سیاسی یا شاخههایی که در وضع رجال- تاریخ و مانند اینها بوده، تمدن تاریخی به عنوان موضوع یک بررسی مستقل تاریخی نبوده است و شاید بشود گفت، نخستین بار، آن هم نه از دید تاریخی بلکه از دید جامعهشناسی، ابنخلدون آن را مطرح کرده است. در فرهنگ تاریخ ما مسلمانان، نگاه تمدنی به تاریخ نبوده و غالبا همان نگاههای سیاسی و احیانا اجتماعی غیرپویا به تاریخ گذشته وجود داشته است. نگاه تمدنی، نگاهی است که تاریخ را در چارچوب پیشرفت بررسی کند و از همه عواملی که در این زمینه وجود داشته ، سخن میگوید.
آنچه سبب میشود تا ما بگوییم نگاه تمدنی نداشتهایم، این است که اصطلاحات لازم برای این کار در میان ما نبوده است. حتی کلمه تمدن که در لغت به معنای شهرنشینی است و در دوره جدید به معنای تکامل و پیشرفت و ترقی به کار میرود، در گذشته ادبی ما، تنها در معنای لغوی بکار رفته و به معنای اصطلاحی آن توجه نشده است.
در فاصله میان دو انقلاب مشروطه و انقلاب اسلامی حس تمدنخواهی، بخشی از احساساتی بود که در مسلمانان و از جمله ایرانیان پدید آمد. این حس به تدریج سبب پدید آمدن گفتمانی شد که بهویژه از حوالی سال 1300 خورشیدی به این سوی شکل گرفت و آثار فراوانی با گرایشهای مختلف نوشته شد؛ آثاری که هر کدام روی بخشی از مباحث و مولفههای تمدن اسلامی و از جمله نقد تمدن غرب تمرکز داشت. بخشی از این آثار ترجمه و شماری تألیف بود.
گفتمان یاد شده در ساختن اندیشههای سیاسی و اجتماعی و فرهنگی جامعه ایران پیش از انقلاب بسیار موثر و از عوامل حرکت جامعه به سمت انقلاب 1357 بود. در این کتاب سعی شده این گفتمان بر اساس نوشتههای موجود شامل کتاب و مقاله بررسی و نشان داده شود این نویسندگان چگونه در درون این گفتمان راه خود را در تعقیب اهدافی که داشتند، دنبال میکردند.
انتشارات علم کتاب «گفتمان تمدن اسلامی در ایران دوره پهلوی» به قلم رسول جعفریان، استاد گروه تاریخ دانشگاه تهران را در 784 صفحه و به بهای 850 هزار تومان به چاپ رساند.
نظر شما