او در بخش دیگری از سخنانش افزود: مرحوم حاج عباس صفائی حائری الگویی در تاریخ‌نگاری ائمه داشت که شامل دو بخش می‌شد؛ بخش نخست شخصیت امام را بررسی می‌کرد و تاریخ آن امام را روایت. در بخش دیگر به مجاهدات آن امام اختصاص داشت. این رویکرد دو ساحت بود، یعنی در یک منظر تلاش داشت تصویری از خلال منابع شیعی امام را ترسیم کند و به مخاطب نشان دهد. در مرحلع دوم به سیر و خط زمانه تاریخی بازه آن امام می‌پرداخت تا بتواند در سایه آن تصویر حوادث را تحلیل کند.
نوه شیخ عباس صفائی حائری بیان کرد: در واقع نکته‌ای که درباره این اثر وجود دارد، در این است که کتاب «تاریخ سیدالشهداء» نه تاریخ‌نگاری امام حسین(ع) و قیام کربلاست نه یک پژوهش تاریخی به معنای علمی. شاید فردی انتقاد کند که در کتاب بیرون‌زدن‌هایی از مسیر تاریخی موضوع دارد و نکات معنوی را بیان می‌کند، تفاوت روشی نسبت به سایر کتب تاریخی دیده می‌شود. لذا شاید با معیارهای سخت علم تاریخ کتاب را ارزیابی و نقادی کند، (به نظرم کار فوق‌العاده ضروری است) اما به نظرم شاید مولف در این اثر به دنبال ارائه یک روایت تاریخی محض به شیوه علمی نیست.
عباس صفائی حائری گفت: به نظرم مولف کتاب به یک معنا سعی دارد تاریخ را از منظر الهیاتی بازخوانی کند. ضمن اینکه ابتدا درصدد است یک تصویری از امام حسین(ع) به مخاطب ارائه کند که در این ارائه هم از مبانی کلام حرف می‌زند هم از ابعاد اخلاقی و شخصیتی امام. در ادامه نیز پایبند به همان معیارهایی است که در مقدمه کتاب مطرح کرده است. به عبارتی مولف در تحلیل‌هایی که در این اثر ارائه می‌دهد تا جایی که بررسی و تحقیق کردم به گمانم این نخستین اثر تحلیلی درباره تاریخ اسلام در زمانه خودش است. من قبل از این اثری ندیدم که با رویکرد تحلیلی و در مقام جرح و تعدیل اخبار و تراث تاریخی ما به نگارش درآمده باشد.
او ادامه داد: مولف در پی ارائه یک نوع معیارهایی درباره یک متن تاریخی بوده است. من ابتدا تصور می‌کردم کتاب «الفدک» اثر محمد باقر صدر نوشته شد، نخستین اثر تحلیل در تاریخ اسلام باشد، اما بعد که تاریخ‌ها را بررسی کردم در یک جایی از کتاب پانوشتی دارد که در آن تاریخ را ذکر می‌کند، حول و حوش سال 1336 ه.ش است و کتاب «الفدک» صدر بعد از این تاریخ به نگارش درآمد. از این رو ضرورت بیشتری دارد که یک نوع توجه علمی و روش‌شناختی به این اثر بشود. چون اگر در مطالعه اثر نوع جرح و تعدیل‌های مولف را دنبال کنید درصد داوری است. چون ما همیشه در بررسی عاشورا همیشه یک سوال مهم داریم که حسین بن علی(ع) وقتی از مکه به سمت کوفه می‌رفت هدفش از این قیام چه بود؟
این پژوهشگر عنوان کرد: در این رابطه تحلیل‌های متعددی شده که یک تحلیل این است که درصدد بود، خلافت را بگیرد. تحلیل دیگر؛ تحلیلی است که علی شریعتی در کتاب «حسین وارث آدم» ارائه داد. وقتی من می‌گویم کتاب بازخوانی الهیاتی از تاریخ است؛ یعنی یک معیار سفت و سخت دارد و ما شاید نتوانیم به بن و ریشه هدفی که آن امام معصوم تعقیب می‌کرده است، پی نبریم!
سعید طاووسی مسرور گفت: یک پایان‌نامه زیرنظر من درباره عاشوراپژوهی نوشته شد. زمانی که دانشجو سراغ منابع رفت، کتاب «تاریخ سیدالشهداء» را از قلم انداخته بود. بعدا که این کتاب هم به منابعش افزوده شد، دانشجو از پیدا نکردن شرح حال مولف گله‌مند بود. لذا اگر شرح حال مولف در مجلاتی مانند آئینه پژوهش منتشر شود، کار خوبی است.
او افزود: درباره محتوای کتاب نکات ارزنده‌ای وجود دارد، هر چند کتاب تاریخ‌نگاری محض نیست و مولف نکات معنوی و آموزنده را در لابه‌لای مباحث مطرح کرده است. برای مثال جالب بود که وقتی قضایای حضرت مسلم مطرح می‌شود و زمانی که فصل در حال پایان است؛ ماجرایی را از کتاب «نجم الثاقب» مرحوم محدث نوری نقل می‌کند در این رابطه که امام زمان(ع) به زیارت حضرت مسلم(ع) آمده بود و با این روایت فضای کتاب از یک حالت تاریخی تغییر می‌کند و به سمت فضای معرفتی می‌رود و دوباره بحث تاریخی را ادامه می‌دهد.
عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی بیان کرد: اگر به لحاظ منابع به کتاب رجوع کنیم، مولف منابعی که استفاده کرده، عمدتا منابع متقدم از کتب شناخته شده شیعه و سنی است، اما نکته جالبی که در کتاب هست، مولف نسبت به منابع تعبد ندارد و نوعی مواجه انتقادی اتخاذ کرده است. فهرست را که مشاهده کنید ابتدا نقد روایت طبری توی چشم می‌زند که منظور رد خبر حضور حسنین در فتوحات است.
در این رابطه بیشتر بخوانید:
«تاریخ سیدالشهداء» در تکیه کتاب بررسی شد-1
عاشورا ظهور حقیقتی است که همه زمان‌ها و مکان‌ها را درنوردیده است
نظر شما