سرویس استان‌های خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)- سجاد خالقی، نویسنده و پژوهشگر: با همه تلاش‌های اهل قلم در ایران فهرست کتاب هایی که پیاده روی اربعین را روایت می کنند هنوز ناچیز است، شاید حدود صد کتاب که از این بین حداکثر 10 یا 15کتاب مهمتر هستند.
با یک جستجوی ساده اینترنتی به کتاب‌هایی مانند خس بی سر و پا، پادشاهان پیاده، سر برخاک دهکده، به سفارش مادرم، بلدِ راه، طبیب مسیر و... می رسیم. این روایت‌ها اگر چه تفاوت هایی با همدیگر دارند اما تقریبا همه به حدیث نفس نویسنده، مصاحبه با زائران و خادمان و پیاده سازی مشاهدات پرداخته‌اند.
به طور قطع این آثار ارزشمند هستند اما مسئله اینجاست که آیا حجم محدود اثر اربعینی و این نوع روایت جوابگوی مخاطب امروزی هست یا نه؟ ترجمه این آثار به زبان‌های دیگر بماند برای بعد، برای آن دسته از مخاطبان ایرانی که به دنبال آثار متفاوت و نگاهی جدید به مسئله اربعین هستند چه کرده‌ایم؟
با مطالعه کتاب‌های روایتی که تاکنون در زمینه پیاده‌روی اربعین چاپ شده است به کلیدواژه‌های بسیار پرتکراری مانند اتوبوس، خستگی، قهوه، خادم، موکب، گرمای هوا، ازدحام، تاول، کوله پشتی و مواردی ازین دست برمی خوریم که نشانه به تکرار افتادن نویسندگان و نگاه یکسان آن‌هاست.
از سوی دیگر مشکل نداشتن ایده در برخی کتاب‌ها به شدت جدی است. نویسنده با کم‌توجهی به ایده اولیه سفر را شروع می‌کند و هر آنچه اتفاق می‌افتد می‌نویسد بدون اینکه زاویه نگاه تازه‌ای روایت کند.
این در حالی است که سفر معنوی اربعین هنوز هم پر از ایده‌های ناب و تازه برای روایت است و هر نویسنده خلاق و تیزبینی می‌تواند بجز روزمره نویسی این مسائل ناب را به روایت بکشد و مخاطب را به دنیای جدیدی از پیاده روی وارد کند.
مساله ی بعدی تکرار قالب‌های روایت نویسی است.متن هم مانند هر چیزی در این دنیا بطور مدام در حال تکامل و تغییر است هر از گاهی قالب یا گونه‌ای ادبی جدیدی به قبلی‌ها اضافه می شود، اگر چه این قالب‌های جدید چندان تفاوتی با اسلاف خود ندارند و در امور هنری خط کشی ها هیچ گاه قاطع و کامل نیست اما استفاده از قالب‌های خلاقانه و یا قالب های امروزی‌تری مانند جستار نویسی و قالب‌های شناخته شده‌ای مانند سفرنامه و تاریخ شفاهی و حتی پرداخت علمی و مقاله وار به مسائل مرتبط با پیاده روی اربعین بیشتر و بهتر به مذاق مخاطب امروزی خوش می آید.
دوشنبه ۱۳ شهریور ۱۴۰۲ - ۱۰:۱۶
نظر شما