سرویس دین و اندیشه خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)- سیدمجید نبوی: ناقد در نقد کتاب به لحاظ ویراستاری به بررسی و تحلیل عناصر مختلف ویراستاری کتاب می‌پردازد تا هر نوع اشکالات و نقص‌های فنی، زبانی، ساختاری، محتوایی و غیره کتاب، شناسایی و ارزیابی شود. ویراستاری «یک علم» و یکی از مراحل بسیار مهم در فرآیند نشر کتاب است و اشتباهات در این مرحله می‌تواند تأثیر مخربی بر خواننده و کیفیت کتاب داشته باشد. در نقد کتاب به لحاظ ویراستاری، موارد زیر باید به طور دقیق، مورد بررسی قرار گیرند:
استفاده از اصطلاحات نادرست یا غلط: باید بررسی شود که آیا نویسنده از اصطلاحات زبانی به درستی استفاده کرده یا نه.
اشتباهات در نگارش: باید اشکالات گرامری، نوشتاری و تایپی توسط ناقد، تشخیص داده سپس لیست و ارائه شود.
به طور کلی برخی اشتباه‌های زبانی عبارتند از: استفاده از کلمات اشتباه، غلط املایی کلمات، اشتباهات در استفاده از زمان‌ها، افعال، ضمایر، اشتباهات در استفاده از ویرگول، نقطه‌ویرگول و غیره.
اشکالات چاپ: کتاب باید با کیفیت خوبی چاپ شده باشد. مشکلاتی مانند اشکال در چاپ و پرینت کتاب، رنگ و کیفیت نامناسب کاغذ، یا جلد نامناسب کتاب از کیفیت کتاب و اثرگذاری آن می‌کاهد.
مشکلات فونت و اندازه‌های آن: تمامی فونت‌ها، اندازه‌ها و علائم نگارشی باید دقیق، یکسان و زیبا باشد.
نقد کتاب به لحاظ ویراستاری به اصلاح و بهبود نقص‌ها و اشکالات فنی، زبانی، ساختاری، محتوایی، و علمی کتاب کمک می‌کند تا کتاب به یک شکل بهتر و قابل قبول‌تر به خوانندگان ارائه شود. این نقد به نویسنده و ویراستاران کتاب همچنین به ناشر اطلاعات مفیدی برای اصلاح و بهبود آثار ارائه می‌دهد.
سوالات زیر در تشخیص اشکالات ویرایشی یک کتاب، بسیار مفید است:
آیا قواعد دستور زبان و نگارش در متن کتاب، شامل املای کلمات، نحوه کاربرد واژگان، قواعد جمله‌نویسی و انسجام متن، رعایت شده است؟ مواردی که رعایت نشده است را لیست کنید؟
آیا یکدستی سبک نگارش در سراسر متن دیده می‌شود؟
آیا استفاده از اصطلاحات علمی و تخصصی به صورت دقیق و صحیح بوده است؟
آیا هماهنگی میان متن، جداول، اَشکال و تصاویر از نظر محتوایی وجود دارد؟
آیا مشخصات، تاریخ‌ها، اسامی، آمار و ارقام ذکر شده صحیح است؟
آیا منابع و مآخذ استفاده شده به لحاظ ویراستاری و نگارشی، صحیح و دقیق است؟ همچنین آیا یکدستی در نحوه ارجاع‌دهی به منابع و کتب مورد استفاده دیده می‌شود؟
آیا اصول و قواعد صفحه‌آرایی مانند حاشیه‌بندی، فاصله‌گذاری، شماره‌گذاری صفحات و غیره، رعایت شده است؟
آیا در نگارش و ویرایش فهرست مطالب، فهرست منابع، نمایه واژگان و غیره، دقت کافی وجود دارد؟
به طور کلی هر نوع ایراد و اشکال ویرایشی که باعث اخلال در اعتبار نگارشی و علمی، دقت محتوا و خوانایی کتاب شود، می‌تواند مورد نقد قرار گیرد. در پایان ذکر این کته ضروری است که ویراستاری یک علم است و باید به آن به عنوان «یک مسئله مهم و حیاتی در نگارش» نگاه شود. اگر نویسنده کتاب «علم ویراستاری» را می‌داند و به آن تسلط دارد؛ کتاب را خود ویراستاری کند. اگر نمی‌داند حتما کتاب را به یک ویراستاری متبحر برای ویراستاری بسپارد. همچنین ناقد کتاب اگر به «علم ویراستاری» آشنا است خود بر اساس علم ویراستاری‌اش به نقد کتاب از جنبه ویراستاری بپردازد؛ اما اگر به این «علم» آشنایی ندارد؛ نقد این بخش را به یک ویراستار متبحر بسپارد؛ بی‌شک ناقد، (از مجموع نقدهای خود و نقد ویراستار متبحر) نقدهای بسیار قوی و غنی‌ای ارائه خواهد داد.
سه‌شنبه ۱۸ مهر ۱۴۰۲ - ۰۹:۳۶
نظر شما