به گزارش خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا)، حضرت علي اكبر(ع) فرزند بزرگ ابي عبدالله الحسين(ع) يازدهم شعبان سال 43 قمري در مدينه منوره ديده به جهان گشودند. پدر گراميشان امام حسين‌بن علي بن ابي طالب(ع) و مادرشان ليلي بنت ابي مرّه‌بن عروه‌بن مسعود ثقفي از طايفه خوش نام و شريف بني‌هاشم بودند.

درباره شخصيت علي اكبر(ع) در كتاب‌هاي ديني آمده است كه ايشان جواني خوش چهره، زيبا، خوش زبان و دلير و از جهت سيرت، خلق، خوي و صباحت رخسار، شبيه‌ترين فرد به پيامبر اكرم(ص) بودند و شجاعت و رزمندگي را از جدشان علي‌بن ابي طالب(ع) به ارث برده و جامع كمالات، محامد و محاسن بودند.

در روايتي به نقل از شيخ جعفر شوشتري در كتاب «خصائص الحسينيه» آمده است: «اباعبدالله الحسين هنگامي كه علي اكبر را به ميدان مي‌فرستاد، به لشكر خطاب كرد و فرمود؛ "يا قوم، هولاءِ قد برز عليهم غلام، اَشبهُ الناس خَلقاً و خُلقاً و منطقاً برسول الله ..." اي قوم، شما شاهد باشيد، پسري را به ميدان مي‌فرستم كه شبيه‌ترين مردم از نظر خلق و خوي و منطق به رسول الله(ص) است. بدانيد هر زمان ما دلمان براي رسول‌الله(ص) تنگ مي‌شد، نگاه به وجه اين پسر مي‌كرديم.»

امام حسين (ع) در تربيت ايشان و آموزش قرآن، معارف اسلامي، اطلاعات سياسي و اجتماعي تلاش‌هاي بليغي به عمل آوردند و از وي يك انسان كامل و نمونه ساختند كه شگفتي همگان از جمله دشمنانشان را بر انگيخت.

حضرت علي اكبر(ع) در ماجراي عاشورا حضور فعال داشتند و در تمام حالات در كنار پدرشان، امام حسين(ع) بودند و با دشمنانشان به سختي مبارزه مي‌كردند.

شيخ جعفر شوشتري در كتاب «خصائص» نوشته است: «هنگامي كه ابا عبدالله‌الحسين عليه السلام در كاروان خود حركت به سمت كربلا مي‌كرد، حالتي به حضرت(ع) به‌ نام نوميه به ايشان دست داد، در آن حالت مكاشفه‌اي براي حضرت(ع) رخ داد، از آن حالت كه خارج شد استرجاع كردند و فرمودند؛ «انا لله و انا اليه راجعون » علي اكبر(ع) در كنار پدر بود و مي‌دانست امام بيهوده كلامي را به زبان نمي‌راند، سوال كردند؛ پدرجان چرا استرجاع فرمودي؟ حضرت بي‌درنگ فرمودند؛ الان ديدم اين كاروان به سمت قتلگاه مي‌رود و مرگ در انتظار ماست، علي اكبر(ع) سوال كردند؛ پدر جان مگر ما بر حق نيستيم؟ حضرت فرمودند؛ آري ما بر حقيم. علي اكبر(ع) عرضه داشتند؛ پس از مرگ باكي نداريم.» 

ايشان نخستين شهيد بني هاشم در روز عاشورا بودند و حدود 25 سال داشتند. برخي راويان در كتاب‌هاي حديثي، سن ايشان را 18 و برخی 20 سال نیز گفته‌اند. شجاعت و دلاورى فرزند ارشد سيدالشهداء(ع)، رزم‌آورى، بصيرت دينى و سياسى ايشان، در سفر كربلا به‌ويژه در روز عاشورا تجلى يافت. 

روز عاشورا نيز پس از شهادت ياران امام(ع)، نخستين كسى كه اجازه ميدان طلبيد تا جان خود را فداى دين كند، ايشان بودند. اگرچه به ميدان رفتن آن حضرت بر اهل‌بيت(ع) و بر امام(ع) بسيار سخت بود، ولى از ايثار و روحيه جانبازى ايشان جز اين انتظار نبود. وقتى به ميدان می‌‏رفتند، امام حسين(ع) در سخنانى سوزناك به آستان الهى، آن قوم ناجوانمرد را كه دعوت كردند ولى تيغ به رويشان كشيدند، نفرين كرد. 

على اكبر(ع) چندين بار به ميدان رفت و رزم‌هاى شجاعانه‌‏اى با انبوه سپاه دشمن كرد. پس از شهادت، امام حسين(ع) صورت بر چهره خونين حضرت على اكبر(ع) نهادند و دشمن را باز هم نفرين كردند؛ «قتل الله قوما قتلوك...». حضرت على اكبر(ع)، نزديكترين شهيدى‌است كه با امام حسين(ع) دفن شدند. مدفن ايشان پايين پاى ضریح مقدس اباعبد‌الله الحسين(ع) در کربلای معلّی قرار دارد.

درباره كرامات وجودي و نقش‌آفريني ايشان در واقعه كربلا كتاب‌هاي فراواني به رشته تحرير درآمده اند كه برخي از مهمترين اين آثار در سال‌هاي اخير، عبارتند از:

ـ دلیران نامدار کربلا، علی اکبر/ کریم باوفا، عزیزالله امیرشقاقی/ احرار / 1382

ـ شبه المصطفی(ص)، شرح زندگانی حضرت علی اکبر(ع)/ مجید زجاجی مجرد/ مرسل/1382

ـ خورشید جوانان، شرح زندگانی و کرامات حضرت علی اکبر(ع)/ سیدمحمدرضا حسینی/ موسسه فرهنگی سماء / 1383

ـ انصارالحسین(ع) شامل، مناقب و مصائب حضرت زینب(س)، حضرت ابوالفضل(س)، حضرت علی اکبر(س)/ سیدمهدی مرعشی نجفی/ پریور/ 1383

ـ زندگانی قمر بنی هاشم حضرت ابالفضل عباس بن علی بن ابیطالب علیه السلام و زندگانی حضرت علی اکبر شهید علیه السلام و حضرت علی اصغر علیه السلام/ عمادالدین حسین اصفهانی/ کتابچی / 1386

ـ دیوان اشعار مذهبی «قصر نور»؛ حضرت امام حسین سیدالشهدا(ع) و حضرت ابالفضل العباس، قمر بنی هاشم(ع) و حضرت علی اکبر و سایر شهداء گرانقدر دشت کربلا / سیدهاشم موسوی (شاعر)/ آرمان رشد / 1386

ـ حضرت علی اکبر(ع)/ سیدمحمدتقی مدرسی، محمد شوشتری زاده (مترجم)/ محبان الحسین (ع) / 1386

ـ آینه محمد صلی الله علیه و اله؛ فرازهایی از زندگی حضرت علی اکبر علیه السلام/ محمدباقر انصاری/ دلیل ما / 1386

ـ شقایق دشت کربلا؛ حضرت علی اکبر(ع)/ جواد نعیمی (بازنویسی)، حسین آسیوند (تصویرگر)/ عروج اندیشه / 1387

ـ هیات بهشت؛ شعر، ارتباط امام زمان(عج)، کرامات حسینی، گریز، روضه، نوحه، ...: حضرت علی اکبر(ع)/ جواد حیدری (گردآورنده)/ صیام، آرام دل/ 1387

ـ مقتل علی اکبر؛ اولین مقتل مستند حضرت علی اکبر استخراج شده از مقاتل معتبر تا قرن هفتم هجری/ علی اکبر صداقت/ بکاء / 1387