به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، محمدرضا کائینی با حضور در ویژه‌برنامه «صدسالگی جلال آل‌احمد» که از شبکه کتاب پخش شد، با اشاره به شخصیت جلال آل‌احمد و ورود او به حزب توده، بیان کرد: جلال آل‌احمد شخصیتی مبارز و ظلم ستیز بود و زمانی که به بلوغ فکری رسید به گفتۀ خودش دو راه بیشتر نداشت، یکی راه به سمت دربار و راه دیگر به سمت حزب توده بود. اساساً سازش با دربار، سازش با ظلم و شرایط حاکم در ایران بود و آل‌احمد طبعاً آن را نمی‌پذیرفت و راه دوم رفتن به سمت حزب نوظهوری بود که جوانان آن زمان را با خودش همگام کرده بود و نوعی کسب تجربه به شمار می‌رفت.

وی در ادامه افزود: جلال آل‌احمد چون اهل تجربه بود برای نخستین گام خود، رفتن به سمت این امامزادۀ جدید را برگزید و زمانی که وارد حزب توده شد، سریع رشد کرد و یکی از سکان‌داران ادبی، فکری و نویسندگان حزب توده به شمار می‌رفت و این نشانۀ آزادگی او و علاقه‌اش به منافع ملی و نمادی از ظلم ستیزی و اولین تجربۀ سیاسی آل‌احمد پس از بیرون آمدن از حزب توده بود.

این نویسنده تصریح کرد: حزب توده نمایندۀ منافع شوروی در ایران بود و چون به روز و قدرت تشکیلاتی بالایی داشت، عده‌ای از نخبگان را جذب خود کرده بود. جلال آل‌احمد یک فعال فرهنگی است و اگر افرادی آن را سیاسی می‌دانند به دلیل اهداف فرهنگی بلند مدت او است و به این معنا است که او در سطح نظریه‌پردازی و روشنفکری در ساحت فرهنگی کار می‌کند و به هیچ عنوان سیاسی نیست و اگر با سیاست سروکار دارد به این دلیل است که همه چیز در کشور سیاست‌زده است و افرادی که کار فرهنگی و علمی می‌کردند به ناچار وارد سیاست شدند.

این تاریخ‌پژوه با توجه به اینکه جلال آل‌احمد از فعالیت سیاسی دوری می‌کرد، گفت: جلال آل‌احمد یک فعال فرهنگی، نظریه پرداز و گزارش‌نویس بسیار خوب به شمار می‌رفت. تمام آثار جلال آل‌احمد در قالب گزارش هستند و هر آنچه که نوشته است، گزارش احوالات زمان خودش بوده است. بازنمایی، حقایقی از زمان است که مورد تحریف و بی دقتی قرار گرفته است و از این جنبه گزارش‌های آل‌احمد دربارۀ تاریخ یکی از صادقانه‌ترین گزارش‌ها و یکی از علل اقبال بی‌سابقۀ مردم به آثار او است.

کائینی در پایان، بیان کرد: روشنفکری که دربارۀ مسائل جامعه نظریه‌پردازی می‌کند، لاجرم فعال سیاسی نیست بلکه در موضع تحلیل، ارائه و تولید فکر نشسته است و در عین حال با سیاست به عنوان یک امر ثانوی سروکار دارد.

گفتنی است، ویژه‌برنامه «صدسالگی جلال آل‌احمد» محصول فرهنگسرای اندیشه و خانه کتاب و ادبیات ایران و تولید شبکه کتاب است که به صورت همزمان از شبکه کتاب و شبکه چهار سیما پخش می‌شود. علاقه‌مندان می‌توانند این برنامه را از طریق https://tv.ketab.ir/v/635 مشاهده کنند.