سرویس تاریخ و سیاست خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا): نگاه به تاریخ انقلاب و رخدادهای گذشته و آگاهی از تنوع ترفندهای دشمنان، قطعاً هوشیاری بیشتر مردم، به ویژه نسل جوان که تاریخ گذشته انقلاب را به تمامی به چشم ندیده‌اند، را به دنبال خواهد داشت. به همین دلیل رهبر معظم انقلاب توصیه می‌فرمایند: «تاریخ انقلاب را بدانید. این انقلاب مثل خیلی از حرف‌های دیگری که در دنیا معمول است صرف ادعا نیست؛ یک دامنه وسیعی از تجربه و عمل در مقابل آن است. این حرف‌ها، حرف‌هایی است که در میدان عمل صدق خود را ثابت کرده است … این را شما باید در تاریخ انقلاب بدانید.»
مجموعه کتاب‌های «ایران پس از انقلاب اسلامی» به کوشش سید روح‌الله امین‌آبادی تاریخ کشورمان را از روز نخست پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی تا پایان سال ۱۳۵۹ مرور کرده و مهم‌ترین تحولات این دوره حساس را به روایت منابع دست اول از جمله مطبوعات آن روزها و خاطرات رجال و شخصیت‌های اثرگذار بازخوانی می‌کند. این مجموعه با بهره‌گیری از انبوه اسناد و مدارک در صدد تبیین نحوه پیروزی انقلاب اسلامی و مجاهدت‌های امام خمینی و ملت ایران در راه غلبه بر موانع و سوانح داخلی است. سیر و روند پیروزی، استقرار و تحکیم نظام در این مجموعه به خوبی تبیین شده است. با سیدروح‌الله امین‌آبادی به گفت‌وگو نشستیم که در ادامه می‌خوانید:
چند جلد از مجموعه کتاب‌های «ایران پس از انقلاب اسلامی» و با چه موضوعاتی از این مجموعه تاکنون منتشر شده است؟
این کار از سال ۱۳۹۰ با تدوین روزشمار بهمن و اسفند ۱۳۵۷ آغاز و طی چند سال به بهار ۱۳۶۲ رسید. حاصل این کار چند ساله تاکنون در ۱۷ جلد از سوی انتشارات خبرگزاری فارس منتشر شده است. من در تدوین روزشمار تمامی صفحات روزنامه‌های در اختیار را نگاه می‌کردم و تلاش داشتم که به موضوعات سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، روابط خارجی ایران و… بپردازم. حجم وسیعی از تحولات سیاسی، امنیتی و نظامی دهه شصت و به‌خصوص سال‌های اولیه پس از پیروزی انقلاب در این مجموعه به صورت روزانه رصد و روزشمار آن رخدادها و وقایع تهیه شده است.
چه کمبودی در تاریخ‌نگاری مشاهده کردید که به سراغ نگارش به صورت مجموعه رفتید؟
پیش از اینکه کار تدوین روزشمار دهه شصت را آغاز کنم همیشه به این فکر می‌کردم که اگر کسی بخواهد در موضوعات مرتبط با تاریخ انقلاب تحقیق و پژوهش کند بایستی به ریز رخدادهای آن روزها و سال‌ها دسترسی داشته باشد، به عنوان نمونه اگر بخواهیم درباره زندگی ابوالحسن بنی صدر نخستین رئیس‌جمهور ایران پژوهشی جامع انجام بدهیم بایستی از روز پیروزی انقلاب تا خرداد ۱۳۶۰ مواضع و عملکرد این شخصیت مهم را رصد کنیم و این کار نیازمند دسترسی به روزشمار رخدادها و تحولات هست.
متاسفانه کار جامعی درباره روزشمار دهه شصت که در اختیار پژوهشگران باشد، انجام نشده است و کارهای در دسترس نیز چندین فصل و یا سال پس از انقلاب را پوشش می‌دهد و یا اینکه فردی به دلیل کار خاص خود یک موضوع را آن هم به صورت ناقص رصد کرده و در نتیجه پژوهش‌های انجام شده یا دارای نقص فراوان هستند و یا اینکه با استفاده از منابع نامعتبر تدوین شده‌اند.
این نقیصه باعث شد که برای تدوین روزشمار دهه شصت تصمیم بگیرم. بی شک حاصل این کار می‌تواند در تدوین مجموعه‌های بی‌شماری پیرامون رخدادهای سیاسی، امنیتی، نظامی و… دهه شصت کمک حال پژوهشگران، فیلم‌سازان و یا تهیه‌کنندگان مستندهای مرتبط با تاریخ انقلاب باشد.
مجموعه «ایران پس از انقلاب اسلامی» چقدر می‌تواند به شناخت بیشتر تاریخ انقلاب اسلامی کمک کند؟
چنان‌چه در پاسخ به سوال اول عرض کردم برای تدوین یک کتاب و یا ساخت یک فیلم و مستند درباره رخدادهای دهه شصت بایستی به روزشمار تحولات آن روزها و سال‌ها دسترسی داشت و بی شک تدوین این مجموعه و تکمیل آن به پژوهشگران و علاقه‌مندان کمک می‌کند که بهتر بتوانند رویدادها را تحلیل و به چرایی تحولات پی ببرند.
همیشه گفته‌ام که تدوین کار روزشمار همانند فیلم‌برداری از یک رخداد از بالاست، تصور کنید فردی از خانه بیرون آمده و به محل کار می‌رود و فرد دیگری نیز همزمان با شخص اول از خانه خارج و با خودرو به سمت کاری که دارد راه می افتد این دو در یک نقطه به هم می‌رسند و تصادفی اتفاق می‌افتد و فردی زخمی و یا کشته می‌شود نگاه به رخداد در صحنه تصادف تصویر ناقصی را به ما ارائه می‌دهد ولی اگر از لحظه خروج این دو نفر از خانه تا رسیدن به هم فیلم‌برداری شود دلیل تصادف به خوبی در اختیار شخص ثالث که در پی دستیابی به علت رخداد است، قرار می‌گیرد. تدوین روزشمار نیز چنین حکمی دارد. تدوین روزشمار یک برهه تاریخی به محققان کمک می‌کند تا چرایی وقوع برخی رخدادها را به خوبی درک کنند و پژوهش جامعی را ارائه دهند.
در حال حاضر مشغول نگارش چه مجموعه کتاب‌هایی هستید و چه موضوعاتی را دربرمی‌گیرد؟
از سال ۱۳۹۵ تدوین روزشمار دوره پهلوی دوم را برای «پژوهشکده تاریخ معاصر» آغاز کرده‌ام. این مجموعه سه دوره مهم را شامل می‌شود. دوره اول از شهریور بیست تا کودتای ۲۸ مرداد، دوره دوم کودتای ۲۸ مرداد تا بهار ۱۳۴۰ و دوره سوم بهار ۱۳۴۰ تا پیروزی انقلاب اسلامی.
در گام نخست به دلیل اهمیت سال‌های منتهی به پیروزی انقلاب اسلامی روزشمار سال‌های ۱۳۴۰ تا پایان ۱۳۴۶ تدوین شده است که قرار است به امید خدا در نمایشگاه کتاب سال بعد ۱۴ جلد این مجموعه که دائره‌المعارف جامعی از رخدادهای دوره پهلوی دوم است در اختیار علاقه‌مندان و پژوهشگران قرار بگیرد.
تصمیم بر این است که اگر عُمری باشد به امید خدا در طول دو سال آینده روزشمار بهار ۱۳۴۰ تا بهمن ۱۳۵۷ در قالب هر سال دو جلد در اختیار علاقه‌مندان قرار گرفته و در ادامه به دو دوره نخست پرداخته شود.
نظرات