سرویس دین و اندیشه خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا): صبح شنبه، بیست و پنجم آذر ماه، نشست دیگری از سلسله نشست‌های ایام فاطمیه در خانه کتاب و ادبیات ایران برگزار شد. عنوان این برنامه که به صورت زنده از شبکه تلویزیونی اینترنتی کتاب نیز پخش شد، «فاطمه زهرا (س) بانوی نمونه اسلام» بود و حجت‌الاسلام سید محمدرضا حسینی و محمد فراهانی دو سخنران آن بودند. طبق برنامه اعلام‌شده، موضوع اصلی نشست بازخوانی کتاب‌های شاخص فاطمی بود و به کتاب «بانوی نمونه اسلام: فاطمه زهرا (ع)» نوشته آیت‌الله ابراهیم امینی، استاد فقید حوزه علمیه قم اختصاص داشت؛ کتابی مهم برای آشنایی با حضرت زهرا (س) که نخستین بار سال ۱۳۴۹ منتشر شد.

تحقیقی علمی و غنی، روایت نسبتاً کاملی از زندگی حضرت

حجت‌الاسلام سید محمدرضا حسینی در آغاز این نشست گفت: ما در مواجهه با کتاب «بانوی نمونه اسلام: فاطمه زهرا (ع)» با تحقیقی علمی و محکم و غنی سروکار داریم که با قلمی روان تألیف شده است. عناوین در هماهنگی کامل با هم قرار دارند و می‌شود گفت که این کتاب در میان تحقیقات آیت‌الله امینی، برجسته‌ترین کار محسوب می‌شود. ایشان کتاب را در چهل‌وپنج سالگی نوشتند، بعد از اینکه با نوشتن چند کتاب دیگر در کار تألیف و پژوهش و استفاده از منابع مورد نیاز، تجربیات کافی اندوخته بودند.

وی افزود: به نظرم آیت‌الله امینی در این کتاب، بسیاری از گفتنی‌ها را گفته است. نه اینکه نشود چیزی به آن اضافه کرد، اما حق مطلب را در کتابی با حجم ادا کرده و زندگی حضرت زهرا (س) را در مقاطع مختلف زندگی ایشان، تولد تا ازدواج، ازدواج، زندگی در منزل همسر و… مرور می‌کند. در انتها به منازعه حضرت زهرا (س) با خلیفه اول می‌پردازد و زوایایی از تاریخ اسلام را روشن می‌کند. این پایان‌بندی درخشان که اثبات حقانیت حضرت زهرا (س) است، بحث‌های کتاب را به انتها می‌رساند. حرف آیت‌الله امینی در این بخش این است که باید مسئله فدک را مسئله‌ای بزرگ‌تر و عمیق‌تر از میراث رسول‌الله (ص) دید. خواننده‌ای که این فصل را می‌خواند، ذهنش برای اندیشیدن به مسائل دیگر بازتر می‌شود، به فکر فرو می‌رود و به موضوعات و مسائل دیگری که پیرامون قضیه وجود دارد می‌اندیشد.

حجت‌الاسلام سید محمدرضا حسینی، در بخش بعدی صحبت‌هایش، به شیوه تنظیم متن کتاب اشاره کرد و گفت: تقسیم‌بندی فصول کتاب براساس مقاطع مختلف زندگی حضرت، روش مناسبی در بررسی زندگی ایشان است. به‌ویژه باید این نکته را در نظر داشته باشیم که بسیاری از زوایای زندگی حضرت فاطمه (س) روشن نیست و ما به علت سکوت منابع، بسیاری مسائل را درباره ایشان نمی‌دانیم. اما نویسنده کتاب، تا حدی که ممکن بوده است به آنچه گفتنی بوده پرداخته و روایت نسبتاً کاملی از زندگی حضرت عرضه کرده است. هرچند شاید بهتر بود بیشتر به سقیفه پرداخته می‌شد و این ماجرا ذیل اندیشه سیاسی حضرت زهرا (س) مورد بررسی قرار می‌گرفت.

ارائه الگویی از یک انسان کامل و نشان دادن راه و رسم زندگی اسلامی

مهمان دیگر این نشست محمد فراهانی بود. او سخنانش را با ارجاع به خاطره‌ای شخصی شروع کرد و گفت: من این کتاب را دو بار، یک بار اواخر نوجوانی و دفعه دوم همین اواخر خواندم. باور دارم که این کتاب، کتابی ضروری برای پاسخ به نیازهای امروز جامعه ماست. شرایط امروز جامعه و کشور را که در نظر می‌گیریم، می‌بینیم که این تألیف چقدر به کارمان می‌آید. نویسنده در آن سبک زندگی اسلامی را با محوریت زندگی بانوی بزرگ اسلام، حضرت فاطمه زهرا (س) شرح می‌دهد و ابعاد چندگانه زندگی ایشان را، به عنوان الگویی از انسان کامل ارائه می‌کند. رابطه ایشان با پدر، در ازدواج، جهیزیه و همه موارد دیگر را بررسی می‌کند و جایگاه معنوی و متعالی حضرت را نیز ناگفته نمی‌گذارد.

این محقق تاریخ اسلام اضافه کرد: در کتاب «بانوی نمونه اسلام: فاطمه زهرا (ع)» به مبارزات سیاسی ایشان و نیز دلایلی که حضرت را به سمت این مبارزه سوق داد پرداخته می‌شود. درواقع پاسخ به این پرسش که چه شد که حضرت زهرا (س) چنین تصمیمی را گرفتند؟ همچنین نکته دیگری که به ذهنم می‌رسد و جزو شاخصه‌های کتاب محسوب می‌شود، حضور پررنگ نویسنده در متن است. به این معنا که آیت‌الله امینی تمامی روایات را با ادبیات خاص خودش نقل می‌کند و احادیث عربی را نیز به شیواترین زبان به فارسی برمی‌گرداند. همین کوشش ایشان باعث شده است که کتاب، متنی منظم و منسجم داشته باشد. نیز باید گفت که به نظر می‌رسد آیت‌الله امینی برای تحقیق درباره حضرت زهرا (س) به همه منابع در دسترس رجوع کرده‌است.

محمد فراهانی در ادامه صحبت‌هایش، به ویژگی‌های دیگر کتاب پرداخت و افزود: این کتاب در عین ایجاز، به همه مسائل مهم می‌پردازد و موضوعاتی را که گفتن‌شان ضرورت داشته است، پوشش می‌دهد. این ایجاز باعث کاستی در توضیحات و تبیین‌ها نیست. خواننده با کتابی حجیم و متنی طولانی، که خسته و دلزده‌اش کند مواجه نمی‌شود. معتقدم این کتاب، اگر درست از آن استفاده شود، به محافل مذهبی رونق می‌دهد و هیئت‌های ما را شلوغ‌تر می‌کند. چون کتاب «بانوی نمونه اسلام: فاطمه زهرا (ع)» کتابی است که به نیازهای روز مخاطب، به‌ویژه مخاطب مذهبی و مومن امروز جامعه ما پاسخ می‌دهد. مردم سؤالاتی دارند و این کتاب، به بسیاری از آن سؤالات پاسخ می‌دهد. در حقیقت، آیت‌الله امینی در این اثر خود، با ارائه الگویی از یک انسان کامل، راه و رسم زندگی اسلامی را به ما نشان می‌دهد.