به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در مشهد، هم‌زمان با روز بزرگداشت نظامی گنجوی آخرین جلسه انجمن شعر و ادب قطب شهرستان تربت‌حیدریه با عنوان «سیردورانی تفکر نظامی درخمسه» عصر یکشنبه در کتاب‌خانه باغ‌ملی این شهرستان به تحلیل و بررسی آثار نظامی اختصاص یافت. در این نشست جعفر علمداران، استاد دانشگاه دولتی و فرهنگیان تربت‌حیدریه گفت: نظامی کاری شایسته را برای بشریت انجام داد مخزن الاسرار، خسرو و شیرین، لیلی و مجنون، هفت پیکر و اسکندرنامه که اسکندرنامه خود دو قسمت است، شرف‌نامه و اقبال‌نامه و تمامی این آثار یک شاهکار هستند.

وی اظهار کرد: عنوان این جلسه را «سیردورانی تفکر نظامی درخمسه» نام نهادیم چراکه اگر محیط دایره را در نظر بگیریم هرچه نظامی از اولین اثر خود یعنی «مخزن الاسرار» به سمت «هفت پیکر» می‌رود قدرتمندتر در تفکر و تصاویر و شعر و شاعری می‌شود.

جعفر علمداران اظهار کرد: به این علت که چند روز قبل روز جهانی زن بوده است، اگر بخواهیم در خصوص «زن» در آثار نظامی صحبت کنیم و این مسئله را در محیط دایره بررسی کنیم در مخزن‌الاسرار این موضوع کمرنگ است، در خسرو و شیرین، «شیرین» وجود دارد اما با زنان دیگری نظیر مریم و گردیه هم مواجه هستیم.

وی ادامه داد: اما شیرین در میان زنان متفاوت است ولی در هر حال تمام داستان این اثر حول محور خسرو می‌چرخد و شیرین آن‌طور که باید مد نظر نیست.

این استاد زبان و ادبیات فارسی بیان کرد: در لیلی و مجنون با زنی عرب مواجه هستیم درحالیکه شیرین برخواسته از تمدن اسطوره‌ای ایران بود. شیرین شمشیر پرنیانی دارد و با تدبر عمل می کند نه با جنگ. اما لیلی ضعف دارد و اسیر سنت‌های قومی است و محکوم است تا ظلم‌ها را بپذیرد لذا شیرین ممتازتر است.

وی افزود: اما در هفت‌پیکر نظامی در طرح داستان، چینش حوادث، نتایج و منطق روایی به چیزی که می‌خواسته رسیده است یعنی اگر محیط یک دایره را در نظر بگیریم نظامی از اولین اثر خود به مرور بالا رفته است و در هفت‌پیکر به اوج آن رسیده و بعد از آن نظامی دیگر افول می‌کند.

علمداران با اشاره به نمادها در هفت پیکر نظامی بیان کرد: شاید همین مکانیزم روایت هفت پیکر است که آدم را یاد هزار و یک شب می رساند چراکه ما در هزار و یک شب با شاه سفاکی مواجهیم که با هزار و یک شب قصه‌گویی یک بانو، به یک انسان تبدیل می‌شود و در هفت‌پیکر ما با هفت بانو، هفت رنگ، هفت قصر، هفت گنبد، هفت روز مواجه هستیم که بعد از این هفت جریان مکانیزم شهرزاد قصه‌گو ادامه می‌یابد.

در انتهای جلسه او با اشاره به مناظره خسرو و فرهاد گفت: این مناظره یکی از بهترین مناظره‌های ادبی جهان ادبیات است

نخستین بار گفتش کز کجایی‌؟.. بگفت از دار ملک آشنایی
بگفت آنجا به صنعت در چه کوشند؟..بگفت از عشقبازان این عجب نیست