روح‌الله اسلامی عضو هیئت علمی دانشگاه فردوسی مشهد در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، با اشاره به اقبال جامعه به سعدی در سال‌های اخیر گفت: قبلاً اقبال به حافظ و مولوی زیاد بود ولی در دوره‌های اخیر به سعدی خیلی توجه می‌شود و آثار ایشان خوانده می‌شود و شعرها و نوع نگاه ایشان مورد اقبال است. یک علت این است که سعدی اندیشمندی معتدل است. یعنی سعی می‌کند واقعیت‌ها را بیان کند و توضیح می‌دهد شما قدرت خیلی زیادی ندارید و خیلی وقت‌ها باید تسلیم باشید و آن چیزی که وجود دارد را بپذیرید و خیلی خود را درگیر نکنید و توان خود را از بین نبرید.

او ادامه داد: در واقع می‌توان گفت واقع‌گرایی، مصلحت‌اندیشی و اعتدال در اندیشه سعدی فراوان است. البته سعدی در همه سبک‌ها صحبت کرده است. یکی از اهداف او این بوده که در قسمت‌های مختلف زبان فارسی، در متون نظم و نثر و در قالب‌های مختلف نشان دهد که استاد مسلم است و هیچ کسی نمی‌تواند بهتر از او بنویسد. سعدی به بهترین شیوه فن نویسندگی و هنر خود را در زبان فارسی نشان می‌دهد به نحوی که الان وقتی می‌خواهیم متن وزینی را نام ببریم به کارهای سعدی اشاره می کنیم.

اسلامی گفت: سعدی از منظری کسی مثل نظام‌الملک یا کسانی که به حکومت نزدیک هستند، درباره سیاست نظر نداده است بلکه او یک سیاست‌نامه‌نویس مردمی است. قسمت‌های از گلستان، بوستان و همینطور در کتاب کوچکی تحت عنوان «نصیحت‌الملوک» توضیح داده سیاست چه قواعدی دارد. سعدی بر اساس همان شیوه‌هایی که در گذشته وجود داشته این کار را انجام داده است. می‌توان گفت او یک سیاست‌نامه‌نویس مردمی است ولی همۀ توجه او به حکومت نیست. سیاست‌نامۀ نظام‌الملک درباره نهادها و اجزای حکومت است. او توضیح می‌دهد جنگ چطور است و یا سفارت چه شکلی است و نهادهای یک حکومت را قاعده‌مند می‌کند. سعدی به خصوص در بخش در سیرت پادشاهان در گلستان توضیحاتی ارائه می‌دهد ولی سعدی سیاست را بیشتر به معنای به کار بردن عقل در زندگی روزمره می‌داند. یعنی انگار قدرت در همه جا وجود دارد و او به شما توصیه می‌کند که حالا برای ساماندهی معیشت، خانواده، روابط قدرت و غیره باید چه کار کنید. در زندگی فردی و روزمره سعدی خیلی به درد می‌خورد. خیلی از گزاره‌ها و جمله‌هایی که سعدی در گلستان یا در آثار مختلفش دارد امروز به عنوان ضرب‌المثل بین مردم رواج دارد و همان رفتار را از مردم می‌بینیم.

نویسندۀ کتاب «سیاست‌نامه سعدی» در پایان گفت: به لحاظ شکلی همه آثار سعدی سطح بالایی دارد اما به لحاظ محتوایی بخشی قابل ستایش است و بخشی را هم می‌توان مورد انتقاد قرار داد. برخی مواردی محتوایی که دارد برای دنیای امروز چندان کاربردی نیست. من در کتابی که نوشتم سعی کردم کمی سیاست را از این منظر، یعنی از منظر تدبیر ساخت‌های زندگی روزمره، با یک روش‌شناسی ساختارگرایانه مورد بررسی قرار دهم. ساخت سیاست، معیشت و اقتصاد، غریزه و لذت و در یک فصل هم ساخت مذهب را بررسی کردم. در هر یک از این فصل‌ها اینکه هر کدام از این ساخت‌ها چیست و چه آسیبی دارد و راهکار سعدی بر چه اساسی تعریف می‌شود را توضیح داده‌ام.