سرویس هنر خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا): به مناسبت برگزاری نمایشگاه کتاب ۱۴۰۳ تهران، خبرنگاران ایبنا به سراغ چهره‌های فرهنگی، ادبی و هنری رفته و از آنها خواسته‌اند تا به مخاطبان این رسانه، کتاب‌هایی را به عنوان پیشنهاد خرید از نمایشگاه کتاب تهران معرفی کنند. سینما یکی از محبوب‌ترین هنرها و حرفه‌ها در سطح جهان است که در هر گوشه‌ای از دنیا، مردم با آن آشنا هستند و از تماشای فیلم لذت می‌برند. زمانی که بحث از تاریخ سینما می‌شود یا به دنبال بهترین کتاب درباره سینما هستیم، ما با تاریخی طویلی روبه‌رو نیستیم؛ چرا که سینما در سال ۱۸۹۵ اختراع شد و از صدسالگی این هنر سال‌های زیادی نمی‌گذرد. با این همه سیر رشد و تجارب گوناگون در این حرفه خیره‌کننده بوده، از همین رو می‌توان این‌طور در نظر گرفت که سینما تاریخی کوتاه ولی پربار دارد. برای مطالعه و خرید از نمایشگاه کتاب در این زمینه و شناخت بهترین کتاب درباره سینما، آثار متعددی وجود دارد که در زیر به بهترین و مطرح‌ترین این کتاب‌ها اشاره می‌کنیم.
تاریخ سینما
کتاب «تاریخ سینما»، یکی از بهترین و جامع‌ترین کتاب‌هایی که به مرور سینما، چگونگی شکل‌گیری این هنر و تغییرات کلی فرمی و محتوایی آن می‌پردازد. اثری سنگین، کامل و پُربار به قلم دیوید بوردول و کریستین تامسون که نشر مرکز با ترجمهٔ روبرت صافاریان آن را منتشر کرده است. این کتاب که یکی از مهمترین منابع مطالعهٔ تاریخ سینما محسوب می‌شود، علاوه بر تاریخ سینما به کارگردان‌های جریان‌ساز و آثار برجسته نیز اشاره کرده است و می‌توان گفت مطالعهٔ این کتاب به عنوان بهترین کتاب درباره تاریخ سینما از هر جهتی برای علاقه‌مندان به سینما، مهم و کاربردی خواهد بود.
هنر سینما
کتاب سبز رنگ تاریخ سینما عموماً در تمام کتاب فروشی‌ها در کنار جلدی دیگر قرار می‌گیرد با نام کتاب «هنر سینما»، که زردرنگ است و این کتاب نیز به قلم دیوید بوردول و کریستین تامسون نوشته شده و فتاح محمدی آن را ترجمه کرده است. این کتاب نیز جز آثار مرجع در زمینهٔ مطالعات سینمایی محسوب می‌شود و از منظر فرمی و تحلیل‌های محتوایی شکل‌گیری هنر سینما، مطالعه‌ی آن کاربردی و خواندنی خواهد بود. پژوهشگران سینما، دانشجویان، منتقدین و همه‌ی علاقه‌مندان این رشته مطالعه‌ی این دو جلد کتاب مرجع را مهم و تاثیرگذار می‌دانند. از دیگر سو یکی از مهمترین منابع مطالعاتی برای کنکور هنر نیز به حساب می‌آیند.
مبانی سینما
یکی دیگر از مهمترین کتاب‌های مرجع در زمینه‌ی سینما، سه جلدی سودمند و خواندنی «مبانی سینما» ویلیام فیلیپس است که ترکیبی بسیار موجز از اطلاعات فنی، تخصصی در زمینهٔ ساخت فیلم و مرور تاریخی سینماست. مطالعه‌ی این سه جلد، علاوه بر آشنایی با نکات بسیار کلیدی، شیوه‌های تجزیه و تحلیل آثار سینمایی را هم نیز به خوانندگان خود می‌آموزد. باید در نظر بگیریم که سینما آنقدر هنر جامع و چند بعدی‌ای است که مطالعه در هر بخش آن می‌تواند به شکلی تخصصی و حرفه‌ای پیش گرفته شود. مطالعه در این زمینه علاوه بر تجربه‌ی عملی در این زمینه، بسیار پُراهمیت خواهد بود.
اصول کارگردانی سینما
علاقه‌مندان به ساخت فیلم، دانشجویان و کسانی که می‌خواهند با نحوه‌ی چگونگی ساخت یک اثر سینمایی آشنا شوند، با جهانی ناشناخته از مفاهیم گوناگون برخورد می‌کنند. کتاب «اصول کارگردانی سینما»، نوشتهٔ نیکلاس تی پرافرز به شکلی جامع، روند ساخت اثر را برای خواننده تشریح می‌کند و مانند یک راهنما، مسیر را برای ساخت فیلم هموار می‌کند.
این کتاب را نیز می‌توان بهترین کتاب درباره سینما در نظر گرفت که برای رسیدن به استوری برد مناسب و دکوپاژهایی بهتر، تاثیر روشنی بر خواننده‌ی علاقمند در این زمینه داشته است.
آناتومی فیلم
برنارد اف دیک، کتابی موجز و خواندنی خلق کرده است که یک اثر سینمایی را چگونگی به خوبی و با دقت، تجزیه و تحلیل کنیم. درواقع بررسی آناتومی آثار سینمایی هم برای فیلمنامه‌نویسان کاربردی بوده است، هم برای منتقدین. از دیگر سو، زمانی که با تصویر روبرو هستیم، هر چیزی ممکن است تغییر کند. شناخت ساختار فیلم و اجزای گوناگون آن کمک می‌کند جنبه‌های فنی مراحل ساخت را به شکلی دیگر و از منظر خلاقانه خوانش کنیم. کتاب «آناتومی فیلم» را نیز می‌توان به‌عنوان بهترین کتاب درباره سینما در کتابخانه‌ی یک سینماگر یا علاقه‌مند به سینما جای بگیرد.
دکوپاژهای مرجع
در ساخت یک اثر سینمایی، دکوپاژ یکی از مهمترین وظایف کارگردان است که به نوعی سر و شکل مسیر ساخت فیلم را مشخص می‌کند. کتاب «دکوپاژهای مرجع» با واکاوی دکوپاژهای مختلف، راهنمایی می‌کند که چگونه بدون هزینه‌های اضافی، با توجه به کاربردهای کلاسیک دکوپاژ، به نماهایی اصیل و جذاب برسند. این کتاب علاوه بر آنکه برای کارگردانان و سینماگران خواندنی‌ست، به تصویربرداران نیز کمک می‌کند تا فنون تصویری و چیدمان بصری آثار را به بهترین شکل تجزیه و تحلیل کرده و نکته‌هایی طلایی را شناسایی کنند.
در بخشی از این اثر که می‌توان آن را هم حتی بهترین کتاب درباره سینما محسوب کرد، چنین می‌خوانیم: «تصویری که در این‌جا آمده، فقط یک مثال است. این روش در نماهای باز و بسته به‌خوبی جواب می‌دهد، اما لازم است دوربینتان را طوری قرار دهید که در لحظهٔ ضربه، مشت ضارب در پشت صورت مضروب مخفی شود. ممکن است بعضی از بازیگران وسوسه شوند برای ایجاد حسی واقعی‌تر، مشت را نزدیک به صورت طرف مقابل بزنند، اما این کار اصلاً لازم نیست. مشت ضارب می‌تواند چندین سانتی‌متر از مضروب فاصله داشته باشد و به دلیل استفاده از لنز تله باز هم ضربه واقعی به نظر برسد. از بازیگران بخواهید حرکتشان را ابتدا به آهستگی انجام دهند تا شما از دوربین یا مانیتور، آن را ببینید و از پذیرفتنی بودن حرکت مطمئن شوید. مشتِ ضارب حتی می‌تواند از روبه‌رو به صورت مضروب بخورد، به شرط آنکه مضروب در زمانی مناسب به اندازهٔ کافی سرش را به عقب پرت کند. همچنین دوربین می‌تواند مشت ضارب را تعقیب کند، به شرط آنکه در لحظهٔ اصابت ضربه، باز هم مشت در پشت صورت مضروب مخفی بماند.»
کتاب‌های بازیگری
بازیگری بر خلاف رشته سینما عمری بسیار طولانی داشته و از دل آیین‌های باستانی و نمایش‌های کهن شکل گرفته است. این هنر ویژه در طول تاریخ تغییرات بسیاری را در خود دیده و امروزه شکل مدرن و کاربردی‌اش را در سینما می‌بینیم و در تئاتر نیز جنبه‌های دیگری از آن را مشاهده می‌کنیم. کتاب‌های متعددی از تکنیک‌ها و تجزیه‌تحلیل‌های مختلف در زمینه‌ی بازیگری نوشته شده است که بسیاری از آنها نکات کلیدی مشترکی باهم دارند. در زیر به چند نمونه از انواع این کتاب‌ها اشاره خواهیم کرد.
مجموعه آثار استانیسلاوسکی
کنستانتین استانیسلاوسکی یکی از مهمترین آموزگاران بازیگری بوده است که متدهای آموزشی او نیز اساس بسیاری از تکنیک‌ها و شیوه‌های آموزشی امروز این رشته محسوب می‌شود. آموزش‌های او در سه جلد گردآوری شده که یکی از بهترین منابع برای هنرجویان و آموزگاران بازیگری به حساب می‌آید.
تکنیک بازیگری سنفورد مایزنر
یکی دیگر از آموزگاران بازیگری مایزنر بوده که در آموخته‌هایش نکات دیگری را از چگونگی فرو رفتن بازیگر به نقش، خودمراقبتی‌های بازیگر و اهمیت تحلیل نقش در کتاب «تکنیک بازیگری» اضافه کرده است.
شیوه‌ی فنی نمایشنامه خوانی از آغاز تا پایان از پایان تا آغاز
یکی از قدیمی‌ترین کتبی که در اختیار دانشجویان تئاتر و سینما قرار می‌گرفت، این اثر دیوید بال بوده است که پس از سال‌ها مجدد چاپ شد. کتاب «شیوه‌ی فنی نمایشنامه خوانی» به چگونگی مواجهه و تجزیه و تحلیل متون نمایشی برای بازیگران، کارگردانان و دیگر عوامل صحنه و سینما پرداخته است که مطالعه‌ی آن باعث می‌شود تا نکات نهفته را برای خلق بهتر از درون متن دریابیم.
کتاب بازیگری متد یا شیوه اکتورز استودیو در پرورش بازیگر
یکی از آثار جامعی که به بازیگران تئاتر و سینما کمک کرده است که تکنیک‌های کلاسیک و پیشرفتهٔ امروزی را از مهمترین آموزگاران این رشته بشناسند، کتابی است که احمد دامود با عنوان کتاب «بازیگری متد» گردآوری کرده است.
نکات کلیدی ارزشمندی از مدرسان مهمی چون لی استراسبرگ، ماینزنر و آدلر در این کتاب آورده شده، علاوه بر آن به بهترین نمونه‌های تاریخ بازیگری نیز پرداخته است. درس‌هایی خواندنی برای علاقه‌مندان به بازیگری که در رسیدن به یک نقش با تمام جوانب درونی و بیرونی خویش روبه‌رو هستند.
نظر شما