ابوالفضل عباسی بانی در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در اراک، در مورد چگونی تولد و عرضه کتاب «نامداران ایراک» پس از ۶ سال تلاش شبانه روزی اظهار کرد: کتاب «نامداران ایراک»، مجموعه شرح حالی است از نخبگان و تحصیل‌کردگان و هنرمندان اراک، با مفهومی وسیع‌تر از اراک فعلی، شامل یادی از ۲ هزار و ۸۵۴ نفر، از قدیم و جدید، کسانی با تصویر و برخی بدون تصویر، از هر کدام یک زندگینامه چند سطری و گاه بیشتر، در ۱۴ بخش، شامل شخصیت‌های تاریخی، دینی، نویسنده، شاعر، وزیر و … خوشنویس، طبیب، کارآفرین و نیکوکار، نقاش و …، هنرمند و موسیقیدان، شخصیت‌های برجسته و قهرمانان ورزشی.

وی عنوان کرد: این کتاب نه تنها اکنون بلکه برای آیندگان نیز سودمند خواهد بود و آنها را با مفاخر و نخبگان خود آشنا می‌کند.

عباسی بانی یادآور شد: این کتاب در شمارگان ۱۰۰۰ جلد به قطع وزیری در اسفند سال گذشته چاپ و امسال روانه بازار کتاب شد.

پیش‌گفتار کتاب «نامداران‌ایراک»

سرزمین ایراک (استان مرکزی)، آن‌گونه که باید شناخته نشده و بیشتر مردمان بر این باورند که اراک نام مرکز استان مرکزی است که پیش از این سلطان‌‏آباد نامیده می‌‏شد و هر کتابی هم که با نام اراک نوشته شده، تقریباً بر همین مبنا استوار است حال آن‌که اراک، نه نام یک شهر، بلکه نام سرزمین پهناوری است به‌وسعت ۲۰۰ هزار کیلومتر مربع، حدفاصل کرمانشاهان، تا همدان و اصفهان و از این سوی تا تهران و از آن سوی تا آذربایجان را با نام ایراک شامل می‌شده که پس از ورود اعراب به ایران، تا مدت‌ها جبال و از دوره سلجوقیان با نام عربی شده ایراک، عراق (عجم) نامیده شد و در سال ۱۳۵۶ در مرزهای جغرافیایی استان مرکزی محدود گشت. این سرزمین به-درستی خاستگاه مستوفیان با فرهنگ، دبیران خبیر، کاتبان زبردست، وزیران با تدبیر، میرزایان مُبَرز، زورآوران شیراوژن، ادیبان سخنور، عارفان واقف، منشیان خوش‏نویس، طبیبان حاذق، قهرمانان دلاور، نیکوکاران گشاده‌دست، هنرمندان والا و کارآفرینان ماهر بوده و به‌دلایل مختلف، کمتر فرصت خودنمایی و ظهور و بروز این ظرفیت‌‏های ارزشمندِ نهفته در دلِ خود را یافته است، که این کتاب به‌این ویژگی برجسته استان مرکزی پرداخته و آن ویژگی خردمندپروری است که این استان را به مهد مفاخر و مشاهیر شهره کرده و به زبانی دیگر این سرزمین پیش و بیش از سایر ثروت‌های خدادادی، از سرمایه ارزشمندتر دیگری به نام منابع انسانی برخوردار است و این سرمایه انسانی یک ویژگی بسیار مهم برای هر جامعه محسوب می‌شود و اهمیت این موضوع به‌قدری است که هر ساله بانک جهانی، گزارشی مبنی بر بهره‌برداری کشورها از سرمایه انسانی منتشر می‌کند که به آن شاخص سرمایه انسانی گفته می‌شود.

این‌که سرزمین ما خاستگاه بسیاری از مفاخر و مشاهیر برجسته ایران بوده، البته که مایه مباهات است، ولی هرگز بدان معنی نیست که جاهای دیگر ایران از این ویژگی تهی است، بلکه هدف از گردآوری این کتاب، داشتن یک بانک اطلاعاتیِ مرجع با هدف تقویت حس تعلق میهنی و افزایش انسجام و هم‌گرایی سرزمینی در استانی است که از واگرایی شدید رنج می‌برد.

در تدوین این کتاب که تقریباً هم‌زمان با کتاب نخست نگارنده یعنی «از ایراک تا اراک» آغاز شد، افرادی مدنظر بودند که خود یا نیاکانشان اهل یکی از ۱۲ شهرستان استان مرکزی هستند یا سابقه بیش از ۱۰ سال سکونت در استان مرکزی دارند و یا در این استان، سرمایه‌گذاری اشتغال‌زا کرده و از جنبه تخصصی هم دارنده یکی از شرایط زیر باشند:

‌۱. داشتن حداقل یک ویژگی برجسته (ممیزه) مانند چهره ماندگار، پدر علمی، مادر علمی، مبتکر، مخترع و مواردی از این دست.

۲. نیکوکاران، کارآفرینان و فعالان برجسته و شاخص در فضای کسب‌وکار.

۳. افرادی که پیش از این نامشان در کتب مفاخر و مشاهیر استان آمده باشد.

۴ سینماگران اعم از هنرپیشه، نویسنده، کارگردان، تهیه‌کننده، عکاس و...

۵. شاعرانی که حداقل یک مجموعه شعر چاپ شده داشته باشند.

۶. نویسندگانی که حداقل یک کتاب تألیفی یا ترجمه داشته باشند.

۷. قهرمانان ورزشی ملی و بین‌المللی، پهلوانان، مرشدان و...

بدیهی است این کتاب بر مبنای خاستگاه افراد تدوین شده بدان معنی که وابستگی افراد با هر فاصله نسلی مدنظر بوده و به‌عنوان مثال اگر نوه یا نتیجه یک فرد اراکی در آمریکا متولد شده و امروز یکی از دانشمندان برجسته شناخته می‌شود. وی در زمره نامداران اراک آمده (که البته برخی از دوستان با این روش موافق نیستند و محل تولد را ملاک عمل می‌دانند) و در مواردی هم که اطلاعات لازم برای تشخیص موطن موجود نبوده با توجه به نام و شهرت، فرد موردنظر در عداد نامداران یکی از شهرستان‌های استان تعریف شده] برای نمونه کرج یا کره همان کرج ابودلف است که در روایتی با آستانه (شازند) و در روایتی دیگر با کرهرود (اراک) منطبق است [که به‌دلیل نزدیکی واژه کره و کرج، خاستگاه افرادِ دارای نام کرجیِ مندرج در این کتاب، کرهرود لحاظ شده ضمن اینکه فاصله بین کرهرود و آستانه شازند هم کمتر از ۳۰ کیلومتر است و تفاوتی در اصل موضوع ندارد و این افراد در زمره نامداران اراک تعریف شدند.

زندگی‌نامه افراد مندرج در این کتاب به‌عنوان یک بانک‌اطلاعاتی، بسیار مختصر و مفید است و در مورد برخی، به‌دلیل کمبود منبع، توضیحات کمتری ارائه شده و بدیهی است این مورد به شخصیت و جایگاه افراد خللی وارد نمی‌کند و حتماً افراد دیگری هم هستند که در این سال ها شناسایی نشدند و این‌راه ادامه دارد و در چاپ‌های بعدی به‌این فهرست اضافه خواهند شد.

کتاب «نامداران ایراک» چه کسانی را معرفی کرده است

نامداران ایراک شخصیت‌های تاریخی (۳۳ نفر)، علمای دینی (۴۴۹ نفر) نویسندگان و پژوهشگران (۵۰۶ نفر)، شاعران (۳۹۵ نفر)، وزرا (۱۴۸ نفر)، حکام (۲۳۹ نفر)، خوشنویسان (۳۶۵ نفر)، طبیبان (۱۰۲ نفر)، کارآفرینان (۱۴۸ نفر)، نقاشان (۵۸ نفر)، اهالی موسیقی (۱۴۷ نفر)، سینماگران (۱۵۲ نفر)، کنشگران (۵۷ نفر) و قهرمانان ورزشی (۵۷ نفر) فهرست شده و بجز بخش نخست که چیدمان افراد بر اساس تقدم تاریخی است، بقیه بخش‌ها بر اساس حروف الفباست و در پایان کتاب هم فهرست پدران علمی، مادران علمی، دارندگان نشان علمی، دارندگان رتبه‌های نخستین در ایران و … ذکر شده است.

توزیع جغرافیایی این شخصیت‌ها هم به‌ترتیب بیشترین شخصیت شامل اراک (۹۲۶ نفر)، آشتیان (۴۴۴ نفر)، ساوه (۴۳۴ نفر)، تفرش (۳۲۶ نفر)، خمین (۱۷۲ نفر)، فراهان (۱۳۶ نفر)، محلات (۱۰۵ نفر)، زرندیه (۸۸ نفر)، شازند (۸۵ نفر)، دلیجان (۷۲ نفر)، کمیجان (۳۲ نفر) و خنداب (۳۳ نفر) است.

همچنین ۲۴۳ نفر از این شخصیت‌ها از بانوان هستند.