به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، کتاب «تاریخنامه جان مالالاس» ترجمه محمود فاضلی‌بیرجندی از سوی نشر سنگلج منتشر شد. این کتاب تاریخی همگانی است که در هجده بخش یا هجده کتاب گزارش رخدادهای جهان را از آفرینش تا سال ۵۶۵ ترسایی دربرمی‌گیرد که سال درگذشت جوستینین امپراتور روم است.

جان مالالاس خود در دیباچه کتابش نوشته است که این کار را بدان روی کرده تا گزارشی کوتاه از رخدادهای جهان را از زمان آدم تا به امپراتوری جوستینین به دست دهد. او در بخش‌های نخست تا نهم کتاب از تاریخ پارس‌ها، یونانیان، رومیان، و دیگر ملت‌ها یا قوم‌ها سخن رانده است. هم پاره‌ای آگاهی‌ها از آیین مانوی و مانویان داده که در امپراتوری ساسانی در سرزمین پارس سر برآورد.

جان مالالاس در نوشتن تاریخ پیرو الگویی در تاریخ‌نگاری بود که تا میانه سده ششم ترسایی آزموده شده بود. به آن روزگار، جستارهای تاریخی همچون آغاز آفرینش، زمان درآمدن مسیح به پیکر آدمی، و اندازه عمر دنیا افکار همگان را بیش از پیش به خود می‌کشید و دستمایه کنجکاوی بود. در باره تاریخنامه جان مالالاس هم توان گفت که ساختمان و روش این کتاب پیرو بازپسین تاریخنامه‌نگاران پیش از خود بود.

از جان مالالاس، نگارنده این تاریخ آگاهی زیادی در دست نیست. از خود کتاب توان به این رسید که نام نویسنده جان بوده و او از باشندگان انتاکیه بوده است. malal واژه‌ای است سریانی به ماناک سخنور یا سخنران، و نام مالالاس از همین واژه آمده است. تاریخ‌نگاران پس از او نامش را جان سخنور، و جان انتاکی نبشته‌اند.

جان مالالاس پیرامون سال ۴۹۰ ترسایی زاده شد. در انتاکیه درس خواند. انتاکیه تا بدان روزگار نشیم امپراتوران بود و هم پایگاهی بود که از آن‌جا جریان اطلاعات از کنستانتینوپل و سرزمین‌های خاوری امپراتوری روم برقرار می‌گردید، و هم جایگاهی که هر نبرد با پارس‌ها از آن‌جا سامان داده می‌شد.

مالالاس از انتاکیه به کنستانتینوپل شد، و آن زمان پس از آن بود که پارس‌ها انتاکیه را گرفته بودند. او تا انجام زندگی‌اش در دهه ۵۷۰ ترسایی در کنستانتینوپل بماند و کار دیوانی کرد.

وقایع‌نگاری جان ملالاس از جهان، که در قرن ششم میلادی به زبان یونانی نوشته شده است، نه تنها اطلاعاتی را در اختیار پژوهشگران تاریخ قرار می‌دهد، بلکه سرگرمی نیز ارائه می‌دهد و در مدت طولانی از محبوبیت زیادی برخوردار بوده است. مورخان این اثر را مورد انتقاد قرار دادند، زیرا ملالاس واقعیت و داستان را در هم آمیخت و منابع خود را مشخص نکرد.

محمود فاضلی بیرجندی زاده ۲۷ اردیبهشت ۱۳۴۱ در بیرجند، مترجم و پژوهشگر تاریخ ایران است. «نمایندگان بیرجند در مجلس شورای ملی»، «از بازرگان تا روحانی: کابینه‌ها در جمهوری اسلامی ایران»، «تاریخچه‌ای از فرمانروایان خراسان از آغاز قاجار تا پایان پهلوی»، «تاریخ: ایران باستان و روم»، «گاهنامه تئوفانس»، «کتاب تاریخ نامه یوحنا»، «تواریخ»، «تاریخ سبئوس»، «تذکره اربیل»، «پارت ها و روزگارشان؛ پژوهشی در تاریخ باستان ایران» برخی از کتاب‌های وی را شامل می‌شود.

کتاب «تاریخنامه جان مالالاس» ترجمه محمود فاضلی‌بیرجندی در ۴۴۰ صفحه و قیمت ۵۳۰ هزار تومان از سوی نشر سنگلج منتشر شد.