به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در اراک، پنجاه و هشتمین دورهمی خوانش کتاب «دوشنبه‌های کتاب نخوان‌ها» با خوانش چند مطلب کوتاه و واژه گونه کتاب «در سایه سار لجور» واژه‌نامه و اصطلاحات محلی و قدیمی مردم توره؛ تالیف حسین معافی نویسنده پژوهشگر و مدرس توسط نویسنده پیگیری شد؛ و مورد نقد و بررسی منتقدین و نویسندگان حاضر در این دور همی خوانش کتاب «دوشنبه های کتاب نخوان‌ها» قرار گرفت.

کتاب «در سایه‌سار لجور – واژه‌نامه و اصطلاحات محلی و قدیمی مردم توره» تالیف حسین معافی در ۱۰ فصل؛ پیش گفتار و منابع و در ۲۲۸ صفحه به رشته تحریر در آمده است.

فصل‌ها شامل؛ واژه‌های گفتاری و رفتاری؛ کنایه و ضرب المثل ها؛ کار و کشاورزی؛ مناطق گردشگری و طبیعت؛ آداب - رسوم و فرهنگ؛ وسایل و موقعیت های خانه؛ غذاهای محلی؛ لالایی های کودکانه؛ اشعار و متون محلی؛ تصاویر و منابع است.

واژه‌های گفتاری و رفتاری

در هر منطقه و محله ای یک سری لغات و اصطلاحات استفاده می‌شود که گویی مخصوص به همان منطقه هستند و در خیلی از جاها و مناطق دیگر کاربردی ندارد.

برخی از واژه‌ها نیز در بسیاری از مناطق با وجود زبان‌ها و گویش‌های مختلف؛ مشترک است. چون گویش و لهجه مردم توره در قدیم به زبان لری نزدیک بوده در این فصل قرار است که واژه‌های قدیمی و محلی در رابطه با گفتار توره را بیان کنیم.

به غیر از کنایه‌ها و ضرب المثل‌ها که در فصل‌های بعد با آنها اشاره می‌کنیم؛ بسیاری از کلمات و جملات نیز توسط مردم در گذشته به کار گرفته می‌شد که امروزه کاربرد کمتری دارند و به بوته فراموشی سپرده شده‌اند. در این فصل به معرفی این واژه‌ها و اصطلاحات می‌پردازیم...

زبان‌ها گویش‌ها و واژگان محلی در حال نابودی هستند

زبان‌ها؛ گویش‌ها و واژگان محلی نواحی گوناگون گنجینه‌ای ممتاز از هویت فرهنگی مردم هستند. گنجینه بی بدیل و تکرار نشدنی که امروز به سرعت در حال نابودی و فراموشی هستند. برای حفظ این زبان‌ها و گویش‌ها در حال اضمحلال که ریشه در تاریخ دیرین ملتی کهنسال دارد؛ کوشش چندانی انجام نمی‌شود و بر خلاف بناهای باستانی و دیگر یادمان‌های ملموس حساسیت و توجهی به آن نشان داده نمی‌شود؛ این این در حالی است که سرعت نابودی زبان‌ها و گویش‌ها بسیار سریع‌تر از یادمان‌های دیگر است و حتی بسیاری از مردم محلی بکارگیری لغات بومی و محلی خود را که مهمترین نشانه هویت و فرهنگی آنان است را ناپسند و کسرشأن می‌دانند و تا بتوانند از بنان واژه‌های محلی دوری می‌کنند.

ضرب المثل برای تقسیم مطالب و تقریب زدن به ذهن کاربردهای ویژهای داشتند و با این وجود گاه این ضرب المثل‌ها از حالت جمله و عبارت درآمده و در قالب داستان و حکایت نقل می‌شوند. ضرب المثل‌ها بازگو کننده روابط فرهنگی؛ آداب و رسوم و… هستند. ضرب المثل‌ها به حفظ و ماندگاری واژه‌ها کمک کرده و می‌تواند خیلی از مفاهیم را در همین کوتاهی بیان کنند. با این اوصاف گرچه ممکن است؛ برخی از ضرب المثل‌ها ظاهر خوشایندی نداشته باشند؛ ولی حفظ آنها به همان شکل و ماندگاری‌شان ضروری است.

ضرب المثل‌ها باید مکتوب شوند؛ چرا که در صورت مهیا شدن شرایط ممکن است از بین روند؛ مثل ها خود ضامن وحافظ بقایشان هستند.