به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)؛ نشست شورای داوری جایزه دو سالانه کتاب «استاد پرویز اذکایی» دوشنبه ۵ شهریور همزمان با روز بزرگداشت محمدبن زکریای رازی در موسسه پژوهشی میراث مکتوب برگزار شد. در این نشست علی‌اشرف صادقی، محمدحسین حلیمی، تقی پورنامداریان، داریوش رحمانیان، حسین معصومی همدانی، مریم حسینی، بهرام پروین گنابادی، میرمحمد صادق، عاطفه رضوی، علی محمدی، الوند بهاری و… حضور داشتند و درباره داوری جایزه دوسالانه کتاب استاد پرویز اذکایی به گفت‌وگو نشستند.
در این نشست در ابتدا دکتر اکبر ایرانی، مدیر موسسه پژوهشی میراث مکتوب و رئیس هیئت امنای موقوفه مرحوم اذکایی سخنانش را با اعلام وقف کتابخانه شخصی زنده‌یاد اذکایی به کتابخانه عمومی همدان آغاز کرد و گفت: برای این جایزه جلسه‌های مختلفی برگزار کردیم و لوگویی نیز به کوشش استاد محمدحسین حلیمی، نقاش، طراح گرافیک طراحی شد. از بند ۱۷ وقف‌نامه که شامل جایزه است و برگزاری نشست‌ها و فعالیت‌های فرهنگی که در همدان انجام می‌شود.
وی افزود: حدود ۲ تا ۳۰ جلد کتاب به دبیرخانه جایزه رسیده است که باید داوری‌ها را انجام دهیم. موقوفه فرصتی است برای معرفی فعالیت‌های فرهنگی در حوزه کتاب و معرفی بیشتر فرهنگ همدان و همچنین ایجاد شوق و تشویق برای علاقه‌مندان و فرهنگ‌سازی وقف که در این مدت در نشست‌ها و یادداشت‌ها مطرح کردیم و دستاوردهای خوبی نیز داشته است.
اعتماد به وقف کتاب‌هایش در کتابخانه عمومی همدان
سپس عاطفه زارعی، سرپرست مدیریت مرکز غرب کشور (همدان) به تاریخچه موقوفه اذکایی اشاره کرد و گفت: سال ۱۳۹۴ از دانشگاه به عنوان مدیرکل کتابخانه استان همدان مامور شدم و دکتر اذکایی مراجعه کرد و درخواست داد که کتابخانه شخصی خود را وقف کند و یکی از نکاتی که مطرح کرد این بود که کتابخانه‌اش را به جایی وقف کند که به آینده مجموعه اعتماد داشته باشد.
وی افزود: دکتر اذکایی کتابخانه شخصی خود را در سال ۱۳۹۵ به اداره کل کتابخانه‌های عمومی استان همدان اهدا کرد و ۲۱ تیرماه ۱۳۹۶ بخش تحقیقاتی-تخصصی دکتر اذکایی در طبقه سوم کتابخانه عمومی مرکزی همدان با مساخت ۱۷۰ متر مربع افتتاح شد که بیش از ۱۴ هزار جلد کتاب و نشریات ادواری و روزنامه همچنین دست‌نوشته‌های ایشان حدود ۵۰ عدد زونکن با ۲۸۰ پرونده موضوعی را دربر می‌گیرد.
وی ادامه داد: مرحوم اذکایی در سال ۱۳۹۶ منزل شخصی خود واقع در خیابان شکریه را به منظور ایجاد کتابخانه عمومی کوی شکریه وقف اداره کل کتابخانه‌های عمومی استان همدان کرد و در حال حاضر بخش دکتر اذکایی حدود ۶۴۰۰ جلد کتاب ثبت شده، ۲۱ نسخه سنگی، ۲۴ نسخه چاپ سربی، ۳ نشریه نفیس و ۵ نسخه خطی دارد.
اذکایی تمام هستی‌اش را به پای نوشتن گذاشت
سپس علی محمدی، مسئول دبیرخانه جایزه کتاب استاد اذکایی گفت: استاد تمام هستی‌اش را به پای نوشتن گذاشت. ایرج افشار، کامران فانی، احسان یارشاطر و… هر کدام نوشته‌های ایشان را دیدند صحه بر آثارش گذاشتند.
وی ادامه داده: جایزه اذکایی چند سالی است که مطرح شده است و دوست داشتیم برگزاری نخستین جایزه در زمان حیات وی صورت بگیرد تا بتوانیم گوشه‌ای از خاطر ایشان را شاد کنیم اما افسوس این جایزه پس از فوت ایشان برگزار شد.
محمدی ادامه داد: قرار است آثاری را مورد ارزشیابی و تشویق قرار دهیم که به معرفی فرهنگ و تاریخ همدان بپردازد اما تنها به این مساله بسنده نمی‌کنیم و جایزه را به کتاب‌هایی افزون بر همدان‌شناسی اختصاص می‌دهیم.
وی افزود: بسیاری از نوشته‌های مرحوم اذکایی به همدان مربوط بوده است و هر اثری که منتشر کرده برای ایران بوده است. دغدغه برخی نویسندگان به ایران است و در آثار زنده‌یاد اذکایی عزت ایران و سربلندی ایران در آن وجود داشته است.
مسئول دبیرخانه جایزه کتاب استاد اذکایی گفت: ۶۰ تا ۷۰ جلد کتاب به دبیرخانه رسیده است تا این کتاب‌ها توسط داوران سنجش شود و بهترین اثر از میان آن انتخاب و به عنوان برگزیده به علاقه‌مندان این حوزه معرفی شود.
اذکایی به فرهنگ باستانی ایران دلبستگی بسیار داشت
سپس استاد محمدحسین حلیمی، نقاش، طراح گرافیک گفت: استاد اذکایی نسبت به همدان عللاقه خاصی داشت و خودش را متعلق به ایران می‌دانست. وی به فرهنگ باستانی ایران دلبستگی بسیار داشت و در این زمینه دانش و اندوخته‌های گرانبهایی را به ارمغان گذاشت.
وی در زمینه جایزه اذکایی پیشنهادی داد و گفت: زنده‌یاد اذکایی به میراث فرهنگی ایران و همدان دلبستگی ویژه‌ای داشت چرا نباید میراث فرهنگی نیز این جایزه را همراهی کند تا پرشورتر برگزار شود. بهتر است برخی سازمان‌ها که با آثار تاریخی ایران و همدان پیوند دارند به این جایزه توجه کنند تا در سال‌های پیش رو بتوانیم از همفکری آنها بهره ببریم.
نامگذاری خیابانی در همدان به نام استاد اذکایی
سپس دکتر تقی پورنامداریان، استاد ادبیات فارسی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی در سخنانی کوتاه گفت: مرحوم اذکایی شخصیتی بی‌مانند بود و هر بار که به همدان می‌رفتم خدمت ایشان می‌رفتم تا بتوانم از نکته‌هایش بیشتر استفاده کنم.
وی افزود: برای رونق پژوهش و فراموش نشدن نام استاد اذکایی بهتر است خیابانی به نامش ناگذاری شود و همچنین تندیس‌هایی از وی در مکان‌های فرهنگی نصب شود تا نام و یادش جاودان بماند.
اهمیت بیشتر به ارزش معنوی جایزه اذکایی
حسین معصومی همدانی، مدرس ادبیات فارسی، تاریخ علم و فلسفه علم در مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران گفت: آشنایی من با زنده‌یاد اذکایی بسیار قدیمی و به زمانی برمی‌گردد که وی در روزنامه‌های محلی می‌نوشت.
وی به معنوی بودن جایزه اذکایی اشاره کرد و گفت: این دسته از جایزه‌ها باید بیشتر روح معنوی داشته باشد تا مادی. وقتی بیشتر مساله مادیات مطرح می‌شود ارزش معنوی آن کم می‌شود. بهتر است فقط از محل موقوفات مبلغ جایزه تهیه شود نه اینکه بخواهید از هر مرکزی تقاضای کمک داشته باشید.
برگزاری نشست‌هایی برای معرفی بیشتر آثار و کارنامه اذکایی
دکتر داریوش رحمانیان، استاد تاریخ دانشگاه تهران در ادامه گفت: شاید بهتر است در آستانه برگزاری جایزه درباره مرحوم اذکایی چند نشست برگزار شود و آثار و کارنامه ارزشمند وی معرفی شود تا علاقه‌مندان این حوزه بیشتر با شخصیت و کارنامه علمی پژوهشی وی آشنا شوند.
وی افزود: نکته مهم دیگر این است که همدان را به عنوان منطقه اصلی در نظر بگیرید و تاریخ فرهنگ این منطقه را واکاوی کنید. اگر این جایزه تاریخ و تمدن ایران را دربرگیرد کار سخت‌تر می‌شود. همچنین می‌توان قلمی را به نام ادکلیی طراحی کرد و به پژوهشگرانی که به عنوان شایسته تقدیر انتخاب می‌شوند ادا کرد تا بعد معنوی جایزه نیز تقویت شود.
داوری جایزه اذکایی دربردارنده آثاری درباره همدان و ایران است
دکتر مریم حسینی، استاد دانشگاه و عضو هیئت علمی گروه زبان و ادبیات فارسی دانشکده ادبیات، زبان‌ها و تاریخ دانشگاه الزهراءسخنران بعدی نشست بود. وی به کتاب‌هایی که به دبیرخانه رسیده اشاره کرد و گفت: این کتاب‌هایی که برای داوری رسیده دربردارنده حوزه‌های مختلف است و همین مساله کار داوری را سخت می‌کند. کتاب‌هایی که به دبیرخانه رسیده است هم به فرهنگ و تاریخ همدان اختصاص دارد و دسته دیگر کتاب‌هایی است که گستره ایران را دربرمی‌گیرد.
استقلال جایزه به ماندگاری و شکوفایی آن می‌انجامد
بهرام پروین گنابادی، مدرس زبان و ادبیات فارسی گفت: هر چقدر جایزه استقلالش را بیشتر حفظ کند به ماندگاری و شکوفا شدن بیشتر نزدیک می‌شود. همچنین دیپلم افتخار به جایزه اعتبار می‌بخشد و در آینده بیشتر به چشم می‌آید و به همدان‌شناسی نیز کمک می‌کند و آثاری که مرحوم اذکایی انجام داده است بیشتر شناسایی می‌شود.
جنبه پژوهشی کتاب‌ها اهمیت بسیاری دارد
میرمحمد صادق، پژوهشگر تاریخ نیز با ارائه پرسش‌هایی گفت: کتاب‌هایی که به داوری جایزه اذکایی می‌رسد بهتر است بیشتر جنبه پژوهشی داشته باشد و می‌دانیم که کتاب پژوهشی بسیار کم منتشر می‌شود و باید غربالگری در این زمینه جدی باشد. همچنین مزیت‌سازی جایزه‌ها مساله مهمی است که در بحث خصوصی و دولتی مطرح می‌شود و نشان می‌دهد که جایزه چه امتیازی دارد و شکل داوری نیز می‌تواند به اهدف جایزه کمک کند.
وی در این زمینه پیشنهادی ارائه داد و گفت: اهدای دیپلم افتخار به شایسته‌های تقدیر جایزه اذکایی می‌تواند به اعتبار این جایزه کمک شایانی کند.
جایزه را رویدادی در گستره ایران برگزار کنیم
الوند بهاری، دانش‌آموخته دانشگاه خوارزمی نیز با ارائه پیشنهادهایی برای برگزار شدن جایزه گفت: بهتر است که جایزه گستره ایران را دربرگیرد و فقط به استان همدان اختصاص نداشته باشد. اختصاص رانت همدان می‌تواند آن را یک رویداد شهرستانی باقی بگذارد و رشد و شکوفایی آن هم به مراتب از بین می‌رود.
نگاهی کوتاه به زندگی زنده‌یاد پرویز اذکایی
پرویز اذکایی ۲۱ فروردین ۱۳۱۸ در شهر همدان و در خانواده‌ای فرهنگی به دنیا آمد. پدرش محمدکاظم اذکایی معلم و مدیر مدرسه فرهنگ بود که خودش پایه‌گذاری کرده و پرویز در سال ۱۳۳۹ پس از پایان سربازی در آن به تدریس پرداخت. اذکایی افزون بر تدریس در مدارس همدان، تصدیکتابخانه دبیرستان امام خمینی (ره) را هم برعهده گرفت.
شوق به آگاهی از تاریخ و معارف قدیم و قویم، او را به حوزه‌های علمیهکشانید، و بالاخص از محضر تربیت و ارشاد مرحوم آخوند ملاعلیمعصومی همدانی (رضوان الله تعالی علیه) استفاده کرد. نخستینمقالات و رسالات او از همان تاریخ در جراید محلی و بعداً در نشریاتتهران طبع شد. در سال ۱۳۴۱ که مجله «پیک اسلام» به مثابه رسانه حوزه علمیه همدان به زعامت آقای آخوند نشر یافت، حسب امر، عهده‌دار طبع و ویرایش آن شد و مطالبی هم در آن نوشته است. پرویز اذکایی ۲۵ فروردین ۱۴۰۲ درگذشت. یاد و نامش جاودان.
نظر شما