سید مرتضی حسینی در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در زنجان اظهار کرد: کتاب «تُرکستان» اثر مختار بکر در تبریز؛ شامل اثر بسیار مهم و ارزشمند یکی از هزاران اثر علمی و فرهنگی جریان بزرگ «جدیدچی‌لیک» (جدیدیه) در جهان تُرک است.
وی با اشاره به اینکه نویسنده این کتاب، مختار بکر؛ از اساتید دارالفنون خیوه و تاشکند بود، اضافه کرد: مختار بکر معلم، محقق و نویسنده جدیدچی اهل قازان بود که به دعوت اسفندیار خان؛ خان ترقی‌خواه خیوه از قازان به خیوه رفت و یکی از بنیانگذران دانش و فرهنگ جدید در ازبکستان شد.
نویسنده زنجانی ادامه داد: کتاب «تُرکستان» حاوی اطلاعات دست اول و ارزشمندی دربارۀ جغرافیای انسانی و طبیعی، اوضاع سیاسی و فرهنگی، اقتصاد و تاریخ تُرکستان است.
حسینی افزود: این ناحیه؛ ناحیه بسیار مهم در تاریخ و جغرافیای تُرک، کانون داغ دولتمداری تُرکان و بستر رشد و اعتلای جریان فکری- فرهنگی بزرگ جدیدچی‌لیک که با غلبه روس‌ها در دو دوره تزاری و شوروی، یکپارچگی خود را از دست داد و روند رشد و توسعه آن متوقف شد.
وی تصریح کرد: در جریان این توسعه؛ مختار بکر پس از تبیین کلیات جغرافیای طبیعی تُرکستان، ضمن ارائه اطلاعات کلی تاریخی درباره هر یک از مناطق و خان‌نشین‌های آن تا غلبه روس‌های تزاری، ویژگی‌های جغرافیای انسانی و طبیعی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی هر یک از خان‌نشین‌ها و ولایات را در متن جغرافیایی- فرهنگی آنها یعنی جغرافیای تُرکستان مورد بحث قرار داده و اطلاعات دقیق و بی‌نظیری عرضه کرده است.
نویسنده زنجانی با اشاره به اینکه کتاب حدود ۱۰۰ سال پیش در افغانستان منتشر شده، نثر آن برای مخاطب ایرانی در حال حاضر چندان مأنوس نبود، در همین راستا کتاب تا حد زیادی بازنویسی شده اما معنا و مفهوم متن هیچ تغییری نیافته است، اضافه کرد: برای مفصلتر کردن مباحث دو مقدمه به آن افزوده شده است که شامل تاریخچه مختصر سیاسی تُرکستان است.
نظر شما