سرویس استان‌های خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) -مرجانه حسین زاده: هرساله همزمان با نزدیک شدن به سالگرد شهادت امام رضا علیه‌السلام، فرصتی ارزشمند برای کاوش عمیق‌تر در زندگی و آموزه‌های این امام بزرگوار فراهم می‌شود. این ایام، دعوتی است به مطالعه دقیق و تأمل در آثار و نوشته‌هایی که به بررسی ابعاد گوناگون زندگی، شخصیت و تأثیرات اجتماعی امام رضا (ع) پرداخته‌اند.
سلسله مطالب «در آستان خوبان»، به معرفی کتاب‌هایی که به قلم نویسندگان خراسانی درباره امام رضا (ع) نگاشته شده‌اند، می‌پردازد. هر یک از این آثار، دریچه‌ای نو به تاریخ، تعالیم، زمانه و زندگی امام رضا (ع) می‌گشاید و کمک می‌کند تا با جوانب مختلف زندگی و فعالیت‌های ایشان بیشتر آشنا شویم.
مطالعه این کتاب‌ها به ما امکان می‌دهد تا به درک عمیق‌تری از سبک زندگی، اخلاق و آموزه‌های اسلامی امام رضا (ع) برسیم. امام رضا (ع) در دوران حیات و پس از آن، با تأثیر عمیق و هدایت‌گری، نقشی کلیدی در هدایت و معنویت مسلمانان و به ویژه مردم مشهد ایفا کرده است.
خوانش این آثار فرصتی برای درک بهتر از فعالیت‌های فردی و اجتماعی امام هشتم فراهم می‌آورند. معرفی این کتاب‌ها، سفری به عمق تاریخ و تعالیم امام رضا (ع) را ممکن می‌سازد و به خوانندگان کمک می‌کند تا با ابعاد جدیدتری از زندگی این امام بزرگوار آشنا شوند. علی جانفزا یکی از این نویسندگان است که متواد سال ۱۳۵۷ در سبزوار است، او پس از پایان دوره متوسطه، برای ادامه تحصیل به مشهد آمد و تحصیلات خود را در رشته علوم قرآن و حدیث و همچنین سطح یک حوزه در دانشگاه علوم اسلامی رضوی آغاز کرد و پس از آن مدرک دکتری‌اش را از دانشگاه قرآن و حدیث گرفت و از سال ۱۴۰۱، برای خدمت به همشهریان سبزواری‌اش، پس از ۲۵ سال به سبزوار بازگشت و هم‌اکنون در مجتمع فرهنگی و کتابخانه امام رضا علیه‌السلام، که یکی از مراکز فرهنگی وابسته به آستان قدس رضوی و سازمان کتابخانه‌های این آستان مقدس است، مشغول به خدمت است. زمینه مطالعاتی او در حوزه معارف رضوی، سیره و اندیشه امام رضا علیه‌السلام است و تاکنون یک کتاب و چهار مقاله در زمینه سنت و سیره امام رضا علیه‌السلام از او منتشر شده است.
وقتی درباره لزوم نوشتن در مورد امام رضا (ع) از او پرسیدیم گفت: یادم می‌آید اوایل که جشنواره کتاب رضوی به همت سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی راه افتاده بود، یکی از همکاران سازمان با من که مسئول روابط عمومی دانشگاه بودم تماس گرفت و برای جشنواره، تقاضای نوشتن آثار مرتبط با امام رضا علیه‌السلام را کرد.
شکل‌گیری ایده مطالعه روی مباحث مربوط به سیره ارتباطی امام رضا (ع)
جانفزا گفت: آن سال کل پایان‌نامه‌های دانشگاه را که جست‌وجو کردم، تعدادی انگشت‌شمار یافتم. این موضوع را مناسب مجموعه محل خدمتم ندیدم. همین انگیزه باعث شد که نخستین کار علمی تحقیقاتی خود را به امام رضا علیه‌السلام اختصاص دهم و این شد که در روز میلاد امام رضا علیه‌السلام، در روضه منوره، ایده سیره ارتباطی امام رضا علیه‌السلام به ذهنم برسد. بعد از مشاوره‌ها و بررسی‌های فراوان و پس از حدود یک سال و نیم کار روی ابواب مختلف حدیثی امام رئوف، این کار پربرکت تقدیم ساحت قدسی امام مهربانی‌ها شد.
او بیان کرد: میراث حدیثی شیعه منبعی غنی از آموزه‌های درخشان برای سبک زندگی فردی و اجتماعی است.بیش از ۲۲۰۰ حدیث یادگار مانده از امام رضا علیه‌السلام و با سابقه امامت و ولایتعهدی ایشان در زمانی که فضا برای اشاعه فرهنگ اهل‌بیت علیهم‌السلام مهیاتر بود، زمینه‌ای برای آموختن برای ما فراهم ساخته شده است. یادم می آید اوایل که من انگشت روی موضوع سیره ارتباطی امام رضا علیه‌السلام گذاشته بودم، برخی از اساتید می‌گفتند موضوع خیلی تخصصی است و احادیث امام رضا علیه‌السلام محدود است و احتمالاً چیزی دستگیر شما نشود و نیاز به بررسی آثار صادقین علیهم‌السلام پیدا کنید. نشان به آن نشان که همین احادیث غنی رضوی نیاز من را برای ارائه سیره ارتباطی برآورده کرد، به‌طوری که قبل از چاپ کتاب، چهار مقاله از دل همین کار منتشر شد.
او با بیان خاطره‌ای شیرین از یکی از اساتید نهج‌البلاغه گفت: ایشان وقتی زمینه کاری من را شنید، با همان لهجه آذری شیرین خود گفت «آقای جانفزا، این موضوعاتی که تو از اهل‌بیت علیهم‌السلام کار می‌کنی، باید مورد توجه مردم قرار بگیرد، چه فایده که کسی توجه نمی‌کند» من هم خاطره خودم را از همین کار امام رضا علیه‌السلام به او گفتم چرا که بعد از اتمام این کا، علمی تحقیقی همسرم می‌گفت بعد از این کار، رفتارت تغییر کرده است. به ایشان گفتم مطالعه سنت و سیره اهل‌بیت علیهم‌السلام اول باید روی رفتار خود آدم تأثیر بگذارد، سپس روی دیگران. خب این کار بعد از چاپ در مدت کوتاهی هشت مرتبه، به‌غیر از نسخه الکترونیکی، تجدید چاپ شد و این نشان می‌دهد روی مردم هم تأثیر گذاشته که از دلشان برمی‌آید که برای خرید کتاب هزینه کنند. این استاد عزیز با همان لهجه شیرین، سخن من را تأیید کرد.
جانفزا با اشاره به اینکه کشور ما کشور امام رضا علیه‌السلام است، تاکید کرد: در حین مطالعه تک‌تک احادیث رضوی، ایده‌های فراوانی را برای زمینه‌های مختلف فردی، اجتماعی و حتی مدیریت و حکمرانی از ایشان یافتم. امیدوارم فراغتی از کار اجرایی حاصل شود تا یکی‌یکی سراغ این ایده‌ها بروم و به دنبال آن آثار بیشتری را تقدیم ساحت قدسی امام رئوف و مردم عزیزمان کنم.
انسانی ۲۵۰ ساله
او با توصیه‌ای به پژوهشگران و اندیشمندان در این حوزه اظهار کرد: تعبیر مقام معظم رهبری از ائمه معصومین علیهم‌السلام به انسانی ۲۵۰ ساله است. به‌نظر می‌رسد در عین اینکه نیاز است به‌صورت تخصصی به سنت و سیره هر یک از این انوار تابناک نگاه کرد، ولی برای اداره فرد و جامعه لازم است کل سیره و اندیشه این انسان ۲۵۰ ساله را از نظر گذراند. انسانی که در طی عمر پربرکت خود دوره‌ها و فراز و فرودهای مختلفی را طی کرده است، برای هر دوره‌ای از زندگی ما می‌تواند راهگشا و راهنما باشد.
این نویسنده گفت: شما بعد از نگاه به سیره پیامبر اکرم (ص) و امیرالمومنین علی علیه‌السلام، وارد سیره هر یک از ائمه معصومین علیهم‌السلام که می‌شوید، با فضایی جدید و در مقابل آن، رویکردی عالمانه روبه‌رو هستید. به‌نظر می‌رسد نیاز است با نگاه به معضلات جامعه و با استنطاق از میراث گران‌سنگ بازمانده از این انوار تابناک، پاسخ خود را برای رویارویی با مسائل جدید بیابید.
وی تصریح کرد: کاری که طی سال‌ها حیات علمای شیعه، البته با فراز و فرودهای فراوان، انجام شده است. نکته دیگر اینکه فراز و فرودهایی که گفتم، رابطه‌ای مستقیم با حمایت یا عدم حمایت حاکمیت از این کار دارد، هرچند در طول این قرون عشق به اهل‌بیت علیهم‌السلام خاموش نشده است و با وجود دوران‌های سختی مثل استیلای قوم خونخوار مغول بر دیار اسلام، این خط ادامه داشته تا به دست ما رسیده است. روی سخن من هم با اندیشمندان حوزه احادیث رضوی و هم با مسئولان امر است. قدر این الماس‌های تابناک را بدانید.
کتاب «مهارت‌های ارتباط مؤثر در سیره امام رضا علیه‌السلام»
جانفزا بیان کرد: من به دنبال آن کار تحقیقی در خصوص سیره ارتباطی امام رضا علیه‌السلام، کتاب «مهارت‌های ارتباط مؤثر در سیره امام رضا علیه‌السلام» را نوشتم، این کتاب از منابع نهمین دوره مسابقات کتابخوانی رضوی بود و همچنین این اثر در سطح پایان‌نامه، حائز رتبه برتر در جشنواره بین‌المللی رسانه‌ای امام رضا علیه‌السلام شد. همینطور اینکه این کتاب در سال جاری به‌عنوان منبع درسی برای حوزه‌های علمیه خواهران معرفی شد.
وی افزود: کتاب «مهارت‌های ارتباط مؤثر در سیره امام رضا علیه‌السلام» کتابی اخلاقی و تربیتی است که در آن مهارت‌های ارتباط موثر با دیگران از دیدگاه امام هشتم شیعیان بیان شده است. در این کتاب با بررسی ابواب مختلف حدیثی امام هشتم (ع) مثال‌هایی از احادیث رضوی در فضای ارتباطی آن حضرت آوردم و سعی کردم علاوه برآوردن احادیث، تحلیل‌هایی نیز به آن افزوده شود تا تمامی خانواده‌ها و جوانانانی که به تربیت اسلامی و مذهبی اهمیت می دهند، با بررسی احادیث امام رضا (ع) به اهداف و روش‌هایی در مباحث ارتباطی برسند.
علی جانفزا با بیان اینکه این اثر با تکیه بر سیره رفتاری و گفتاری امام هشتم (ع)، به موضوعات مختلفی می پردازد، عنوان کرد: موضوعاتی نظیر هنر یک پیام‌رسان ماهر، یادگیری مقدمات، روش‌ها، عوامل برقراری ارتباط اثربخش و استفاده بهینه از آن در زمان مناسب برخی از عناوینی است که این کتاب به آنها می پردازد.
وی با اشاره به اینکه این کتاب متشکل از سه فصل است، ابراز کرد: در فصل اول مبانی بحث و روش‌های ارتباطی خود حضرت (ع) بررسی شده و دو فصل بعدی بخش عملی کتاب است. عوامل برقراری ارتباط مؤثر در گفتار و رفتار امام رضا (ع)، بازدارنده‌های ارتباط در گفتار و رفتار امام رضا (ع) و مجموعه‌ای از مباحث باید و نبایدها از جمله موضوعات بیان شده در این اثر است.
کتاب «مهارت ارتباط موثر در سیره امام رضا (ع)» در ۱۷۶ صفحه و در قطع رقعی توسط «انتشارات به نشر» رهسپار بازار کتاب شده و تاکنون به چاپ هشتم رسیده است.
در بخشی از این کتاب آمده: یکی از روش‌های ارتباطی امام رضا (ع) استفاده از روش استدلالی و عقلی است؛ چه در مناظرات حضرت و چه در برخورد با مأمون این شیوه را به خوبی می‌توان دید. در مباحث کلامی و اعتقادات نیز این شیوه استدلالی بسیار برجسته است. از نظر نباید دور داشت که هم اصحاب مناظره و هم خود مأمون اهل استدلال و متظاهر به عقلگرایی بودند. برای نمونه امام در جواب مأمون که اصرار بر قبول خلافت داشت، با ارائه دلیل اثبات فرمود که خلافت حق مأمون نیست که بخواهد آن را واگذار کند، و فرمود «اگر این خلافت حق توست و خداوند آن را برای تو مقرر کرده است، بنابراین جایز نیست خود را از آن خلع کنی و لباسی که خداوند بر بدن تو پوشانیده از خود دور کنی و در بدن دیگری بپوشانی و اگر خلافت حق تو نیست، حق نداری آن را به دیگری واگذار کنی.»
به گزارش ایبنا؛ چهار مقاله علمی ترویجی و علمی پژوهشی با موضوع امام رضا علیه السلام با عناوین؛ عوامل رفتاری برقراری ارتباط موثر در گفتار امام رضا (ع)، زیر ساخت های درونی ارتباط موثر در احادیث امام رضا (ع)، بازدارنده های ارتباط در گفتار و رفتار امام رضا (ع) و روش شناسی انتقال مفاهیم تربیتی نیز از این نویسنده منتشر شده است.
نظر شما