به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایینا) در اهواز، فریدون کرایی در نشست کانون ادبی کتابفروشی محام با عنوان «سفرنامه خوانی با موضوع بررسی سفرنامه‌های سیاحان انگلیسی در سفر به خوزستان» شامگاه گذشته در اهواز، گفت: انگلیسی‌ها با اهداف سیاسی و نظامی به ایران آمده و با مردم ارتباط برقرار کردند و پشت این سفر یک هدف سیاسی نظامی داشتند.
در این نشست پژوهشگر حوزه نفت خوزستانی با اشاره به اینکه انگلیسی‌ها با هدف استعمارگری مجوز تجارت در خلیج فارس را می‌گیرند، اظهار کرد: با توجه به اینکه قصد ورود انگلیسی‌ها به غارت بردن سرمایه‌های ایران و منفعت‌طلبی است اما در عین حال موجب خروج ایران از دوران کهن و پیوستن به دنیای جدید شد.
سفرنامه‌های پژوهشی انگلیسی‌ها و برجای گذاشتن آثار مکتوب
رحیم کردونی افزود: با ورود انگلیسی‌ها از ابتدای قرن ۱۹ میلادی و قرن بیستم، تعدادی از صاحب منصبان نظامی بریتانیا از اهواز دیدن و برای دولت بریتانیای هند گزارش تهیه کردند. و اشخاص دیگر نیز در قالب سیاحت و یاسفرهای پژوهشی به اهواز آمده و آثار مکتوب از خود برجای گذاشتند.
کردونی با بیان اینکه در سال ۱۸۱۳ جان مک دونالد اولین نفری بودکه از سفرخود گزارش تهیه کرد، ادامه داد: یکی از مهمترین گزارش‌ها متعلق به یک فرد انگلیسی به نام جان مگنان است که درسال ۱۸۲۶ از بصره به اهواز آمد و گزارش بسیار جالبی تهیه کرد.
کردونی گفت: مهمترین گزارش‌ها متعلق به سال ۱۸۴۲ کاپیتان سلبی، اینوروث ویلیام فرانسیس است که آقای سلبی موفق می‌شود ازشوشتر تا کارون با کشتی عبور وگزارش سفر خود را بنویسید.
وی ادامه داد: کورزون به عنوان خبرنگار به ایران سفر می‌کند و گزارش مفصلی در رابطه با اهواز وخوزستان می‌نویسد. مگنان از کرانه‌های فرات بازدید، از بقایای سد اهواز، بقایای باستانی روی نهر شاهجرد در شرق اهواز، ویرانه‌های باستانی بر روی تپه‌های شرقی اهواز بازدید کرد.
بهترین مسیر انگلیسی‌ها برای تجارت مسیر کارون شوشتر
وی در خصوص ایده‌های مگنان خاطرنشان کرد: آنچه که در رودخانه کارون و شهر اهواز دیدند این بود که از طریق کارون کالاهای‌شان را وارد کنند چون مسیر طولانی‌تر بود، در نهایت قیمت کالاها افزایش پیدا کرد و با شکایت تجار بهترین مسیر از طریق کارون شوشتر معرفی شد.
کردونی با اشاره به مشاهدات مگنان از اهواز ادامه داد: شهرکنونی چیزی بیش از بخش کوچکی از شهر قدیمی در کرانه شرقی نیست، خانه‌های آن از سنگ است که از خرابه‌هایی به اینجا آورده شدند و تنها ساختمان مدرن شهر مسجدبود، نشانه‌های متعددی از بند بر روی عرض رودخانه وجود دارد که اکثر با هدف آبیاری ایجاد شده است، و همچنین پیدا کردن تعدادی سکه‌کوفی از طلا و نقره که یکی از آن‌ها هزار سال قدمت داشت.
مظاهر اسلامی در اهواز
وی ادامه داد: سه نظریه مگنان از اهواز این بود که این شهر در دوره عصر اسلام تشکیل شد، یا از اول وجود داشته ولی مظاهر اسلامی در آن افزایش یافته و یا اینکه اهواز خیلی قبل از اسلام تشکیل شده است.
در این نشست دبیر انجمن زیست محیطی و باستان‌شناسی خوزستان گفت: در اواسط قرن شانزدهم انگلیسی‌ها تصمیم گرفتندکه با آسیا و خصوصاً کشور ایران به طور گسترده تجارت کنند.
مجتبی گهستونی افزود: سفرنامه نوشتن درحوزه فرهنگ و هنر توانستند بهره فراوانی به ایران برسانند.
گهستونی گفت: انگلیسی‌ها در تنگه بوتا با تهیه کلیشه توانستند در اندیکا، ایذه، باغ‌ملک وشوشتر شناسایی کنند و تنگه در سال ۱۳۸۹ سبک ملی می‌شود و از سفرنامه‌های معروف می‌توان به سفرنامه ویلسون در جنوب غربی ایران اشاره کرد.
این فعال زبست محیطی با بیان اینکه با مطالعه کتاب شرق و غرب زاگرس می‌توان اطلاعات زیادی از سفرنامه انگلیسی‌ها کسب کرد، افزود: با آغاز قرن بیستم انگلیسی‌ها به ایران آمدند ونفت را کشف کردند که در زندگی مردم تأثیر فراوانی داشت.
نظر شما