سرویس مقاومت خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)؛ به‌مناسبت هفته دفاع مقدس در اتاق گفت‌وگوی ایبنا میزبان مهدی محمدخانی، مدیر انتشارات روایت فتح بودیم و با او درباره تازه‌های کتاب، نیاز به انتشار کتاب‌هایی برای کودکان و بروز و ظهور فناروی‌های جدید صحبت کردیم. محمدخانی در این گفت‌وگو جزئیاتی از کتاب‌های جدید انتشارات روایت فتح فراتر از پایتخت و شهرهای مختلف ایران گفت و از اهمیت حضور ناشران دفاع مقدس در جشنواره‌های خارجی با تهیه و تدارک کتاب‌هایی برای ترجمه با بهره گرفتن از کارشناسان و مترجمان کشور هدف تاکید کرد.

_ از آنجا که روایت فتح سال‌هاست در زمینه جنگ تحمیلی فعالیت می‌کند، شیوه انتخاب کتاب برای چاپ در این انتشارات به چه صورت است؟ چه ویژگی‌هایی برای چاپ یک کتاب مدنظر شماست؟

شیوه انتخاب کتاب برای انتشار طی سالیان دستخوش تغییراتی شده است و در واقع فرایند ورود سوژه و اطلاعات را به خود مردم سپردیم. به افراد و اقشار مختلف جامعه، خانواده شهدا و عزیزانی که به یک شهید علاقه‌مند هستند، از طریق سایت روایت فتح https://revayatfath.ir می‌توانند سوژه و موضوع خودشان را ارسال کنند. افراد نویسنده هم از این طریق می‌توانند موضوع مدنظر خودشان را برای ما بفرستند.

بنابراین از طریق سایت انتشارات، امکان دریافت سوژه و اطلاعات را داریم که برخی از مطالب فقط شامل یک ایده است و بعضی آثار تالیفی هستند. در این درگاه هم تنوع موضوعی داریم هم تنوع قالبی. این شیوه باعث شده که از اقصی‌نقاط کشور موضوع ارسال شود و برخی از آثار چاپ شده در نشر به زندگی ایثارگران، رزمندگان و شهدای شهرهای مختلف اختصاص پیدا کند. بنابراین امروز تنها شهید معروف و مطرح سوژه کتاب‌های ما نیست و مردم می‌توانند به راحتی سوژه به ما معرفی کنند.

وقتی موضوعات ارسال شد، در هیئت‌اندیشه‌ورز موضوعات بررسی می‌شوند. این هیئت‌اندیشه‌ورز شامل نویسندگان شناخته شده و صاحب‌نظر و به‌نوعی قُدمای حوزه ادبیات پایداری هستند. افرادی که سال‌هاست در انتشارات مشغول به‌کارند و با توجه به اطلاعاتی که درباره موضوعات مختلف دارند، موضوعاتی که در اولویت انتشارات است را بررسی و انتخاب می‌کنند.

ضمن این‌که به طور میانگین در انتشارات روایت فتح، سالانه ۲۰ اثر جدید منتشر می‌شود. اگرچه امروز رویکرد جدیدی که در پیش گرفته شده، حوزه تولیدات صوتی ماست که تاکنون بالغ بر ۷۰ کتاب تبدیل به کتاب رادیویی و صوتی شده است. از این رو بخشی از مخاطبان که علاقه‌مندند کتاب‌ها را به صورت صوتی گوش دهند، از این محصولات استفاده کنند.

_ چه اولویت‌هایی برای صوتی شدن محصولات روایت فتح دارید؟

در این زمینه تلاش کردیم که از تمام پتانسیل‌های موجود با انتشار فراخوان استفاده کنیم. از افرادی که در این زمینه تواناهایی دارند و می‌توانند بخشی از کتاب‌های ما را صوتی کنند، به وسیله انتشار فراخوان کمک گرفتیم. این شیوه باعث شد که در یک مقطع کوتاه دو ساله بیش از ۷۰ اثر خودمان را صوتی کنیم.

اولویت ما در این زمینه تلاش برای صوتی کردن کتاب‌های خود انتشارات است و در این میان کتاب‌هایی را که با گذشت زمان کمتر دیده شدند، انتخاب می‌کنیم تا با صوتی شدن و انتشار خبر، مخاطبان دوباره سراغش بیایند.

از این منظر اولویت را به کتاب‌هایی دادیم که در سالیان گذشته تولید کردیم. امیدوارم در کتاب‌های بعدی به فرایندی برسیم که همزمان با تولید یک کتاب جدید با فاصله نزدیکی کتاب صوتی آن را هم منتشر کنیم و در خدمت خوانندگان و شنوندگان قرار دهیم.

_در زمینه جنگ تحمیلی کتاب‌های زیادی در حوزه جبهه جنوب داریم، اما در جبهه غرب آثار چندانی به چاپ نرسیده است. چرا مولفان و ناشران سراغ این جبهه کمتر رفتند؟

اگر بخواهم آسیب‌شناسی کنم، یک مشکل چندطرفه است: اولاً یک فضای جذاب و پرابهامی در غرب کشور در آن ایام شکل گرفته که به نظر می‌رسد نیاز به برداشتن گذشت ایام دارد.

از طرفی فکر می‌کنم تصور عامه مردم از دفاع مقدس و جنگ است که قالب آن در منطقه جنوب کشور شکل گرفته و این تصور باعث شده که بخشی از نیرو و انرژی ناشران به سمتی حرکت کند که برای آن تصورات تولیداتی داشته باشد.

از سوی دیگر ما باید جذابیت جبهه غرب کشور (کردستان، ایلام و کرمانشاه) را بیان کنیم. من تصور می‌کنم باید در رسانه‌های مختلف برای مخاطبان کارهای فرهنگی انجام شود تا این مطالبه و نیاز را به ناشران اعلام کنند و در این زمینه تولیداتی داشته باشند.

البته انتشارات روایت فتح در همه آثارش به این نکته توجه نکرده که یک شهید در غرب کشور به شهادت رسیده است یا جنوب کشور. بیشتر به جذابیت روایت داستان آن شهید برای مخاطب توجه داشته است.

این‌که جذابیت در غرب یا جنوب اتفاق افتاده در آثار ما مستتر است. مثلاً کتاب «نی بی‌صدا» که به تازگی هم منتشر شده، روایت زندگی و کارنامه شهیدی از خراسان است اما جذابیت زندگی‌اش در این است که آنچه انجام داده در جبهه کردستان بوده.

این شهید در کردستان طرح هجرت را پیاده کرده و پس از آن در منطقه جنوب به شهادت رسیده است. بنابراین این کتاب روایت شهیدی است که در شرق به دنیا آمده، در غرب حضور داشته و در جنوب به شهادت رسیده است.

همچنین کتاب «محمد، مسیح کردستان» تالیف نصرت‌الله محمودزاده روایت زندگی شهیدی است که اصل ماجرای او در کردستان اتفاق می‌افتد.

_در این روزها بحث مقدمات نمایشگاه مازندران مطرح است. انتشارات روایت فتح چه ایده‌ای برای حضور در این نمایشگاه دارد؟

مشکلی که درباره این نمایشگاه وجود دارد، این است که ما به عنوان ناشر خیلی دیر از محل نمایشگاه دفاع مقدس خبردار می‌شویم. این آفتی است که گریبان ما را گرفته است. ما در پیشانی ارتباط با مخاطبان در نمایشگاه حضور داریم، معمولاً در این نوع نمایشگاه‌ها انتظار بر این است که کتاب‌های شهدای آن استان آماده باشد.

ما نیز برای رفع این نیاز و تشنگی باید قدم‌هایی برداریم و برای این اقدامات نیاز است که از یک سال قبل خبر داشته باشیم که نمایشگاه استانی هفته دفاع مقدس در کجا قرار است، برگزار شود. من طی دو هفته نمی‌توانم آن آمادگی را که شایسته نمایشگاه مازندران است داشته باشم.

در حال حاضر ما کتاب‌های زیادی درباره شهدا در استان‌های مختلف داریم و اگر اشتباه نکنم درباره شهدای گیلان و مازندران بیست کتاب آماده داریم. اما اگر زمان بیشتری داشتیم کتاب‌های بیشتری درباره شهدای این استان آماده می‌کردیم و با آمادگی بیشتری در نمایشگاه حاضر می‌شدیم. حالا شاید این ایراد بر ما و برگزارکنندگان نمایشگاه وارد است که زمان بیشتری برای حاضر شدن در نمایشگاه نداریم.

_آنچه در ادبیات پایداری و مقاومت مطرح است عدم ارتباط این بخش با دانشگاه است. روایت فتح به عنوان ناشری که سال‌هاست در این زمینه فعالیت می‌کند، چه تدبیری اندیشیده که این ارتباط بهتر شود؟

هنوز کارهای بر زمین مانده زیاد است و کارهای انجام شده هم زیاد. نه فقط انتشارات روایت فتح بلکه ناشران دیگر هم کارهای خوب و ناتمامی دارند و باید انجام دهند. یکی از کارهایی که باید انجام شود، بحث ارتباط با دانشگاه است.

مخاطب اصلی کتاب‌های روایت فتح جوانان و قاعدتاً بخش زیادی از آنها امروز دانشجو هستند. این ارتباط بسیار نزدیک است اما به صورت سیستماتیک دانشگاهی نیست، یعنی از منظر دانشگاه این مخاطبان جذب کتاب‌های ما نشدند، بلکه مخاطبان ما، خودجوش علاقه‌مند آثار ما را دنبال کردند. اما غالب مخاطب ما دانشجو هستند و به نظرم علاوه بر درست کردن ارتباط برای خرید یک کتاب، ارتباط گرفتن برای تولید اثر هم در دانشگاه نیاز است. در این زمینه برای افرادی که بتوانند تالیفات و تحقیقاتی داشته باشند.

از کارهایی در این زمینه انجام دادیم، بحث تشکیل کلاس آموزش نویسندگی و محقق با عنوان «دامون» است که سه ترم تشکیل شده و امیدوارم بتوانیم از آثاری که این محققان و نویسندگان آموزش دیده تولید خواهند کرد، استفاده کنیم. البته تعداد زیادی از افرادی که در کلاس‌ها شرکت کردند، دانشجویانی هستند که ما با آنها ارتباط گرفتیم.

همچنین در حوزه دانش‌آموزی نیز چنین کاری را انجام دادیم و در جشنواره‌ای با عنوان «نویسندگان فردا» در منطقه ۱۵ آموزش و پرورش فراخوان دادیم، بیش از سه هزار اثر دانش‌آموزی در این مقطع گردآوری و داروی شد که در پایان به بیست اثر برتر در دو برنامه مفصل و مختلف جایزه دادیم.

این فعالیت با همکاری کانون تربیتی شهید مطهری در میدان شوش شکل گرفت. البته این جشنواره بیست و دومین جشنواره نویسندگان فرداست که در گام بیست و دوم انتشارات روایت فتح با آن همراهی کرد. حاصل این همکاری آماده شدن بیست اثر برتر و دوره آموزشی با همکاری انتشارات است که امیدوارم از تولیدات این آموزش هم بتوانیم بهره‌مند شویم.

در گام بعدی قصد داریم تولیداتی برای دانش‌آموزان هم داشته باشیم. این دو گامی بود که می‌تواند برای ارتباط با داشنجویان و دانش‌آموزان شکل بگیرد، اما رافع ارتباطات سیستماتیک با دانشگاه‌ها نیست. امروز میزهای فروش کتاب به مناسبت‌های متفاوت در دانشگاه‌های مختلف داریم، اما هنوز کافی نیست.

_ انتشارات روایت فتح چه نگاهی به حضور در نمایشگاه‌های خارجی دارد و از هر نمایشگاه چه تجربه‌ای کسب می‌کنید؟

راویت فتح سالیانی است مسیر ترجمه را شروع کرده اما این مسیر بسیار ناهموار است و ناشران نیازمند تجربه‌های مختلف در این زمینه هستند. در طول این مدت فعالیتی که انجام شده و تجربیاتی که کسب شده، ماحصل آن نشان‌دهنده این است که ما باید کار را به کاردان خودش در زمینه ترجمه بسپاریم. اگر اثری را خودمان انتخاب و ترجمه کنیم، نتیجه کار مطلوب نخواهد بود.

از این رو طی یک سال گذشته تلاش کردیم به صورت حساب شده در این مسیر قدم برداریم و بیش از ۲۰ اثر را به چهار زبان روسی، انگلیس، عربی و اسپانیایی ترجمه کردیم. از طریق بخش خصوصی که در بخش ترجمه با ما همکاری کردند آثارمان را در چند نمایشگاه از جمله بیروت، مسکو و دهلی رونمایی و به ناشران کشور مقصد عرضه کردند.

_ به عنوان یک ناشر دفاع مقدس چه قدر بر کیفیت آثار تاکید دارید تا کمیت؟ به عبارتی کتاب با ظاهر و محتوای بهتر توجه نسل امروز را جلب می‌کند؟

مخاطب جوان امروز ما، مخاطب گرافیک دیده و تقریباً مخاطب متخصص است. برای همین نخستین کاری که باید بکنیم جلد مناسبی برای کتاب‌ها طراحی شود. مخاطب بعد از پسندیدن جلد کتاب، نام اثر را می‌بیند و پس از آن کتاب را در دست می‌گیرد و پشت جلد آن را می‌خواند و با محتوای آن آشنا می‌شود.

ما در انتشارات روایت فتح چند گام برداشتیم و از آنجا طی سال‌های گذشته بیش از ۳۰۰ اثر منتشر کردیم که بخشی از آن در چند سال اخیر به چاپ رسیده است. برای همین تعدادی از کتاب‌های قدیمی را دوباره طراحی کردیم. بنابراین امروز کتاب‌ها با سلیقه جوان امروزی آماده‌سازی شده است تا بتوانیم با فرم و قالب جدید در اختیار مخاطبان قرار دهیم.

علاوه بر این ما از دانش و فناوریQR (رمزینه) طی دو سال اخیر در کتاب‌ها استفاده کردیم. در برخی کتاب‌های جدید آنچه به عنوان عکس و فیلم است با QR به کتاب الحاق کردیم که بیش از بیست اثر ما با این فناوری ارائه شده که برای تعامل بیشتر با مخاطب است.