به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در اراک، کتاب «پیشه‌وران اراک» در دهه‌های ۱۳۲۰و ۱۳۳۰ و ۱۳۴۰ خورشیدی تألیف اسماعیل شیعه در ۲۲۸ صفحه به قطع پالتویی توسط انتشارات «اروانه» ضمیمه شماره ۳۳ فصلنامه فرهنگی و هنری «رازان» ویژه نوروز منتشر و روانه بازار کتاب شد.
نویسنده در این کتاب به اصناف و پیشه وران آن دوران که نیاز مردم اراک بوده، به تفصیل اشاره دارد و شرایط اقتصادی آن زمان را به زیبایی به قلم کشیده است.
در سرفصل کتاب «پیشه وران اراک» در دهه‌های ۱۳۲۰ و۱۳۳۰ و ۱۳۴۰ خورشیدی تحت عنوان «درآمدی برگشایش» آمده است: «…اقتصادِ شهر که در ابتدا سلطان آباد و سپس عراق و پس از آن گاه در دهۀ ۱۳۱۰ خورشیدی به اراک موسوم شد، بر پایه تجارت بازار قرار داشت. بازاری که از یک سو به تامین نیازمندی‌های اولیۀ زندگی مردم می‌پرداخت و از سوی دیگر، بابِ تجارت منطقه‌ای و به ویژه در حوزه‌های پیرامون شهری را می‌گشود. در دوره حدود پنجاه ساله‌ای که از آغازِ ایجادِ شهر تا سال ۱۲۷۲ خورشید که تکمیل بناها و ایجاد ساختارهای کالبدی و اجتماعی و اقتصادی آن طول کشید، اراک از نظر اقتصادی دوران آرامی را سپری می‌کرد ولی روند رو به گسترش فعالیت‌های اقتصادی و پای گیری فعالیت‌های بازرگانی شهر که خلا آن در حوزه‌های پیرامونی احساس می‌شد، موج جدید از مهاجرت‌ها را از حوزه‌های اطراف شهر و همچنین نواحی شهری و روستایی اطراف مانندِ خوانسار، خمین و گلپایگان، قسمت‌های شمالی لرستان و حتی جمعیت‌های محدودی از کاشان و یزد و اصفهان را سوی خود گسیل داشت و رفته رفته بر رونق اقتصادی آن افزود…»
نویسنده در بخش پایانی کتاب آورده است: «… تلاش این نوشتار برای این بود که با نگاهی به ساختارِ پیشه‌وری در اراک، به شرحِ یادمان‌های کار و اشتغالِ مردم در دوره مطالعه بپردازد.
در آغاز کار اگرچه روند نوشته آسان می‌آمد ولی بنا بر جامعه بودن فعالیت‌های پیشه‌وری در اراک و با آن تعداد جمعیت شهر در دهۀ پایانی دوره مطالعه یعنی دهۀ ۱۳۴۰ خورشیدی بیش از ۷۲ هزار نفر نبود، توضیح در مورد هر یک از آن‌ها را به صفحه‌های مکرر و طولانی می‌کشانید، به هر ترتیب نویسنده ضمن اقرار به آنکه نوشتار حاضر از جامعیتِ لازم برخوردار نبوده بلکه دارای توضیحاتِ کامل نشده پای نیز می‌باشد، بر در این نکته تأکید دارد که درخواست کند دست اندرکاران، کارشناسان و کسانی که در دورۀ مطالعه شاهد فعالیت‌های پیشه‌وری اراک بودنده اند، نواقص این نوشتار را مرتفع سازند....»
در کتاب «پیشه‌وری اراک» نویسنده در ادامه به صنف و پیشه‌وران مربوط به حوزه کتاب اشاره‌ای دارد که در زیر می‌خوانید.
کتاب فروشی‌ها:
فروشِ کتاب به ویژه بعد از انتشارِ آن به صورت چاپ، در اراک نیز مرسوم بود. نشریه‌های باقی‌مانده، صحبت از فروش کتاب در اراک حداقل از آغاز سدۀ ۱۳ خورشیدی می‌کنند. در دورۀ مطالعه کتابفروشی‌های متعددی در اراک وجود داشت که جمع آن‌ها به کتابفروشی‌های توکل و سعدی و عقلایی – روبروی کتابفروشی سعدی– در بازار، کتاب فروشی‌های فردوسی– مرتضوی– و عقلایی در باغ ملی، کتابفروشی بیژنی در خیابان حصار و کتابفروشی داوودزاده در خیابان شهربانی، کتابفروشی محبوبی در خیابان مولوی – دروازه حاج علی نقی – و کتابفروشی جوادی در خیابان حصار اشاره می‌شود. بر جمعِ این کتابفروشی‌ها و از اواخر دهه ۱۳۴۰ خورشیدی کتابفروشی‌های دیگر هم افزوده شد که کتابفروشی حقیقی نیز یکی از آن‌ها بود. آقا علی فاطمی جنب کاروندسرای هزاوی‌ها یکی از مشهورترین و قدیمی‌ترین کتاب فروشی‌های درسی و غیر درسی شهر محسوب می‌شد در بعضی از کتابفروشی‌ها نوشت افزار هم به فروش می‌رسید.
(خبرنگار: البته در خیابان خوانساری‌ها کتابفروشی معتبر «یگانه» فعال بود که نویسنده از قلم انداخته است.)
کتابخانه داری:
علی رغم وجودِ کتابفروشی‌های مختلف در اراک، در دورۀ مطالعه تنها کتابخانه عمومی شهر، کتابخانه دبیرستان پهلوی– امام علی (ع) – بود که دارای سالن مطالعه بود. در همین دوره هر یک از دبستان‌ها و دبیرستان‌های شهر نیز دارای کتابخانه کوچکی بودند که به طور خصوصی‌تری مورد استفاده دانش آموزانِ همان دبستان‌ها و دبیرستان‌ها قرار می‌گرفت. جا دارد از آقای جوادی کتابدارِ مجرب و فرهیخته کتابخانۀ دبیرستان پهلوی سابق یا شود.
امور آموزشی و فرهنگی و هنری
دامنۀ مطالعاتِ مرتبط با امور آموزشی و فرهنگی اراک، بسیار جامع است و در این مجال نمی‌گنجد. افراد ارزشمندی در دورۀ مطالعه در اراک وجود داشته اند که هیأتِ آموزگارِ دبستان یا دبیرستان و یا روحانی و متخصص در امور مذهبی و اجتماعی و فرهنگی و هنری، در سطح شهر فعالیت داشته‌اند که بسیار مورد احترام بوده‌اند. با توجه به آنکه با یاری خداوند در نظر است در قالبِ مجلدی جداگانه، نوشتاری در این مورد تدوین شود، توضیح راجع به آن را به آن مجلد وا می‌گذارد.
نظر شما