به گزارش خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا)، امام محمد باقر علیه‌السلام پنجمین امام شیعیان كه به نام باقرالعلوم معروف‌اند، سال 57 هجری قمری در مدینه متولد شدند. پدر بزرگوارشان امام سجاد علیه السلام و مادرشان ام عبدالله نام داشتند. 

از آن امام(ع) معجزات و کرامات بسیار و نیز امور غریب فراوانی در کتاب‌هاي معتبر ديني و تاريخ اسلام ثبت شده است.

مکارم اخلاق امام(ع)، زبانزد خاص و عام بود و علوم و معارف فراوانی از وجود ايشان سرچشمه مي‌گرفت. ايشان توجه خاصی به عبادت و ذکر و مناجات داشتند. 

امام باقرعلیه السلام به دليل اين كه در اواخر دوران حکومت بنی‌ امیه به‌سر می‌بردند، از ضعف قدرت حاکمه استفاده كردند و در نشر معارف اسلامی، تلاش گسترده‌ای داشتند، ايشان با مخالفان و صاحبان عقاید مختلف، مناظرات مفصلی داشتند و به سوالات شیعیان و مخالفان پاسخ مي‌دادند. لذا از آن امام همام در تمام مسايل فقهی، اجتماعی و حکومتی روایات فراوانی نقل شده است؛ به‌طوری‌ که تقریباً هیچ کتاب روایی نیست مگر این که از امام باقر علیه السلام در موارد مختلف روایتی كرده باشد.

امام باقر علیه السلام با صحابی بزرگ رسول خدا(ص)، جابربن عبدالله انصاری روابط صمیمانه‌ای داشتند و برای او احترام خاصی قايل بودند.
برای آن امام، غیر از جابر، اصحاب و راویان زیادی نام می‌برند که در بین آنها جابر بن یزید جعفی و محمد بن مسلم و زراره و حمران، بسیار معروفند.

امام باقر علیه السلام در زمان حکومت ولید بن عبدالملک به امامت رسیدند که پس از او سلیمان بن عبدالملک و سپس عمربن عبدالعزیز و سپس یزید بن عبدالملک و پس از او هشام بن عبدالملک، یکی پس از دیگری حاکم ممالک اسلامی شدند. امام(ع) با هر یک از آنها به نحو خاصی برخورد می‌کردند، ولی متأسفانه بعضی از بستگان ايشان از جمله زید بن حسن بن علی به بدگویی او دست زدند تا سرانجام هشام ، امام را مسموم کرد و به شهادت رساند.

امام باقر علیه السلام به فرزند ارجمندشان، امام صادق علیه السلام وصیت فرمودند و به لقاء پرورگار شتافتند. از امام باقر علیه السلام مواعظ بسیار ارزشمندی به یادگار مانده است که تمام نسل‌ها تا قیامت از آن بهره‌مند خواهند بود. 

كتاب‌ها و تأليفات دانشمندان و مورخان اهل سنت مانند طبرى، بلاذرى، سلامى، خطيب بغدادى، ابونعيم اصفهانى و آثاري چون موطا مالك، سنن ابى داود، مسند ابى حنيفه، مسند مروزى، تفسير نقاش، تفسير زمخشرى و ... كه از مهمترين كتاب‌هاي جهان تسنن‌اند، از سخنان پيشواى پنجم سرشارند.

امام محمدباقر(ع) در هفتم ذيحجه سال 114 هجرى در سن 57 سالگى در مدينه به وسيله هشام مسموم شدند و چشم از جهان فروبستند. پيكر مطهرشان در قبرستان معروف بقيع در كنار قبر پدر و جدشان، به خاك سپرده شد. دوران امامت آن حضرت هجده سال عنوان شده است.

برخي از مهمترين كتاب‌هايي كه در سال‌هاي اخير درباره فضايل و كرامت‌هاي امام محمدباقر(ع) منتشر شده‌اند، عبارتند از:

ـ زلال معرفت، پژوهشی در زندگانی امام محمدباقر(ع)/ محمدباقر طاهری/ گلستان ادب / 1381

ـ نخستین اندیشه‌های شیعی تعالیم امام محمدباقر(ع)/ ارزینا لالانی، فریدون بدره‌ای(مترجم)/ فرزان‌روز / 1381 

ـ زندگانی امام محمدباقر(ع)/ منصور کریمیان/ اشرفی/ 1381 

ـ صحیفه امام باقر علیه السلام/ جواد قیومی اصفهانی/ جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، دفتر انتشارات اسلامی/ 1382

ـ حماسه ساز اردهال، شرح هجرت و شهادت حضرت سلطان علی بن امام محمدباقر(ع)/ سیداسماعیل حسینی، علیرضا مهرابی بیان/ پردیس مهر/ 1382 

ـ داستان زندگی امام محمدباقر(ع)/ امیرمهدی مرادحاصل، رضا شیرازی/ پیام نور/ 1382

ـ‌داستان‌هایی از اخلاق و رفتار امام محمدباقر(ع)/ علی میرخلف‌زاده/ محمد و آل محمد(ص) / 1383 

ـ زندگانی حضرت امام محمدباقر(ع)/ حمیدرضا کفاش/ عابد/ 1383 

ـ زندگانی چهارده معصوم، امام محمدباقر(ع)/ علی نوری/ جهانتاب / 1383

ـ معجزات امام محمد باقر علیه السلام/ حبیب الله اکبرپور (به اهتمام)/ الف / 1384 

ـ مردی که اسرار سرزمین‌ها را می‌دانست؛ زندگینامه امام محمدباقر(ع)/ محمود پوروهاب، پژمان رحیمی زاده (نقاش)/ مدرسه / 1385

ـ حیات پاکان؛ داستان‌هایی از زندگی امام محم باقر، امام جعفر صادق و امام موسی کاظم(ع)/ مهدی محدثی/ بوستان کتاب قم / 1385 

ـ امام باقر(ع) الگوی زندگی/ حبیب الله احمدی / فاطیما / 1385

ـ زیارتنامه حضرت علی ابن امام محمد باقر(ع) به انضمام زیارت عاشورا و شرح مختصری از زندگینامه/ سیدحسین عابدینی اردهالی (گردآورنده)/ سمیع، سفیر اردهال/ 1386 

ـ پرسش‌های مردم و پاسخ‌های امام باقر(ع)/ احمد قاضی زاهدی، محمدحسین رحیمیان (مترجم) / حاذق/ 1386 

ـ شکافنده علم؛ امام محمدباقر(ع)/ سعید قانعی/ چلچله / 1386

ـ نغمه باران؛ امام محمد باقر علیه السلام/ مهدی وحیدی صدر (شاعر)/ جامعه القرآن الکریم / 1387


ـ امام محمدباقر(ع)؛ کار و عبادت/ سپیده خلیلی، سعید رزاقی (تصویرگر)/ لوح دانش/ 1387

ـ چهل داستان و چهل حدیث از امام محمد باقر(ع)/ عبدالله صالحی/ مهدی یار/ 1387

ـ دیدار و گفت‌وگوی صمیمانه با فجر دانش‌ها حضرت امام محمدباقر(ع)/ مصطفی نیلی‌پور/ قلم نو/ 1387 

امام باقر(ع) در كربلا/ حکیمه شریفی (تصویرگر)، محمد کامرانی اقدام (شاعر)/ حدیث نینوا / 1387

ـ باقر تورات؛ شرح حال و زندگانی امام باقر(ع)/ علیرضا اسداللهی فرد / صبح پیروزی / 1387

ـ عالم ترین پدر دنیا؛ امام باقر(ع) / علی عباسی، سیما بروجردی (تصویرگر)/ منتظران ظهور/ 1387

ـ بهترین حضور؛ حضرت امام باقر علیه السلام/ مهدی وحیدی صدر / عروج اندیشه / 1387 

ـ امام محمد باقر(ع)/ اسماعیل هنرمندنیا، مرجان نیک جاه (تصویرگر)/ سایه گستر/ 1387 

ـ بخشنده بود و دانا؛ امام محمد باقر(ع)/ عباسعلی سپاهی یونسی، سیما بروجردی (تصویرگر)/ انصار / 1387

ـ حماسه تاریخی مشهد اردهال؛ شرح تحلیلی از زندگانی علی‌بن امام محمد باقر(ع)/ مجید زجاجی مجرد/ سبحان / 1387

ـ امام باقر(ع)؛ جلوه امامت در افق دانش / احمد ترابی /بنیاد پژوهش‌های اسلامی/ 1387