به گزارش خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا)، دكتر حسين وحيدي پژوهشگر فرهنگ و تمدن ايراني گفت: حافظ از آيين مهر تأثيرپذيري بسياري داشته است و در اشعار گرانبهايش مقام خود را گوشه «خور آباد» مي‌داند، نه خرابات و مي‌گويد «مقام اصلي ما گوشه خورآباد است / خداش خير دهاد آن كه اين عمارت كرد» يا آن جايي كه مي‌سرايد « قدم منه به خورآباد جز به شرط ادب / كه ساكنان درش محرمان پادشهند » و بيت‌هاي بسيار ديگر. 

وي كه عصر روز پنج‌شنبه (19 آذرماه) در فرهنگسراي رسانه به كوشش كانون ايران بزرگ سخن مي‌گفت با اشاره به بيت‌هاي ديگر حافظ افزود: پيشتر به اثرپذيري حافظ از آيين مهر اشاره كرده‌ايم. نمونه‌هاي ديگر چنين است «بر دلم گرد ستم‌هاست خدايا مپسند/ كه مكدر شود آيينه مهر آيينم» حافظ در اين بيت به «مهر آيين» اشاره مي‌كند. اين آيين يكي از پايه‌هاي مهم عرفان ايران بوده است. حافظ در جاي ديگر مي‌گويد «ز دوستان تو آموخت در طريقت مهر / سپيده دم كه هوا چاك زد شعار سياه ». 

اين استاد دانشگاه خاطرنشان كرد: باز مي‌دانيم كه مهرپرستان پيش از ورود به پرستشگاه‌هاي خود، كه به آن «مهرابه» مي‌گفتند، شست‌وشو مي‌كردند. حافظ به اين آيين مهريان اشاره مي‌كند و مي‌گويد «شست‌وشويي كن و آنگه به خورآباد خرام ». متاسفانه برخي در اين بيت «خور آباد» را «خرابات» مي‌خوانند و مي‌نويسند. در حالي كه «خور آباد» اشاره است به پرستشگاه مهريان كه در آن جا خورشيد ستايش مي‌شده است. 

نويسنده كتاب «ديالكتيك در گات‌هاي زرتشت و مثنوي معنوي» گفت: اگر فرض كنيم كه در آن بيت حافظ «خرابات» گفته باشد، در اين صورت چگونه ممكن است حافظ از ديگران خواسته باشد كه هنگام ورود به خرابات، نخست شست‌وشو كنند؟ يا آن جايي كه مي‌گويد «در خورآباد مغان ما نيز هم منزل شويم / كاين چنين رفته ست در عهد ازل تقدير ما». آيا مي‌توان «خورآباد» را «خرابات» خواند؟ پيداست كه هرگز نه. خرابات با طريقت چه نسبتي دارد؟ 

وي افزود: ستايش ايزد مهر نيز ريشه در همان دوران كهن دارد. اين ستايش در ناخودآگاه ايراني به‌جاي ماند و در دوره‌هاي بعد نيز در آثار بزرگان و برجستگان ايراني نمود پيدا كرد. يكي از آن بزرگان «حافظ» است كه بارها در غزليات خود به اين ايزد اشاره مي‌كند.حتي به رنگ ارغواني نيز اشاره دارد. هنگامي كه در غزل او مي‌خوانيم «پير گلرنگ من اندر حق ارزق پوشان / رخصت خبث نداد ار نه حكايت‌ها بود» 

وحيدي به پير گلرنگ در اين بيت اشاره كرد و گفت: در اين بيت متوجه دو نكته مي‌شويم نخست «پير گلرنگ» است كه همان «پير مغان» محسوب مي‌شود و ديگر رنگ ارغواني است كه در اينجا از آن به «ارزق» تعبير شده است. بالاپوش ارغواني يكي از ويژگي‌هاي پير مغان بوده است. هنوز هم پاپ‌ها و كاردينال‌هاي مسيحي، جامه و لباس ارغواني مي‌پوشند. 

نويسنده كتاب «هنجار هفت‌گانه هستي، پايه‌هاي آرمان پارسايي» در ادامه سخنانش به شب يلدا اشاره كرد و گفت: زمان زيادي نمانده است تا به يكي از گرانبهاترين جشن‌هاي ايراني برسيم. اين جشن، «يلدا» خوانده مي‌شود. ما ايرانيان در درازناي تاريخ خود، با همه رويدادهاي تلخي كه پشت سر گذاشته‌ايم، تلاش كرده‌ايم تا فرهنگ خود را زنده نگهداريم. يكي از نشانه‌هاي زنده بودن فرهنگ ما، جشن‌هايي اند كه هنوز هم برپا مي‌داريم. «جشن يلدا» يكي از ژرف ترين و ارزشمندترين آن‌هاست و رويدادي است كه نه تنها در ايران، بلكه در جهان نيز اثرگذار بوده است. 

وي افزود: در آستانه رسيدن به يلدا، خانواده‌هاي ايراني تب و تابي پيدا مي‌كنند تا به خريد بپردازند. تهيه هندوانه و انار، از ضروري‌ترين اين خريدهاست. اين خريد نخستين كاري است كه ايرانيان در اين شب انجام مي‌دهند. اما پرسش اين است كه چرا از ميان ميوه‌هاي گوناگون، ما تنها سراغ اين دو ميوه مي‌رويم؟ مي‌دانيم كه اهميت رنگ قرمز در فرهنگ ما، پيشينه‌اي 5 هزار ساله دارد. 

اين استاد دانشگاه در ادامه سخنانش گفت: «من» ايراني پيش از ماندگاري در فلات كنوني ايران، از جايي آمدم كه بر پايه «ونديداد»، 10 ماه آن زمستان بود و 2 ماه ديگر تابستان. در آن سرزمين سرد، فروغ خورشيد گرمابخش زندگي بود. از اين رو هر آنچه مربوط به خورشيد بود، براي ما گرامي به‌حساب مي‌آمد. بخشي از آن به رنگ سپيده دم، يعني رنگ ارغواني، بازمي‌گشت. پس اهميتي كه رنگ قرمز در شب يلدا دارد و رنگ دو ميوه انار و هندوانه هم به آن بازمي‌گردد، از باور به رنگ ارغواني سپيده‌دم بر مي‌خيزد. خريد ايرانيان در شب يلدا، يادكرد از رنگ سپيده دم ايزد مهر، در چندين هزار سال پيش است. 
 
نويسنده كتاب «گات‌ها (سرودهای مينوی زرتشت)» خاطرنشان كرد: «سوشيانت» يعني كسي كه مسايل را مي‌شنود و براي آن‌ها راه حل پيدا مي‌كند. «سوشيانت» به معناي «شنيدن» است. «مهر سوشيانت» فراپرس‌هاي زمان را دريافت و آيين مهر را پي ريخت اما پس از آن كه ساسانيان بر سركار آمدند، تمام آثار اشكاني و نيز آيين «مهر سوشيانت» را از بين بردند. نابودي اين آثار يكي از تبهكاري‌هاي بزرگي بود كه ساسانيان انجام دادند. ستيز آن‌ها با آيين مهر اشكاني آشكار بود. آن‌ها آثار دولتي را برانداختند كه يكي از ژرف‌ترين و ارزشمندترين دولت‌هاي تاريخ ايران بوده است.