دوشنبه ۵ بهمن ۱۳۸۸ - ۱۳:۰۶
نمادهای اسطوره‌ای شعر را ماندگار می‌کند

ابوالقاسم اسماعیل‌پور، شاعر اسطوره‌پژوه و مترجم به تازگی سومین مجموعه شعرش را با عنوان «تا کنار درخت گیلاس» راهی بازار نشر کرده. وی معتقد است، عناصر اساطیری به صورت ناخودآگاه در شعرش بروز کرده و این عناصر با توجه به نمادین و سمبلیک بودن زبانشان می‌توانند شعر را ماندگارتر کنند.

اسماعیل‌پور در گفت‌و‌گو با خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) درباره مجموعه شعر «تا کنار درخت گیلاس» توضیح داد: این مجموعه سومین مجموعه شعر من در دو سال اخیر است. در سال ۸۷ دو مجموعه شعر«بر سنگفرش بی‌بازگشت» و «هر دانه شن» را توسط نشر اسطوره منتشر کردم. مجموعه شعر «هر دان شن» سروده‌های کوتاه من در سال‌هایی است که در دانشگاه شانگهای چین تدریس می‌کردم. برخی از این شعرها را به زبان انگلیسی ترجمه کرده‌ام.

وی با تاکید بر سرودن شعر در پاسخ به نیاز روحی‌اش ادامه داد: هیچ‌گاه نخواسته‌ام شاعری حرفه‌ای باشم. زمانی که شعری گفته‌ام در پاسخ به نیازی بوده که برای رسیدن به آرامش قلبی و روحی‌ احساس کرده‌ام.

این اسطوره‌پژوه هر اهل قلم ایرانی را در ذات خود شاعر خواند و گفت: دلیل فعال‌تر شدن من در حوزه شعر در سال‌های اخیر ترجمه مجموعه هفت جلدی «اشعار جهان از شکسپیر تا پیشتازان شعر نو» بوده که بر سرایش شعر من بی‌تاثیر نبوده است. دو جلد از این مجموعه هایکوهای ژاپنی است.

شعرهای مجموعه «تا کنار درخت گیلاس» را اسماعیل‌پور از سال‌ ۸۶ تا ۸۷ سروده است و درباره نحوه انتخاب این شعرها توضیح داد: شعرهایی را برای این مجموعه برگزیده‌ام که جنبه تخیل‌پردازی و تصویرپردازی در آن‌ها بیشتر تجلی کرده است. دلیل این امر اعتقاد من بر این مسئله بود که شعر باید بیانگر درون شاعر و نه برون شاعر باشد.

وی از شعر به عنوان وسیله‌ای برای بیان ناگفته‌ها یاد و تصریح کرد: برون‌گرایی در شعر به رئالیسم آن می‌انجامد؛ اما درون‌گرایی در شعر آن‌را سوررئال‌تر می‌کند؛ شعر بیانی دارد که نثر هرگز نمی‌تواند جایگاه آن‌را بگیرد.

این شاعر با اشاره به این امر که شعر رستاخیز زبان است گفت: آن‌چه روح انسان را درگیر می‌کند و نادیده و ناگفته است، شاعر در شعر به تصویر می‌کشد.

وی با تاکید بر گرایش نداشتن به ساختارشکنی در این مجموعه شعر اظهار داشت: به‌طور کلی در برخی از نوشته‌هایم سعی کرده‌ام از فرم‌های کلاسیک و شناخته شده خارج شوم و واژه‌هایی را به‌کار بگیرم که پیش‌تر به کار نرفته است. شعر مثل یک کشف و شهود است و هر شعری باید یک زبان و تصویر نو خلق کند.

اسماعیل‌پور در پاسخ به این پرسش که آیا عناصر اساطیری در شعر او بروز می‌کند توضیح داد: کاملا ناخودآگاه در جای‌جای شعر من عناصر اساطیری شکل می‌گیرند. مانند اسطوره میترا، آناهیتا و یا برخی از اسطوره‌های هندی. اما به‌کارگیری این عناصر ناخودآگاه بوده است. اگر شاعری به صورت ارادی این مفاهیم و نمادها را در شعرش به‌کار گیرد، نمی‌تواند شعری ماندگار بسراید.

وی از اسطوره و نماد به عنوان دو روی یک سکه یاد کرد و افزود: اسطوره زبان نمادین دارد و با زبان سمبل و نماد بیان می‌شود. زمانی‌که یک مفهوم اسطوره‌ای در شعر به‌کار برده می‌شود باید آن‌را رمزگونه بیان کرد. هرچه این رمزگونگی در شعر بیشتر باشد شعر ماندگارتر می‌شود؛ چراکه مخاطب برای درک و به یاد سپردن آن چندین‌بار به سراغش می‌رود.

این استاد دانشگاه در پایان با تاکید بر زبان تازه سومین مجموعه شعرش اظهار داشت: از آن‌جا که در محافل هنری و شعری شرکت فعالی ندارم و تحت تاثیر شعرهای شاعران امروز نیستم احساس می‌کنم سروده‌های من ساز خود را می‌زنند و زبان ویژه خود را دنبال می‌کنند.

مجموعه شعر «تا کنار درخت گیلاس» سروده ابوالقاسم اسماعیل‌پور شامل ۸۸ قطعه شعر سپید در ۱۶۰ صفحه با طرح جلدی از لادن نصرالهی و نقاشی روی جلد احمد نصرالهی به تازگی توسط انتشارات اسطوره منتشر و راهی بازار نشر شده است.

ابوالقاسم اسماعیل‌پور، اسطوره‌پژوه، مترجم و شاعر متولد ۱۳۳۳ در بابل و فارغ‌التحصیل دکتراى فرهنگ و زبان‌هاى باستانى از دانشگاه تهران است. نخستین اثر او با عنوان «شلی و دفاع‌نامه گیاهخواری» در سال ۱۳۵۴ در تهران منتشر شد.

وی هم اکنون دانشیار دانشکده ادبیات و علوم انسانى دانشگاه شهید بهشتى تهران و استاد مدعو دانشگاه مطالعات بین المللى شانگهاى از سپتامبر ۲۰۰۴ تاکنون است. او همچنین عضو پیوسته انجمن انسان‌شناسان ایران، هیات تحریریه مجله انسان‌شناسى دانشگاه تهران، عضو هیات تحریریه مجله علوم انسانى و اجتماعى دانشگاه مازندران، عضو انجمن ایران‌شناسى اروپا و عضو انجمن بین‌المللى مطالعات مانوى نیز هست.

از آثار تالیفى او مى‌توان به کتاب‌هاى «اسطوره آفرینش در آیین مانى»، «اسطوره بیان نمادین»، «ادبیات مانوى»(با همکارى مهرداد بهار)، «سرودهاى روشنایى»(شعر ایران باستان و میانه و سرودهاى مانوى) و «Manichaean Gnosis» اشاره کرد.

اسماعیل‌پور همچنین ۱۶ کتاب در زمینه اسطوره و شعر ترجمه کرده است که «هنر مانوى»، «زبور مانوى»، مجموعه ۶ جلدى «دانشنامه اساطیر جهان»، «آیین گنوسى و مانوى»، «اسطوره»، «ضمیر پنهان»، «رویاها»، «درخت درون»(برگزیده اشعار اکتاویوپاز)، «سنگ خورشید و دامنه شرق»(مجموعه اشعار اکتاویوپاز در دو جلد)، «میان خورشیدهاى همیشه» (برگزیده شعر جهان)، «آلاچیق چلچله‌ها»(برگزیده شعر چین و ژاپن) از جمله این ترجمه‌ها هستند.

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.

برگزیده

پربازدیدترین

تازه‌ها

اخبار مرتبط