كتاب «نغمه محمد، نگاهي به تاثيرپذيري گوته از شخصيت حضرت محمد(ص)» تاليف محمد اخگري، تهيه پژوهشگاه فرهنگ و معارف، از سوي دفتر نشر شده توسط معارف تجديد چاپ شد. اين كتاب ميكوشد تمايلات «گوته» را نسبت به اسلام بررسي كند و جلوهاي از تاثيرگذاري فرهنگ اسلام را بر ادبيات مغرب زمين نشان دهد.
ترديدي نيست كه فرهنگ اسلامي طي قرون متمادي بر ساير فرهنگها اثر گذاشته و اين اثرگذاري نه فقط در فرهنگ و ادبيات ملتهاي شرقي، بلكه در ادبيات و فرهنگ مغربزمين نيز جلوهگر شده است.
گوستاو لوبون در كتاب «تاريخ تمدن اسلام و عرب» درباره اثرگذاري تمدن اسلامي بر غرب مينويسد: «تمدن اسلامي به قدري كه در مشرق تاثير بخشيده در مغرب نيز همانقدر موثر واقع شده و بدين وسيله اروپا داخل در تمدن گرديده است. اين تاثير در غرب كمتر از مشرق زمين نبوده است، وليكن فرقي كه وجود دارد در نوع اين دو اثر است. به اين معني كه در مشرق بيشتر در قسمت مذهب، زبان، صنايع و فنون بوده و در مغرب اولا در قسمت مذهبي هيچ موثر واقع نشده و در قسمت صنايع و حرف و زبان تاثير آن خيلي كم بوده ولي در قسمت علوم و ادبيات و اخلاق اثر آن بيحد و حصر بوده است (لوبون، 1380، ص 706)».
دكتر «زيگريد هونكه» نيز در كتاب «فرهنگ اسلام در اروپا» به تفصيل درباره اثرگذاري تمدن اسلامي بر مغربزمين سخن گفته است. او بخش عمده كتاب خود را به تاثير اسلام و هنرهاي اسلامي بر هنر مغربزمين اختصاص داده كه در اين ميان نفوذ فرهنگ اسلامي در ادبيات غرب بسيار چشمگير نشان ميدهد. (ر. ك به: زيگريد هونكه، تاثير اسلام بر فرهنگ اروپا)
يكي از بزرگترين هنرمندان اروپا، شاعر بلندآوازه آلماني، يوهان ولفگانگ گوته است كه يكي از جنبههاي اعجابآور شخصيت و برخي از آثار او، شناخت قابل توجه او نسبت به مشرق زمين به ويژه اسلام و قرآن و شيفتگي او نسبت به پيامبر اكرم(ص) است. او همچنين علاقه خاصي به فرهنگ و ادب و هنر ايران داشته و ستايش فوقالعادهاش نسبت به حافظ و ديوان او زبانزد است. بخشي از اين اثرپذيري و شناخت در اثر مهم و مشهور او «ديوان شرقي ـ غربي» آمده است، اثري كه تاكنون سه بار به فارسي ترجمه شده و همچنان جا دارد كه درباره آن از زواياي گوناگون، پژوهش و نگارش صورت گيرد.
پژوهش حاضر به عنوان «نغمه محمد» نمونهاي ديگر از تاثيرپذيري گوته از فرهنگ اسلامي است. اين اثر يكي از اشعار زيبا و شكوهمند گوته در ستايش پيامبر اسلام(ص) است. اين اثر تا آنجا كه ميدانيم تاكنون به فارسي ترجمه نشده بود و اين امر با وجود گذشت دو قرن از زمان سرايش آن، جاي تعجب و البته تاسف فراوان دارد. گوته در دورهاي كه هنوز در مغربزمين بر ضد اسلام تبليغ ميشود، اسلام و فرهنگ اسلامي را ميستايد و از انديشه توحيد در مكتب اسلام و پيامبر آن تجليل ميكند. به تعبير خانم پروفسور «آنه ماري شيمل»، گوته در پايان دورهاي قرار گرفته كه شرق اسلامي عليرغم همه مخاصمات، فرهنگ مغربزمين را باور ساخته است (شيمل، 1376؛ مقدمه)
در بخشي از «سخن پژوهشگاه» كتاب حاضر ميخوانيم: «اين اثر به دنبال آن نيست كه گوته را مسلمان جلوه دهد و يا بخواهد پيشداوريها، نارواييها و نارساييهايي را كه طي قرون مختلف از سوي غرب بر اسلام وارد شده است، ـمتاسفانه در عصر حاضر نيز همچنان اين روند ادامه داردـ ناديده انگارد، بلكه ميكوشد نشان دهد كه مغربزمين آنگاه كه از دايره تنگ تعصبات و پيشداوريها بيرون آمده، توانسته است از فرهنگ اسلامي بهرهمند شده و ابعادي از آن را شناخته و حتي بشناساند.
زندگي و شخصيت عظيم گوته زواياي گوناگوني دارد. او دانشمند، زيستشناس، حقوقدان، وزير، شاعر و... بوده كه از عنفوان جواني آثارش به زبانهاي مختلف دنيا ترجمه شده و شهرت يافته است. گوتهپژوهان درباره مقاطع مختلف زندگي او بسيار نوشتهاند، اما درباره گرايش او به مشرقزمين و ايران و به ويژه گرايش او به اسلام و پيامبر(ص) متاسفانه كمتر سخن رفته و اين موضوع تا حدود زيادي مفغول مانده است.»
چاپ دوم كتاب «نغمه محمد، نگاهي به تاثيرپذيري گوته از شخصيت حضرت محمد(ص)» در شمارگان 2000 نسخه، 132 صفحه و بهاي 9000 ريال راهي بازار نشر شد.
نظر شما