وهاب زاده در ابتدای این مراسم گفت: از دیرباز با کتاب‌های ادوارد ویلسون آشنا هستم و همیشه تحت تاثیر او بودم. فعالیت‌های علمی ویلسون نقش وسیعی در شناخت علم به وجود آورده است. وی بنیانگزار بسیاری از رشته‌ها بوده است. وی جغرافیای زیستی را به عنوان یک رشته جدید معرفی کرد همچنین موضوع جامعه‌شناسی حشرات را معرفی کرد و موضوع زیست‌شناسی اجتماعات را بسط داد.
وی افزود : ویلسون در پژوهش‌هایش علم را با جامعه مرتبط می‌کرد و در نهایت منجر به آشتی علم با دین شد. به زعم بسیاری از دانشمندان حال حاضر دنیا ویلسون را داروین زمان می‌دانند.
آشتی با طبیعت از کودکی باید صورت گیرد
وهاب زاده با اشاره به فعالیت‌هایی که در عرصه محیطزیست و مدارس طبیعت داشته است گفت: هدف از تاسیس مدرسه طبیعت دادن یک نگاه جدید به جامعه برای کودکان است. آرزو داشتم با درس دادن در دانشگاه محیطزیست بهتری داشته باشیم اما به دلیل شناخت ناکافی و در برخی موارد کج فهمی که دانشجویان از طبیعت داشتند آموزش دانشگاهی مسیر نگاه آنان را تغییر نداد و درنهایت سر خورده شدم.
این کارشناس فرهیخته در عرصه محیطزیست خاطر نشان کرد: اگر از مفهوم ارتباط طبیعت با کودک غفلت کرده باشیم نمیتوان در بزرگسالی انتظار دوستی با طبیعت را با افراد داشته باشیم
وی ادامه داد: نویسنده کتاب در جستجوی طبیعت فردی رازبین بوده است و به اطرافیانش نگاهی ژرف داشته است به همین دلیل عضوی شاخص در حوزه محیطزیست و علوم طبیعی به حساب می‌آید. وی در دانشگاهی معتبر تحصیل نکرده است اما صاحب معتبر‌ترین کرسی دانشگاهی است. کودکی ویلسون آمیخته با گشت و گذار و مهاجرت بوده است به همین کودکی ولگردانه و کاوشگرانه‌ای داشته است.
وهاب زاده اظهار کرد: اغلب بزرگان علم کودکی سرشار از تعمق و به نوعی غرق‌شدگی در طبیعت را داشته‌اند؛ درواقع تلخ و شیرینی کودکی چنین بزرگانی در همه عمر در آنها تاثیر گذار بوده است.
وی درباره وضعیت کودکان امروز کشورمان گفت: متاسفانه ما پدر و مادرها، ما معلمان و افرادی که در تربیت کودکان نقش اصلی را داریم، چنین فرصت‌هایی را برای کودکان ایجاد نکرده‌ایم؛ شاخص خلاقیت در کودکان امروز در حال افول است. ما تلاش داریم فرزندان شاداب و سالم داشته باشیم اما آمارها حاکی از اظطراب و چاقی و افسردگی است.
وهاب زاده عت اصلی عدم بروز خلاقیت در کودکان را در کنترل بیش از حد آنان توسط والدین و دیگر عوامل ذکر شده دانست و گفت: کودکان باید در طبیعت رها باشند. نظارت بیش از حد به کودکان قابلیت عمل و خلاقیت آنان را می‌کاهد. امروز کنترل امری کامل شده است. نوع نگرش تربیتی والدین، سیستم آموزشی غلط تبدیل به اعتلاف‌های ناخواسته علیه کودکان شده است.
وی در ادامه درباره مراکز آموزشی که دانش آموزان را از سنین کم برای کنکور آماده می‌کنند اصطلاح کنکورداری را به کار برد و گفت: مراکز کنکورداری مانند گاوداری‌ها و یا مرغداری‌ها عملا سودی برای دانش آموزان ندارند و آنها هم به این اعتلاف ناخواسته علیه کودکان و دانش آموزان دامن می‌زنند. کودکانی که نیازمند رهایی در طبیعت و بازی دارند در جامعه امروزی ما فرصت عمل ندارند. متاسفانه کودک امروزی هیچ فرصتی برای آنکه خودش باشد ندارد.
به گفته وهاب زاده ویلسون در کتاب در جستجوی طبیعت یک لوح محفوظ از دانش نیست بلکه یک موجود خلاق و یک دانشمند آزاد و تواناست. ما نباید نبوغ را از کودکانمان برباییم؛ اگر به کودکان اجازه رهایی و شادمانی و کشف و شهود به آنها داده شود جامعه‌ای شاد خواهیم داشت.
در ادامه این مراسم نقد و بررسی پورجوادی گفت: در جست‌وجوی طبیعت هر خواننده‌ای را به فکر وامی‌دارد. در واقع مولف در این کتاب به سوال خود که حول محور طییعت می‌چرخد پاسخ داده است. اعتقاد به خداوند با نگرشی که ویلسون در کتابش درباره طبیعت منعکس کرده است شکل می‌گیرد.
پورجوادی گفت: نویسنده در این کتاب به خرد فلسفی طبیعت اشاره میکند که فرق طبیعت حیوان با انسان در نوع آگاهی است. در جایی از کتاب ویلسون راجع به غریزه صحبت میکند که به عقیده من خردی است که در طبیعت نهفته است.
وی با اشاره به جذابیت موجود در کتاب درجستجوی طبیعت گفت: ویلسون در این کتاب آن زاویه از طبیعت را بیان میکند که کمتر به آن توجه شده است؛ روح طبیعت در جملات این کتاب جاری است.
محمد درویش، فعال محیطزیست در ادامه این مراسم ترجمه و انتشار کتاب‌هایی مانند در جستجوی طبیعت را فعالیتی امیدوار کننده در عرصه کتاب‌های محیطزیست دانست و گفت: کتاب ویلسون مجموعه ای از دوازده یادداشت خودش است و با هوشمندی مترجم کمی تغییر داشته است. این کتاب منبع ارزشمندی برای شناخت راز و رمز طبیعت با جزئیات حیرت انگیز است. ویلسون اشاره میکند که انسان بخشی از طبیعت است اما متاسفانه به بهانه هویت بخشیدن به تود هویت طبیعت را از بین برده است.
وی افزود: طبیعت به اندازه‌ای در زندگی ما اهمیت دارد که اگر ما نتوانیم خود را با او همسو کنیم او با ما همسو نمی‌شود و مشکلات جدی‌تری برای ما رقم می‌خورد. برای مثال تهران به دلیل آب‌ربایی که دارد بیابان‌زایی شتاب‌ناکی در انتظار این شهر است. این کتاب به رغم اینکه به ظاهرا فقط زندگی کوسه‌ها و مورچه‌ها را مورد بحث قرار داده است، اما به طور واضح می‌توانیم بفهمیم که به بشریت هشدار می‌دهد که طبیعت آمیخته با یکدیگر هستند و انسان چیزی جز طبیعت نیست.
این فعال محیطزیست مقایسه‌هایی که ویلسون در این کتاب آورده حیرت‌انگیز دانست و گفت: من به سهم خودم از کاوه فیض‌اللهی برای ترجمه این کتاب تشکر میکنم معتقدم این مترجم فردی شبیه نویسنده کتاب است. ویلسون یک تحلیلگر به معنای واقعی کلمه است و من در این مترجم چنین شوقی را دیدم.
انسان؛ عنصری جداناپذیر از طبیعت
در ادامه مانیا شفاهی درباره مفهوم اساسی کتاب درجستجوی طبیعت اظهار کرد: هر فردی با خواندن این کتاب به رابطه انسان با طبیعت و محیطزیست توجه خواهد کرد. در این کتاب به مفهوم طبیعت‌گرایی بیش از هر چیزی توجه شده این مفهوم بسیار جای تامل دارد.
شفاهی گفت: روان‌شناسان و حامعه‌شناسان باید بخشی از تحقیقات خود را به این مفهوم یعنی غریزه زیست‌گرایی اختصاص دهند. مقالاتی که در این کتاب آمده است به بررسی رفتارهای زیست‌شناسی پرداخته است.
به گفته شفاهی رابطه انسان با طبیعت به قدری تنیده شده است که نمیتوان انسان را از آن جدا کرد. قلمروطلبی انسان تنوع زیستی را در محیط زندگیش به وجود آورده است.
مدیر مجله صنوبر خاطر نشان کرد: ویلسون در این کتاب معتقد است اگر از همین حالا روی مشکلات محیطزیست و پیرامون تاکید کنیم و با استقامت پیش رویم می‌توانیم به یک اخلاق حفاظتی نسبت به محیطزیست رسید؛ بنابراین خواندن این کتاب را به تمامی افراد پیشنهاد میکنم.
ویلسون یک طبیعیدان واقعی است
در ادامه این مراسم فیض اللهی درباره ویلسون گفت: این نویسنده شخصیت چند بعدی دارد و این در تمامی آثار او پیداست. به عقیده من باید بخشی از کتاب‌هایی که برای عموم مردم دارای اطلاعات جذاب و کارآمد است، بیشتر ترجمه شود.
فیض اللهی با اشاره به آموزش کودکان به شناخت محیطزیست گفت: آشنایی طبیعت برای کودکان باید برنامه‌ریزی شده و هدف دار باشد. ویلسون فعالیت‌های علمی زیادی داشته است که در نهایت می‌توانیم او را یک طبیعیدان شاخص بدانیم. من نه در دنیای امروز و نه در کشور خودمان فردی که شایسته عنوان طبیعیدان باشد را نیافتم.
به گفته این مترجم برای شناخت طبیعت باید صیوری داشت تا طبیعت خودش را به ما نشان دهد. کتاب‌های زیادی در سراسر دنیا وجود دارد که نشانگر طبیعیدان بودن نویسندگان آن است. اما در ایران ثبت اطلاعات در فرهنگ شفاهی ما جا نیفتاده است.
وی در ادامه افزود: در سراسر دنیا ثبت اطلاعات محیط زیستی سالیان زیادی است که انجام می‌شود اما در ایران صبوری برای کاوش طبیعت نیست، تعریف من از علم این است که ببینید چه چیزی در جهان چگونه کار میکند.
فیض اللهی در انتهای این مراسم با اشاره به منابع کتابی موجود در حوزه علم در کشور گفت: منابع کتابی باید به ماهیت علمی بازگردند. اگر بدانیم که چه هستیم می‌توانیم طرز کار خود را مدیریت کنیم. در بازار کتاب‌های علمی کتاب‌هایی که در حوزه فیزیک و کیهان‌شناسی منتشر می‌شوند بیشتر از کتاب‌های محیطزیستی است.
وی افزود: ناشران بیشتر کتاب‌های حوزه فیزیک و محیطزیستی را منتشر می‌کنند. مفاهیمی که چندان با زندگی مادی ما ارتباط ندارند چیزی که در زندگی انسان اثر می‌گزارد ارتباط علوم انسانی با زندگی مادی انسان است و این یعنی علم.
نظرات