سرویس تاریخ و سیاست خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا): خوانش کتیبه‌های باستانی تنها کلید راه‌یافتن به دنیای باستان بود اما خوانش آن تا قرن نوزدهم امکان‌پذیر نشد تا این‌که رونوشته‌های فردی دانمارکی به نام نیبور مورد مطالعه قرار گرفت. این رونویسی‌ها چه زمانی انجام شده بود؟ نیبور که بود؟ و چرا به ایران آمده بود؟ کتاب «عربستان خوشبخت» نوشته ترکیلد هانسن، ترجمه فرشید روهنده به این پرسش‌ها پاسخ می‌دهد.

ماجرا از این قرار است که در میانه‌های قرن هیجدهم برای نخستین بار پادشاهی دانمارک گروهی از دانشمندان و کاشفان را راهی مشرق زمین می‌کند. این گروه پر ماجرا یک روز سرد زمستانی با کشتی به نام گرینلند راهی آب‌های خروشان می‌شوند تا سرزمین‌های دور ناشناخته را بشناسند. مقصد آن‌ها عربستان خوشبخت است. نامی که بر یمن گذاشته بودند. آن‌ها در مسیر رسیدن به مقصد رویایی‌شان یمن، مدتی در ترکیه و مصر می‌گذرانند. در مصر به دنبال تور سینا می‌گردند و انجیل‌های کهن را جستجو می‌کنند.

این سفر اما به همین خوبی‌وخوشی‌ها پیش نمی‌رود، آن‌ها در طول سفر چنان به ورطه ناشناخته‌ها کشانده می‌شوند که حتی در خواب هم نمی‌دیدند. نیبور یکی از این کاشفان است که از میان همه‌ مسافران راهی ایران می‌شود. او به تخت‌جمشید می‌رود و شروع به رونویسی از کتیبه‌های آن می‌کند. در این راه بینایی‌اش را از دست می‌دهد اما دریچه خوانش کتیبه‌ها را به روی مردم جهان باز می‌کند. کتاب عربستان خوشبخت، از دانمارکی ترجمه و از سوی انتشارات دادکین منتشر شده است. این کتاب راوی رازهای پنهان مسافران و فراز‌ونشیب‌های این سفر پرماجراست.

در مراسم رونمایی این کتاب که از سوی مجله بخارا و به همت علی دهباشی در کافه مانا برگزار شد، احمد محیط‌ طباطبایی، رییس ایکوم عنوان کرد: «روابط ایران و دانمارک برخلاف بسیاری از کشورهای اروپایی همواره بر پایه دادن حق امتیاز در صنعت بوده است و بر همین اساس ما شاهد این هستیم که خط راه‌آهن که امروز جهانی شده است و حتی صنعت پنیرسازی در برخی از شرکت‌های ایرانی وام‌دار این کشور هستند. جالب این‌جاست که این گروه دانمارکی اعزامی به ایران هم خوانش کتیبه‌های باستانی ایران را مهیا کردند.»

کامیار عبدی، باستان‌شناس هم درباره نقش موثر نیبور در خوانش کتیبه‌های باستانی توضیح داد: «نیبور به دلیل این‌که کار اصلی‌اش نقشه‌کشی بود برخلاف بسیاری از افرادی که پیش از این از کتیبه‌ها نقش‌برداری کرده بودند، بسیار دقیق و به دور ذهنیات شخصی رونویسی‌ها را انجام داد و همین پایه‌واساس کتیبه‌های باستانی در آینده شد.»

فرزانه ابراهیم‌زاده، پژوهشگر تاریخ هم از کارستن نیبور گفت که در اواخر دوره زندیه و اوایل صفویه به ایران آمده و خاطراتش برای شناخت این دوره بسیار راهگشاست. او فردی کاملا مشاهده‌گر است و بیش از آن‌که تخیل خود را در ثبت مسایل پیش بگیرد، بر اساس واقعیت‌ها داده‌هایش را ثبت و ضبط کرده است.



فرشیدروهنده، مترجم صاحب نام کشور که ساکن کشور دانمارک است، گفت: موضوع این کتاب مربوط به 250 سال پیش است که پادشاه دانمارک یک سفر اکتشافی را به کشور یمن که آن زمان به عربستان خوشبخت معروف بود، انجام می‌دهد و نتایج این سفر برای باستان‌شناسان و ایرانیان بسیار دارای اهمیت بوده است.

وی ادامه داد: باتوجه به اینکه نویسنده کتاب خودش یک ژورنالیست فعال بوده است، تحقیقات زیادی را درباره نشر این کتاب انجام داده است و اصل کتاب بسیار شیوا و قابل توجه است. این اثر دومین کارمن بوده است که از زبان دانمارکی به فارسی ترجمه کرده‌ام و برای مخاطب بسیار روان و شیوا و قابل فهم است.

روهنده بیان کرد: اولین ترجمه من منتخب اشعار یک شاعردانمارکی است بنام فرود که نشر آوان این اثر منحصربفرد را به چاپ رسانده است و جدا از دو اثری که ترجمه کرده‌ام، یک مجموعه داستان بنام جمعه بی بی و پنج مجموعه شعر مختلف از جمله زن رویایی، شهرخاموش است، افشین در چنگال زم هریر، سال صفر و نام‌ها و نشان‌ها را به رشته تحریر درآورده‌ام.

مرضبه قنواتی‌فر، ویراستار باتجربه این کتاب نیز گفت: درسفری که ترکیلد هانسن به یمن (عربستان خوشبخت) داشت، به کشور ایران نیز سفر کرده و برای من بسیار جالب بود که از ایران گذشته و با ایرانیان متعددی معاشرت و گفت‌وگو کرده و حتی در بازدید از تخت جمشید نیز از این آثار تاریخی ایران رمزگشایی کرده است و با اقوام مختلف ایرانی مراوده داشته است به همین دلیل من تصمیم گرفتم ویراستاری این کتاب را به عهده بگیرم.

مرضیه قنواتی‌فر در رشته کارشناسی نقاشی از دانشگاه علم و فرهنگ و کارشناسی ارشد از دانشگاه هنر دانشگاه تهران فارغ التحصیل شده است و مدت دوسال نیزسردبیر نشریه هنری ممکن بوده است که توسط دانشگاه هنر تهران به زیورطبع آراسته شده است.

فرشید روهنده، مترجم این کتاب فارغ‌التحصیل رشته‌ ایرا‌‌ن‌شناسی در مقطع کارشناسی و رشته‌ زبا‌‌ن‌ها و جوامع خاورمیانه در مقطع کارشناسی ارشد از دانشگاه کپنهاگ دانمارک است و پایان‌نامه ایشان در زمینه روشنفکران سکولار انقلاب مشروطه بوده است. او تاکنون مجموعه شعرهای «سال صفر»، «شهر خاموش است»، «نام‌ها و نشانه‌ها»، «افشین در چنگال زمهریر»، «زن رویایی» و مجموعه داستان‌های کوتاه «جمعه بی‌بی» و ترجمه گزیده‌ای از شعرهای هنریک نربرانت، شاعر دانمارکی، با عنوان «فرود» به چاپ رسیده است. 

او درباره ترکیلد هانسن (۱۹۲۷ـ ۱۹۸۹)، نویسنده دانمارکی عنوان کرد که آثار ماندگاری از او به‌جای مانده است. برجسته‌ترین آن‌ها «عربستان خوشبخت»، «سه‌گانه ساحل برده‌ها»، «کشتی برده‌ها» و «جزایر برده‌ها» است. او برای سه‌گانه خود درباره برده‌داری در دانمارک در سال ۱۹۷۱ بهترین جایزه‌ ادبی «اسکاندیناوی» را دریافت کرده است.