به گزارش خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا) به نقل از روابط عمومي وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي،‌ در بخشی از پیام دکتر محمود احمدی‌نژاد آمده است:

«... ایران بزرگ، این سرزمین باستانی، فرهنگی به درازنای بشریت دارد که توانسته است فراز و فرود تاریخ را طی کند و در قالب اسطوره‌ها، حماسه‌ها و آیین‌ها بروز و ظهوری شایسته داشته باشد. ساکنان این سرزمین بزرگ، آیین‌ها و آداب و رسومی دارند که با زندگی اجتماعی، شیوه معیشت و نوع سکونت آنها همخوانی و همسازی شگفت‌ و شگرفی دارد. آیین‌هایی که برخاسته از ایمان قلبی و باورمندی عمیق این مردم، به یکتاپرستی و وحدانیت می‌باشد.» 

در ادامه این پیام آمده است : «امروز ما، دو ملت بزرگ ایران و تاجیکستان، رستم عصر خویشیم و مکر سودابه‌های زمان و رویین‌تنی پوشالی مدعیان قدرت جهانی، در برابر قدرت فرهنگ و اعتقاد ما چاره‌ای جز به زانو درآمدن ندارد.»

در مراسم افتتاحیه هفته فرهنگی، دکتر حسینی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در سخنانی اظهار داشت : امروز به دیدار دوستان همدل و همزبان و هم‌کیش و هم عهد خویش آمده‌ایم و ما چقدر خوش‌وقتیم که بعداز هزار و یکصد سال هنوز رودکی با همان حلاوت و با همان شیرینی از زبان پارسی می‌گوید و هیچ شادی را در این جهان برتر از دیدار روی دوستان نمی‌داند و دوست‌ترین دوستان شمایید و ماییم که رودکی را تا هنوز چلچراغ خانه خود کرده‌ایم و فردوسی طوسی و ناصرخسرو قبادیانی و حکیم سنایی و مولانا بلخی و عطار نیشابوری و سعدی و حافظ شیرازی و مولانای جامی و صائب تبریزی و بیدل دهلوی و هزار قله سرفراز و هزار شمع فروزان را پیش چشم خویش داریم و به راستی کدام ملت و کدام قوم را می‌توان شناخت که از پس این همه سال و این همه قرن، این همه ستاره بی‌زوال عرفان و کلام و شعر و شعور در آن گرد آمده باشد که زبان فارسی منظومه بی‌زوالی است که از آن بوی خوش توحید و رایحه پارسایی به مشام جان می‌رسد.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در بخش دیگر سخنان خود در تالار 600 نفره اپرا باله عینی شهر دوشنبه افزود : امینم که بگویم امروز نیز تاجیکستان – این ایرانیان نژاده و نجیب – با بزرگانی چون رودکی و ناصرخسرو و کمال خجندی و امیراسماعیل سامانی و هزار هزار دلاور عرصه فکر و شعر و دولتداری، تاج افتخار فرهنگ اصیل ایرانی اسلامی‌اند، که روزگاران اسماعیل سامانی، لشکریان امیر در دینداری چنان بودند که نماز شبشان ترک نمی‌شد و شما میراث‌داران چنان امیر و امیرانی هستید که فرهنگ مسلمانی را پابه‌پای فرهنگ ایرانی پاسبانی کردند.

دکتر سیدمحمد حسینی خطاب به مردم تاجیکستان با تأکید بر اینکه به شهادت تاریخ، شما در روزهای سختی و دشواری پشت و پناه ما بوده‌اید و به شهادت تاریخ ما نیز همواره در کنار شما و با شما از آزمون‌های سخت گذشته‌ایم، تصریح کرد : امروز نیز در تمامی عرصه‌ها بویژه در عرصه فرهنگ و تمدن و هنر، ما و شما در کنار هم محکم و استوار ایستاده‌ایم و از فرهنگی بزرگ و بالنده و شکوفا پاسداری می‌کنیم.

وی در ادامه افزود : برای دو ملتی که فرهنگشان از پیشینه و پشتوانه هزاره‌ها برخوردار است، هفته فرهنگ و هفته‌های فرهنگ فقط بهانه یک سلام و لبخند است، اینک شعر و موسیقی و هنر ما و شما چون شیر و شکر به هم آمیخته است و از جنس قول و غزل‌های آسمانی است.

در ادامه «داستیوف» معاون اول وزیر فرهنگ تاجیکستان که به دلیل حضور وزیر فرهنگ این کشور در آیین ثبت عید نوروز در سازمان ملل به نیویورک سفر کرده بود، در مراسم افتتاحیه حاضر شده بود طی سخنانی برگزاری هفته فرهنگی ایران در کشورش را مایه خرسندی دولت و ملت تاجیکستان دانست و گفت : برگزاری چنین مراسمی موجب شناسایی فرهنگ ایران به تاجیکستان که زمانی مرزهای مشترک بودند می‌شود و فرهنگ غنی ایران می‌تواند در ارتقاء ادبیات و هنر این سرزمین کمک شایانی داشته باشد.

داستیوف در ادامه از تنوع برنامه‌های فرهنگی ایران ابراز خوشحالی و اظهار امیدواری کرد که دولت و ملت تاجیکستان بتوانند میزبان خوبی برای هنرمندان ایران باشند.

علی‌اصغر شعردوست سفیر جمهوری اسلامی ایران در تاجیکستان دیگر سخنران مراسم افتتاحیه اظهار داشت : برگزاری هفته‌های فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در واقع نظری به جنبه‌های هنری و فرهنگی هم‌زبانان و هم‌فرهنگان خود در آن سوی مرزها می‌اندازد. فرهنگی که در زمان حاضر نقش اساسی در استوار کردن ریشه‌های معنوی و هویتی دارد از همین رو هفته فرهنگی صرفاً شناخت یکدیگر نیست، بلکه ایجاد پیوندهای تازه هویتی است که دو ملت با یکدیگر برقرار می‌کنند.

در ادامه این مراسم علیرضا قزوه و فاضل نظری از ایران و یک نفر از شاعران تاجیکستان به قرائت اشعار پرداختند و اجرای موسیقی گروه سپید و سیاه به خوانندگی اشکان کمانگری پایان‌بخش مراسم افتتاحیه هفته فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در تاجیکستان بود که با استقبال بی‌نظیر مردم و مسؤولین شهر دوشنبه مواجه گردید.

برپایی همایش شاعران، نویسندگان و هنرمندان خجند
برپایی همایش شاعران و نویسندگان و هنرمندان ولایت سغد در شهر خجند در دومین روز از برگزاری هفته فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در تاجیکستان با حضور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و هیأت همراه و هنرمندان به شمار می‌رفت. دکتر حسینی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی پیش از آغاز همایش از باغ موزه کمال خجندی از عارفان و شاعران برجسته قرن هفتم تاجیکستان و نیز مسجد شیخ مصلح‌الدین مربوط به قرن ششم بازدید کرد و نماز ظهر و عصر را به امامت مفتی این شهر در مسجد شیخ مصلح‌الدین بجای آورد.

در همایش شاعران، نویسندگان و هنرمندان که در تالار 500 نفره کمال خجندی و با استقبال پرشور مردم خجند روبرور شده بود، معاون ولایت سغد طی سخنانی حضور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و هیأت همراه و هنرمندان را به شهر خجند تبریک گفت و اظهار امیدواری کرد: ایران در آینده‌ای نزدیک برنامه‌ای وسیع‌تر و چند روزه را در شهر فرهنگی خجند تدارک ببیند. معاون ولایت سغد که به دلیل همزمانی حضور هیأت ایرانی و حضور رییس‌جمهور تاجیکستان در این ولایت به نمایندگی از سوی رییس ولایت سغد در مراسم حاضر شده بود، عید نوروز را به ملت و دولت ایران تبریک گفت و خاطرنشان ساخت : برگزاری هفته فرهنگی ایران در کشورش در راستای تقویت روابط فرهنگی و تحکیم دوستی‌ها بسیار مؤثر و نقش‌آفرین است.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی جمهوری اسلامی ایران نیز در ادامه در سخنانی اظهار داشت : در فرهنگ و فرهنگ‌نویسی بسیاری معتقدند که نخستین فرهنگ فارسی پس از اسلام را «ابو حفص سغدی» نگاشته است. اگرچه امروز اثری از این فرهنگ باقی نیست، اما این فرهنگ تا قرن یازدهم هجری وجود داشته و مؤلفان فرهنگ جهانگیری و رشیدی از آن نقل کرده‌اند.

وی افزود: دومین فرهنگ از قطران تبریزی نیز تاکنون گم است و قدیمی‌ترین فرهنگ موجود از آن اسدی طوسی است.

ایشان در ادامه تأکید کرد : اینک ما چه مقدار شادمانیم که با میراث‌داران فرهنگ و شعر ابوحفص سغدی و رودکی سمرقندی پنجرودی همکلام و هم‌سخن‌ایم و دیده به دیدار آنان روشن کرده‌ایم و از پس آن همه سال با سلام حکیم طوس و با درود اسدی طوسی به دیدار شما آمده‌ایم تا نوروز را در کنار هم جشن بگیریم و خاطرات خوش‌ آشنایی و آشتی آن روزگاران را دوباره زنده کنیم.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی تصریح کرد : شنیده‌ایم که خجند را سرزمین مردان سعادتمند و سرزمین آفتاب معرفی کرده‌اند و شنیده‌ایم که در افسانه‌ها بنای خجند را به کی خسرو نسبت داده‌اند و از قول ابن بلخی خوانده‌ایم که فیروز فرزند یزدگرد این شهر را بنا کرده است و دیوار 50 فرسنگی خجند مرز ایران زمین و توران زمین بوده است. اینها همه حکایت از آن دارد که این سرزمین چه تاریخ بالنده‌ای و چه مردانی بزرگ را به زبان و فرهنگ پارسی هدیه کرده است.

دکتر حسینی در ادامه سخنان خود افزود : گل سرسبد فرهنگ مشترک ما و شما، کمال‌الدین مسعود خجندی است که خود از عارفان و شاعران شهیر قرن هشتم و از همدوره‌های حضرت شیخ حافظ شیرازی بوده‌است که در این شهر به دنیا آمد و پس از سفر حج در تبریز ساکن شد. وی تأکید کرد: اینک ما از سرزمین شیراز و اصفهان و تبریز و تهران و نیشابور و کرمان و از کنار قبر برخی از بزرگان شما آمده‌ایم و با پیک سلام و صلوات، با بشارت دوستی و مهربانی تا بگوییم که ما هنوز بر همان عهد و پیمانیم و فرهنگ پارسی را چون گوهرک چشم پاس می‌داریم و کلام شیوای استاد رودکی و شیخ کمال را همچنان از زبان فرزانگان این سرزمین می‌شنویم و به همدلی و همزبانی با شما افتخار می‌کنیم .

در ادامه این همایش، شاعران ایران و تاجیکستان شعرخوانی کردند از ایران پرویز بیگی حبیب‌آبادی، سعید بیابانکی، علیرضا قزوه، فاضل نظری و عرفان نظر آهاری به قرائت شعر پرداختند و سپس گروه موسیقی سپید و سیاه از ایران و گروه موسیقی خجند به اجرای برنامه پرداختند و اشعاری از حافظ، سعدی، مولانا را قرائت کردند.

در این مراسم وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی به فرزانه خجندی از شاعران برجسته تاجیکستان به نمایندگی از شاعران تاجیکستان و نیز به معاون ولایت سغد به عنوان نماینده مردم این ولایت هدایایی اهداء کرد و معاون ولایت سغد نیز لباس محلی خجند را به وزیر فرهنگ کشورمان اهداء نمود. 

دیدار از شهر کولاب
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی ایران و هیأت همراه در سفر به تاجیکستان در شهر کولاب واقع در 200 کیلومتری شهر دوشنبه بر مزار میرسیدعلی همدانی از عرفا و شاعران نامی ایران حضور یافته و با نثار گل و قرائت فاتحه ادای احترام كرد و از کتابخانه و مرکز اسناد و موزه این شهر بازدید به‌عمل آورد.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در دیدار با مسوولان محلی این شهر تأکید کرد: باید درخصوص روابط بین همدان، کولاب و کشمیر برنامه‌های فرهنگی مشترکی در نظر گرفته شود.

وی همچنین بر احیای آثار میرسیدعلی همدانی که مشتمل بر یکصد و ده کتاب و رساله است تاکید ورزید و اعلام آمادگی كرد با همکاری مرکز اسناد و کتابخانه کولاب بخشی از آثار ایشان احیاء و تجدید چاپ شود.

دیدار با رییس مجلس تاجیکستان و برگزاری همایش بزرگداشت فردوسی
دکتر سیدمحمد حسینی پس از بازگشت از شهر کولاب در دفتر رییس‌مجلس تاجیکستان حاضر و با رییس پارلمان این کشور دیدار و گفتگو کرد. در این دیدار پیام رییس‌مجلس جمهوری اسلامی ایران تقدیم رییس مجلس تاجیکستان شد. دکتر حسینی در این دیدار بر گسترش روابط ‌سیاسی و فرهنگی تأکید کرد و رییس‌مجلس تاجیکستان نیز برپایی هفته فرهنگی ایران در تاجیکستان را نقطه عطفی در روابط بین دو کشور عنوان کرد و خواستار تقویت و تحکیم روابط فرهنگی، سیاسی، اقتصادی دو کشور گردید.

برپایی همایش بزرگداشت فردوسی در تالار اتفاق نویسندگان تاجیکستان با حضور جمع زیادی از شاعران، نویسندگان و محققان زبان و ادبیات فارسی از دیگر برنامه‌های هفته فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در تاجیکستان بود.

در این همایش دکتر حسینی اظهار داشت: زمانی که خواجه احمدبن حسن میمندی تازی دوست، دیوان‌های فارسی را به عربی برگرداند، شعرای دربار محمود غزنوی به سرودن شعر تازی افتخار می‌کردند و زبان فارسی همراه فضل‌بن‌احمد، زندانی تازی پسندان شد، زبده زبانی چیره دست در اسطوره‌ها و افسانه‌های ایران، شاعری هنرمند و خردورز، با پیام بیداری و هشیاری سرایش شاهنامه را از سر گرفت.

وی در این همایش افزود: دانش و تجربه حکیم توس نشان داده بود که چشم زخم روزگار و توفان حوادث، همچون گذشته می‌تواند سرنوشت زبان فارسی، این میراث معنوی ایرانیان را دچار زوال کند، از این رو سرایش شاهنامه را با اهتمامی ستودنی آغاز کرد و فردوسی بیش و پیش از هرکس دیگری می‌دانست که چه قدم بزرگ و سترگی در راه حفظ و تثبیت فرهنگ و ادب ایرانی برداشته است و چه کاخی بلند از نظم پی افکنده است که از باد و باران گزندی نخواهد دید.

وی تأکید کرد: درواقع فردوسی با سرایش شاهنامه، ضمن ماندگار کردن زبان و فرهنگ فارسی، حفظ آداب و آیین‌های ایرانی، به ثبت جهانی خود نیز اقدام کرده‌است.

دکتر حسینی تأکید کرد: به درستی که شاهنامه، حافظ راستین سنت‌های ملی و اعتقادی ایرانیان و شناسنامه فرهنگی فارسی زبانان است. عامل انتقال آیین‌ها و باورها، اعتقادات و اسطوره‌های مشترک مردمی است که در گستره ایران، حیاتی افتخارآفرین داشته‌اند.

آیین‌هایی که با سیره و سنت نبوی درآمیخته و از زبانی سربلند و زبده توسط زیرک مردمی خردورز در قالب روایت‌هایی منظوم بیان شده‌است. ایشان در ادامه یادآور شد: از این روست که هنوز مردم مؤمن و شیرین زبان ایران و تاجیکستان از پاژ تا خجند، از نیشابور تا پنج رودک، از ری تا قبادیان اشعار فردوسی را که تحت تأثیر تعالیم حیات بخش پیامبر اکرم(ص) سروده شده را به زلالی آبهای «کارون» و «ورزآب» زمزمه می‌کنند.

دکتر حسینی خطاب به شرکت‌کنندگان در همایش بزرگداشت فردوسی تأکید کرد: شاهنامه تنها یک اثر ادبی نیست و بسنده کردن به ویژگی‌ها و صناعات ادبی نمی‌تواند حقّی که شاهنامه و فردوسی بر ما دارد، ادا کند. از این رو برما و شماست که بیش از پیش ارزش‌ها، اعتقادات، نگرش‌ها و بینش‌ها، جنبه‌های زیباشناختی، مردم‌شناختی، اعتقادی و روان شناختی ایرانیان اصیل و پاک نهاد را در شاهنامه پیدا و با صراحت و صداقت به جهانیان بنمایانیم.

دکتر یحیی طالبیان قائم مقام وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در امور شعر و ادب نیز در این همایش به ایراد سخنرانی پرداخت و گفت: بزرگداشت فردوسی و برگزاری سمینارهای شناخت فردوسی و حتی عرضه آثار فردوسی وظیفه ملی ما است و تا حدی که بتوانیم به این جریان کمک خواهیم کرد.

وی گسترش روابط فرهنگی با کشورهای فارسی‌زبان را از اولویت‌های کاری حوزه شعر و ادب وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بر شمرد و خاطرنشان ساخت: برپایی همایشهای فرهنگی وادبی مشترک با کشورهای فارسی زبان و سایر کشورهایی که بخشی از مردم آن به فارسی صحبت می‌کنند در دستور کار وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است و این قبیل نشستها ضمن شناساندن فرهنگ غنی ایران می‌تواند در تحکیم روابط فرهنگی و سیاسی مفید و مؤثر باشد.

در همایش فردوسی نیز شاعران و نویسندگان ایران و تاجیکستان به ایراد سخن و شعرخوانی پرداختند و از استقبال پرشوری برخوردار بود. در این مراسم همچنین از مجسمه فردوسی که در هفته فرهنگی توسط هنرمند کشورمان افشین اسفندیاری طراحی و ساخته شده‌بود توسط وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی پرده برداری شد.

اهدای کتاب و محصولات رسانه‌های دیجیتال از دیگر برنامه‌هایی بود که با حضور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی برگزار شد، در این مراسم که در سالن اجتماعات کتابخانه ملی و با حضور شخصیتهای علمی ـ فرهنگی کشور تاجیکستان برگزار شد دکتر حسینی طی سخنانی به اهمیت و جایگاه رفیع کتاب پرداخت و گزارشی از پیشرفتهای ایران در نسخه شناسی، نگهداری نسخ خطی و چاپ و احیاء نسخ خطی ارائه نمود و در ادامه 25 هزار جلد کتاب در موضوعات مختلف به کتابخانه‌های ملی تاجیکستان و شهرهای بدخشان، خجند و کولاب اهداء كرد و اظهار امیدواری کرد خط مردم تاجیکستان نیز به خط فارسی برگردانده‌شود تا تبادلات فرهنگی سریعتر و آسانتر صورت پذیرد.

در مراسم اختتامیه که در تالار 600 نفره اپرا باله عینی برگزار شد، میرزا شاهرخ اسراری وزیر فرهنگ جمهوری تاجیکستان به‌عنوان سخنران نخست مراسم ضمن عذرخواهی از عدم حضور در برنامه هفته فرهنگی جمهوری اسلامی ایران به دلیل حضور در سازمان ملل، برپایی هفته فرهنگی جمهوری اسلامی ایران را نقطه عطفی در تاریخ فرهنگی و ادبی کشورش برشمرد و اظهار داشت: اعتماد کامل دارم که این‌گونه پدیده‌های مهم برای تحکیم رابطه‌های ما، همکاریهای مثبت، ثمربخش و شناخت کامیابی‌ها و آثار خلاقه، بالاخره رونق دوستی خلق‌های تاجیکستان صاحب استقلال و ایران مساعدت خواهد نمود. ایشان افزود : تاجیک و ایرانی روح یگانه‌ای هستند که با جبر تاریخ میانشان فاصلة جغرافیایی ایجاد گردید. هوّیت تاریخی و فرهنگی ما قابل قسمت و تفکیک نمی‌باشد. فرهنگ ما دارای یک پیکره واحد است. وقتی که زمینه‌ها آماده‌اند، احیا نمودن هویت مشترک، فقط نیاز به همکاری دارد.
دکتر اسراری در پایان تأکید کرد: برگزاری روزهای فرهنگی ایران در تاجیکستان و تاجیکستان در ایران در تکامل روابط فرهنگ دو کشور هم‌کیش و همزبان، نقش مؤثر خواهد داشت.

در ادامه دکتر محمدرضا دهشیری معاون سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی نیز از همکاری مثبت و صمیمانه دولت تاجیکستان در برپایی هفته فرهنگی قدردانی کرد و بر تداوم این قبیل برنامه‌ها در راستای ایجاد پیوند دوستی و تعامل بهتر و بیشتر دوملت و دولت تأکید نمود.