كارشناس نظريهپردازي نشست «نقد بنيادگرايي و مدرنيته ـ تعامل و تقابل» كه در سراي كرسيهاي نظريه پردازي برگزاري شد، اصليترين نظريه خود را ارتباط ميان بنيادگرايي و مدرنيته خواند و با ارايه دلايلي عنوان داشت: بنيادگرايي و مدرنيته در كنه يكديگر قابل فهماند./
در ابتداي اين برنامه دكتر سيد عليرضا واسعي با اشاره به اين كه مناظره با هدف كشف حقيقت ميان دو انديشمند و صاحبنظر برگزار ميشود، از كارشناسان خواست مباحث خود را طرح كنند.
سپس دكتر بخشايشي با تاكيد بر اين كه «ادعا دارم بنيادگرايي و مدرنيته در كنه يكديگرند» گفت: چرا كه هر دو در دستگاه تحليل گفتمان بررسي ميشوند، صاحبنظران هر دو مكتب از علم استفاده خوبي ميكنند، هر دو به شريعت توجه دارند، اما به طريقت و حقيقت بيتوجهاند و با آزادي رابطه منفي برقرار ميكنند.
وي با اشاره به اين كه بنيادگرايي و مدرنيته در مقام گفتوگوي اديان بيتوجهي ميكنند، از سه زاويه مباحث هستيشناسي، شناختشناسي و روششناسي به تبيين فرضيات خود پرداخت و اظهار داشت: حقيقت، تقابل ميان ظهور و خفاست. حقيقت يعني نفي پوشيدگي و عدم و بيان آنچه در ذات چيزي وجود دارد.
بخشايي تفاوت اصلي فيلسوفان غربي و انديشمندان اسلامي و شرق را در نوع نگاه آنها به هستي خواند و تصريح كرد: تاريخ به سه دوره سنت، مدرن و پست مدرن تقسيم ميشود و از نگاه غرب و شرق نيز معناي متفاوتي دارد. سنت در نگاه اسلامگرايان، همان حكمت است، يعني آنچه هميشه با انسان همراه است.
در حالي كه غربيها سنت را چيزهاي قديمي ميدانند كه تكرار پذيرند. در اين ديدگاه انسان براي خداست.
سخنران اين بخش درباره دوره مدرن گفت: در اين ديدگاه، حقيقت مطلق است، اما حقيقت بودن آن حول محور وجود قرار ميگيرد. در اين دوره خدا براي انسان است. در دوره پست مدرن نيز حقيقت نسبي ميشود و حقيقت مطلق وجود ندارد.
وي بنيادگرايي اسلامي را همزاد مدرنيته دانست و تشريح كرد: يعني هر دو ميتوانند از روشهاي مشتركي استفاده كنند و در كنار يكديگر قابل فهماند.
در بخش دوّم نشست دكتر حسين هادي، ناقد برنامه، اظهار داشت: اي كاش اطلاعات بيشتري از ديدگاههاي دكتر بخشايشي داشتم تا بهتر ميتوانستم به نقد و بررسي آنها بپردازم. جمعبندي آراي ايشان كار دشواري است. براي نقد صحيح بايد مسأله، نظريه و چارچوبهايي وجود داشته باشد. در اين تقرير مطلب، نميدانيم كدام مدرنيته مدنظر كارشناس است و كدام بنيادگرايي را مورد بررسي قرار ميدهد؟ آيا نگاه مثبت به اين مكاتب دارد يا منفي؟
وي با بيان اين كه در اين آرا مشخص نيست مكاتب مدنظر از كدام آبشخورها سرمنشأ گرفتهاند؟ گفت: حقيقت بسيار فراتر از مرزهاي تقويمي است، سنت، مرزهاي زمان را در ميگذارند. به تعبير هايدگر، حقايق همواره در حالت آشكار شدگياند و باقي نميمانند.
سپس دكتر بخشايشي در پاسخ به نقدهاي عنوان شده و دليل عدم تبيين چارچوبها و مباني نظري بحث در اين جلسه بيان داشت: اين مباحث را در اثري كه زير چاپ دارم به تفصيل و با مقدمه تشريحي تبيين و به عنوان فرضيه، چگونگي تاثير بنيادگرايي اسلامي و مدرنيته بر يكديگر را مطرح كردهام.
بيست و چهارمين نمايشگاه بينالمللي كتاب تهران تا 24 ارديبهشتماه سال جاري در مصلاي امامخميني (ره) تهران برپاست.
نظر شما