زينب پودينه‌آقايي يكي از دو مترجم اين اثر، در گفت‌وگو با خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا)، با اشاره به اين كه جلد دوم مجموعه «اسلام در سرزمين ايران» با ترجمه رضا كوهكن تا روزهاي آينده منتشر مي‌شود، اظهار داشت: اكنون با همكاري وي در حال ترجمه جلد نخست اين مجموعه‌ايم.
به گفته وي، اين مجموعه چهار جلدي چشم‌اندازهاي عرفاني و فلسفي اسلام در ايران را بررسي مي‌كند و جلد نخست آن به تشيع اختصاص دارد. اين اثر تاكنون دو بار به زبان عربي در كشورهاي مصر و لبنان ترجمه شده است، اما تاكنون به فارسي ترجمه نشده بود.
پودينه‌آقايي با اشاره به تمركز كربن بر تشيع دوازده امامي در اين كتاب، گفت: روش ويژه او در پديدارشناسي، بررسي‌هاي او را با ساير پژوهشگراني كه از اين روش بهره مي‌گيرند، متفاوت كرده است. او با به نقد كشيدن ديدگاه اصالت تاريخي، از روش ويژه پديدارشناسي خود استفاده مي‌كند.
وي درباره روش پديدارشناسي كربن گفت: او معتقد بود كه بايد پديدار را آن گونه كه افراد درگير در آن پديده، تجربه مي‌كنند، تفسير كرد تا از اين طريق پديدار مورد نظر خود را به مفسر نشان دهد. بر اين اساس بايد از زاويه ديد افرادي كه در پديده زندگي مي‌كنند، به آن نگاه كنيم و مهمان ضيافت معنوي آنان شويم.
اين مترجم ادامه داد: كربن در بررسي تشيع بيان كي‌كند كه براي واكاوي اين پديده بايد در درون‌مان جايي براي تشيع باز كنيم و به مهماني تشيع برويم.
وي درباره تفاوت ديدگاه‌ها و تفسيرهاي كربن با ساير شرق‌شناسان گفت: اصالت امر تاريخي، در بررسي‌هاي ساير شرق‌شناسان جايگاه ويژه‌اي دارد، روشي كه كربن آن را كنار گذاشت. او دين را يك پديدار اوليه مي‌داند كه نمي‌توان آن را به هيچ پديدار ديگري وابسته كرد.
پودينه‌آقايي ادامه داد: به باور كربن، تشيع را نمي‌توان بر اساس ديدگاههاي مختلفي نظير اجتماعي و سياسي بررسي و تفسير كرد، در حالي كه ساير شرق‌شناسان تشيع را واكنشي در برابر غصب خلافت حضرت علي(ع) مي‌دانند و اين پديدار را در مرحله نخست، يك پديدار سياسي در نظر مي‌گيرند. در برابر اين ديدگاه، كربن معتقد است كه نمي‌توان دين را به موقعيت‌هاي مختلف وابسته كرد، چرا كه پديداري بي‌واسطه است.
وي يكي ديگر از تفاوت‌هاي كربن در مقام شرق‌شناس را با ديگر شرق‌شناسان، فيلسوف بودن او دانست و گفت: او فيلسوف است، در حالي كه غالب مستشرقان، فيلسوف نيستند، او فيلسوفي است كه دنبال گمشده‌اي مي‌گردد و آن را در تشيع ايراني مي‌يابد. او عاشق تشيع است؛ به گونه‌اي كه هنگام سخن گفتن از نويسندگان شيعه تعبير «نويسندگان ما» را به كار مي‌برد.
اين مترجم يادآور شد: اين فيلسوف و مستشرق فرانسوي، هايدگر را خوب مي‌شناخت و از اين طريق با انديشه سهروردي آشنا شد و از همين رهگذر به بررسي اسلام در ايران تمايل پيدا كرد. او اديان و عرفان‌هاي ديگر را نيز مي‌شناخت و به آنها تسلط داشت، اما تنها تشيع بود كه او را به سوي گمشده‌اش هدايت مي‌كرد.
پودينه‌آقايي درباره مقايسه محبوبيت كربن در ايران و فرانسه گفت: برخي از مستشرقان فرانسوي نظير «پير لوري» كه در حوزههاي كاري كربن مشغول به فعاليت‌اند، آثار اين فيلسوف را به عنوان مرجع استفاده مي‌كنند. براي مثال اين مجموعه چهار جلدي كه شامل عصاره انديشه‌هاي اوست، مرجع مهمي براي مستشرقان فرانسوي در حوزه اسلام و ايران به شمار مي‌آيد. با اين وجود كتاب‌هاي كربن در سطح عمومي چندان شناخته شده نيستند، شايد يكي از دلايل مهم آن دشوارنويسي او باشد.
وي يادآور شد: آثار اين انديشمند با وجودي كه در شمار منابع اصلي شرق‌شناسي محسوب مي‌شوند، تنها در ميان محققان برتر شناخته شده‌اند و در سطح عموم معروفيتي ندارند، شايد يكي ديگر از دلايلي كه درجه محبوبيت كربن در فرانسه كمتر از ايران است، انتقاد او به اصالت امر تاريخي باشد.
اين مترجم ادامه داد: كربن در حوزههاي مختلفي نظير اسلام، مسيح‌شناسي، اديان باستاني مصر و شرق دور مسلط بود و از همين رو مساله مورد بررسي خود را با ساير حوزه‌ها نيز تطبيق مي‌داد و همين امر زبان و تحليل‌هاي كتاب‌هاي او را پيچيده و دشوار مي‌كند.
وي درباره امكان مقايسه كربن با سنت‌گراياني نظير «فريتهوف شوان» گفت: اگرچه كربن در موارد بسياري ديدگاههاي مدرنيزم را نقد مي‌كند، اما به دشواري مي‌توان او را سنت‌گرا دانست و با امثال شوان در يك دسته جاي داد.
پودينه‌آقايي درباره نوآوري‌ها و تازگي‌هاي اين كتاب نسبت به ساير آثار حوزه تشيع كه توسط شيعيان نوشته شده‌اند، عنوان كرد: اين كتاب بيان‌گر جست‌وجوي يك مستشرق براي معنويت است. او تشيع را جداي از عرفان نمي‌داند و آن را در مقام باطن اسلام يا هرم باطني آن مي‌پندارد. اين ديدگاه كربن را بايد به رويكرد تطبيقي او افزود تا دركي از نوآوري‌هاي كتابش در حوزه تشيع به دست آورد.
پودينه‌آقايي و كوهكن كتاب «اسلام در سرزمين ايران» پس از پايان ترجمه براي چاپ به موسسه حكمت و فلسفه مي‌سپارند.
یکشنبه ۸ خرداد ۱۳۹۰ - ۱۶:۳۰
نظر شما