در نشست نقد كتاب «تاملات به هنگام: هستيشناسي حماسه و تراژدي» عنوان شد
كتابهاي پژوهشي بايد مفاهيم دشوار را قابل فهم كنند
نشست نقد و بررسي كتاب «تاملات به هنگام: هستيشناسي حماسه و تراژدي» نوشته فرهاد سليماننژاد عصر روز 18خرداد در سراي اهل قلم برگزار شد. در اين نشست دكتر قطبالدين صادقي، استاد دانشگاه و كارگردان تئاتر ضمن برشمردن بايسته هاي يك اثر علمي، تاكيد كرد: ساختار كتاب «تاملات به هنگام» كشكولوار بوده و از فلسفه، روانشناسي، جامعهشناسي و نقاشي سخن ميگويد. اين كار موجب ديرفهمي كتاب ميشود در حالي كه در كارهاي علمي بايد مفاهيم دشوار را شفاف كنيم.
در ابتدا سليماننژاد با بيان اينكه كمبود پژوهش در حوزه نمايش بارز است، گفت: تدوين اين كتاب از دوران دانشجويي در رشته ادبيات نمايشي همراه من بود و در نهايت منجر به تاليف اين اثر شد.
وي با بيان اينكه در غرب و اروپا همه تحولات نتيجه بازخواني تاريخ ادبيات نمايشي است، اظهار داشت: با نگاه اجمالي به حوزه پژوهش در مقطع يونان باستان متوجه ارايه مسايل خام علمي از برخي شخصيتها ميشويم. غرب سابقه نظريهپردازي درباره مفاهيم تئاتر را دارد ولي جريان غالب پژوهش در اين زمينه قلم فرسايي كردن است.
در ادامه اسدي با توجه به عنوان كتاب «تاملات به هنگام» توضيح داد: دو واژه در عنوان كتاب انديشه را برميانگيزد. نخست «تامل» و دوم «به هنگام». تامل واژه خوش آهنگي است كه در جان فرهنگي كمتر ظهور پيدا كرده و امروز از آن بهره زيادي برده نميشود. وقتي از كلمه «تامل» ياد ميكنيم در معناي نهفته آن كنشي ما را با تفكر قرين ميكند.
وي بيان داشت: «به هنگام» براي من تركيب نامانوسي است؛ چون هميشه «نا به هنگام» شنيده و به كار رفته است كه از خصلت تاريخي ما برميآيد. «به هنگام» مستلزم صرف نيرو است؛ در واقع تامل «به هنگام» به صرف نيرو نياز دارد. چاپ اين اثر در عصر ما تاملي به هنگام است.
اسدي تصريح كرد: رويكرد كتاب تاريخي نيست بلكه انتقادي در باب ادراك ما از يك مقوله در تاريخ است. مولف در رويكرد انتقادي بر مسايلي كه در تاريخ بشري مسئله بودند درنگ كرده است. ولي اين درنگ مطيع و رام نيست. ويژگي پژوهش او براساس تدوين آرا و نظرات صورت نگرفته است.
وي ادامه داد: در زبان و لحن مولف پرخاشگري وجود دارد و با طنز و كنايه آميخته شده است. اين درآميختگي به قدري ادامه پيدا ميكند كه خلاف ادب پژوهش و نوشتن است.
اسدي با بيان اينكه فقدان روششناسي در كتاب مشهود است، افزود: دانش اين كتاب محدود به آثار منتشر شده فارسي است و عدم مطالعه منابع خارجي ترجمه نشده در اثر آشكار است.
دكتر قطبالدين صادقي در ادامه نشست نيز با بيان اينكه در حوزه نمايش، كمبود منابع بسيار ديده مي شود، اظهار داشت: هر شناختي در فهم پايهاي فرهنگ عمومي و فرهنگ نمايشي به ما كمك ميكند.
وي درباه ساختار كتاب «تاملات به هنگام» توضيح داد: ساختار كتاب بسيار «كشكولوار» است و از همه چيز فلسفه، روانشناسي، جامعهشناسي و نقاشي سخن گفته و با همه درافتاده. اين كار موجب دير فهمي كتاب ميشود. مولف در اين اثر فكر و ايده اصلي را از دست داده و جزييات را بررسي كرده است.
صادقي بيان داشت: كتاب، زبان پرخاشگرانه و تند و تيزي دارد و در شان يك كتاب علمي نيست؛ از بزرگان صحبت كرده ولي با استدلال سخن نگفته است.
وي با بيان اينكه كتاب نثر روزنامهاي و پرگويي دارد و غيرواقع گرايانه است، گفت: اين لحن از آشفتگي فكري است. در كارهاي علمي بايد مفاهيم دشوار را شفاف كنيم نه دشوارتر.
صادقي تصريح كرد: منابع و مباحث كتاب قابل ستايش است و نشان از مطالعه مولف دارد ولي با روش دانشگاهي جلو نرفته و بسيار شتاب زده است.
نشست نقد و بررسي كتاب «تاملات به هنگام: هستيشناسي حماسه و تراژدي» با پرسش و پاسخ پايان يافت.
نظر شما