به گزارش خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا)، دانشنامه جهان اسلام، دائرة‌المعارفي است درباره شريعت مقدس اسلام و تاريخ و تمدن و فرهنگ ملل مسلمان از آغاز اسلام تا زمان حاضر. مقالات اين دانشنامه كه به ترتيب الفبايي تنظيم شده‌اند، حوزه وسيعي از علوم و معارف را دربرمي‌گيرند.
آغاز تدوين دانشنامه جهان اسلام به نخستين سال‌هاي پس از پيروزي انقلاب اسلامي ايران باز مي‌گردد. در آن زمان به دعوت مقام معظم رهبري، گروهي از علما و دانشمندان گرد آمدند تا در بنيادي علمي، دائرة‌المعارفي تحقيقي و معرف جنبه‌هاي گوناگون و شناخته و ناشناخته فرهنگ و تمدن اسلامي تدوين كنند. هرچند در قرن اخير موسسات دانشگاهي و خاورشناسان غربي، كوشش مستمر و گسترده‌اي براي تاليف دائرة‌المعارف‌هايي درباره اسلام صورت داده‌اند، اما نگارش دائرة‌المعارف‌هايي به سبك جديد كه از آغاز به خواست و ابتكار مسلمانان و هدايت و درايت خود آنان و به زبان‌هاي رايج جهان اسلام تدوين و تاليف شده باشد، اقدامي ضروري و ارزشمند است.
در بخشي از مقدمه اين اثر مي‌خوانيم: «دائرة‌المعارف‌هايي كه در مغرب زمين در خصوص گذشته و حال جهان اسلام تاليف مي‌شود، طبعا متاثر از طرز تلقي غربيان از اسلام و فرهنگ و تمدن اسلامي است و تاثير اين طرز تلقي در گزينش و حذف و ابقاي مدخل‌ها و كم و كيف مقالات انكارناپذير است. علاوه بر اين در بسياري موارد، دانشمندان و محققان و مولفان مسلمان، با احاطه‌اي كه به منابع و مفاهيم اسلامي دارند براي تحرير مقالات، مدخل‌هاي راجع به عالم اسلام از ديگران سزاوارترند و بسا اشخاص و اعلام مفاهيم و اصطلاحات كه از نظر مسلمانان واجد اعتبار و اهميت است، اما در دائرةالمعارفهاي ديگران از نظر دور مانده است.
با عنايت به اين جهات و در پاسخ به نياز جامعه فرهنگي، اعم از جوامع دانشگاهي و پژوهشي ايراني و غير ايراني، خصوصا با در نظر گرفتن انتظاراتي كه به دنبال انقلاب اسلامي ايران ـ‌بزرگ‌ترين تحول فرهنگي و سياسي جهان اسلام در عصر حاضرـ در جهان نسبت به ارائه معارف اسلامي و شناساندن زواياي فرهنگ و تمدن اسلامي و معرفي ميراث گرانسنگ جهان اسلام به وجود آمده است و نيز به منظور اقدامي علمي و تحقيقي براي تحكيم و تعميق مناسبات و پيوندهاي فرهنگي ملل اسلامي، بنياد دائرة‌المعارف اسلامي در سال 1362 تاسيس شد و تدوين و نشر دانشنامه جهان اسلام را با نگرشي اسلامي و روشي علمي، درباره مباحث مختلف دين اسلام و تاريخ و تمدن و فرهنگ ملل مسلمان، خاصه ايران و زبان فارسي، وجهه همت خود قرار داد.»
اگرچه امروز كلمه «دائرة‌المعارف» در زبان‌هاي فارسي، عربي و اردو رواج عام دارد، بنياد دائرة‌المعارف اسلامي به دليل قدمت و اصالت كلمه «دانشنامه» و استعمال آن براي كتاب‌هاي دائرة‌المعارف‌گونه در آثار قدما (مانند دانشنامه علايي ابن‌سينا و دانشنامه شاهي محمد امين استرآبادي) اين تركيب فارسي ساده و رسا را بر اصطلاح نوساخته «دائرة‌المعارف» ترجيح داد و از آن‌رو كه اين دانشنامه، همه مباحث جهان اسلام را شامل مي‌شود، عبارت «جهان اسلام» را به آن افزود.
بخشي از مقالات دانشنامه جهان اسلام، به ويژه آن‌چه درباره اسلام و ايران و ادب فارسي است، به طور اختصاصي براي دانشنامه تاليف شده كه هم مولفان ايراني و هم محققان مسلمان كشورهاي ديگر در آنها مشاركت داشته‌اند. بخشي ديگر از مقالات، به ويژه حوزه‌هايي كه در ايران متخصص ندارند، ترجمه از منابع و مراجع مختلف‌اند.
برخلاف دانشنامه ايران و اسلام و دائرةالمعارفهاي عربي و تركي و اردو كه ملتزم به ترجمه از يك منبع يعني دائرة‌المعارف اسلام بوده‌اند، دانشنامه جهان اسلام بدون چنين التزامي با جست‌وجو در دائرةالمعارفهاي مختلف، مقاله‌هاي محققانه‌تر و مناسب‌تر را ترجمه كرده و در دانشنامه آورده است و گاه نيز از تلفيق دو يا چند مقاله معتبر، به مقاله‌اي جامع‌تر با ساختاري مناسب‌تر مي‌پردازد.
پانزدهمين مجلد از اين دائرة‌المعارف، با كلمه «خانه» آغاز و با كلمه «خلعت» پايان مي‌يابد.
چاپ نخست كتاب «دانشنامه جهان اسلام» (جلد پانزدهم) در شمارگان 5000 نسخه، 872 صفحه و بهاي 250000 ريال راهي بازار نشر شد.
یکشنبه ۲۹ خرداد ۱۳۹۰ - ۰۸:۰۰
نظر شما