نويسنده كتاب «ميرداماد» آثار منتشر شده درباره اين فيلسوف را از تعداد انگشتان يك دست نيز كمتر دانست و گفت: بررسي نكردن كتابهاي ميرداماد و كمبود تحليل درباره انديشه او، سالهاي ظهور فلسفه ميرداماد را به حلقه مفقوده فلسفه اسلامي تبديل كرده است./
وي يكي از دلايل منتشر نشدن كتابهاي ميرداماد را دشواري آنها دانست و گفت: او دشوارنويسترين فيلسوف مسلمان است و در اين پيچيدهنويسي تعمد به خرج ميداد. به دليل همين ويژگي، تصحيح آثار او دشوار است، اما خوشبختانه در سالهاي اخير بيشتر آثار ميرداماد منتشر شدهاند و اكنون ديگر بهانهاي براي نپرداختن به آثار او وجود ندارد.
اوجبي درباره لزوم بررسي انديشه و كتابهاي اين فيلسوف گفت: اهميت پرداختن به انديشه ميرداماد از آن جهت است كه او در تكوين انديشه ملاصدرا بسيار تاثيرگذار بود. خود صدرالمتالهين اذعان ميكند كه بخش زيادي از فسلفهاش را وامدار ميرداماد است. متاسفانه اكنون حتي به تعداد انگشتان يك دست نيز كتاب فارسي درباره اين فيلسوف نداريم.
وي افزود: اميدوارم پژوهشگران ما اعم از استادان صاحبنظر و جوانان، به بررسي انديشه ميرداماد تمايل پيدا كنند و بخشي از پاياننامهها به سوي اين موضوع هدايت شوند تا اين حلقه مفقوده فلسفه ما روشن شود. اكنون كتابهايي درباره فلاسفه قبل و بعد از ميرداماد وجود دارند، اما كمتر اثري درباره فلسفه او به چشم ميخورد.
اين مصحح و پژوهشگر، دوران ظهور فلسفه ميرداماد را نقطه مبهم در تاريخ فلسفه ايران برشمرد و گفت: اين ابهام از بررسي نشدن آثار او ناشي ميشود. تا پيش از اين كه «تقويم الايمان» ميرداماد را تصحيح كنم، تصور ميشد كه نظريه وحدت حملي از ابتكارات ملاصدراست، زيرا او برخي مواقع به دليل بديهي بودن يك مساله، منبع آن را ذكر نميكرد، اما پس از انتشار اين كتاب مشخص شد كه ملاصدرا اين نظريه را از استادش ميرداماد گرفته است.
اوجبي ادامه داد: ميرداماد نوآوريهاي مهمي در فلسفه، به ويژه در تكوين فلسفه شيعي داشت. بر واژه «شيعي» تاكيد ميكنم، زيرا برخي فلاسفه قبل از او نيز در پيشرفت فلسفه اسلامي به طور عام نقش داشتند، اما عنصر تشيع در نظام انديشه ميرداماد كه از آن با عنوان «حكمت يماني» ياد ميكند، بسيار بيشتر از ساير فيلسوفان پررنگ است.
وي درباره بهترين مدخل براي ورود به انديشه ميرداماد و بررسي آن گفت: همان طور كه گفتم، او دشوارنويسترين فيلسوف است، زيرا در دوران صفويه كه به دوران فلسفهستيزي شهرت دارد، ميزيست و همين امر نيز سبب تبعيد ملاصدرا شد. ميرداماد به دليل سختگيري حكومت، انديشههاي فلسفياش را در قالب رمز و استعاره بيان ميكرد تا تنها اهل فن از عهده فهم آن برآيند.
اوجبي افزود: به اعتقاد من، تنها استادان فلسفه ميتوانند اين نظام انديشه را بررسي تحليل و كتابهاي ميرداماد را تصحيح كنند و درباره وي بنويسند. برخي از كتابهاي ميرداماد قابليت تدريس در عصر حاضر را نيز دارند. براي مثال، كتاب «تقويم الايمان» اگر رمزگشايي شود، ميتواند براي پژوهشگران ما بسيار مفيد باشد.
وي كتاب «ميرداماد» را گام نخست در جهت بررسي عميقتر انديشه اين فيلسوف دانست و گفت: در فصلهاي ششگانه اين كتاب تلاش كردم علاوه بر يك زندگينامه كامل، فهرست كامل آثار او را نيز براي نخستين بار ارايه كنم، آثاري كه تعداد زياد آنها سبب شگفتي اند.
اوجبي در پايان يادآور شد: در اين كتاب كوشيدم فلسفه ميرداماد را به زباني ساده بيان كنم تا از اين طريق، گزارشي از آن ارايه داده باشم. اميدوارم اين كتاب سرآغاز نوشته شدن آثار بعدي درباره اين انديشمند باشد.
كتاب «ميرداماد» در شمارگان 1000 نسخه، 249 صفحه و بهاي 55000 ريال از سوي انتشارات كتابخانه موزه و مركز اسناد مجلس شوراي اسلامي منتشر شد.
نظر شما