چاپ نخست کتاب «آيين برنامهسازي زندگي امام موسي كاظم(ع)» نوشته محمد رضايي آدرياني از سوي مركز پژوهشهاي اسلامي صدا و سيما منتشر شد. اين كتاب تجربهاي نو در روششناسي شناسايي و استخراج ايدههاي ديني در حوزه تاريخ و معارف اسلامي است.-
پيش از پرداختن به محتواي اين اثر بايد گفت كه پژوهش برنامهاي، يكي از مهمترين بخشها در فرايند توليد برنامههاي راديويي و تلويزيوني است كه به معرفي ايده محتوايي و مديريت آن ميپردازد.
امام كاظم(ع)، هفتمين امام و نهمين معصوم در مكتب تشيع است كه به واسطه عصمت و طهارت ذاتي، بايد تمام سيره رفتاري، كلامي و امضايي آن حضرت(ع) براي ما الگو و سرمشق قرار گيرد.
يكي از اهداف سيماي جمهوري اسلامي، برنامهسازي براي معرفي مكتب و فرهنگ شيعي و برنامهسازي مناسبتي ويژه اهلبيت(عليهمالسلام) است. از اينرو، اين پژوهش بر آن است تا با معرفي ايدههاي برنامهسازي ويژه زندگاني امام كاظم(ع) (ميلاد، شهادت و...) ياريگر برنامهسازان در اين زمينه باشد.
درباره زندگاني امام كاظم(ع)، در طول تاريخ تشيع، به ويژه در متون كلامي و تاريخي شيعه، آثار متعددي نگاشته شده است، ولي تمامي اين آثار، پژوهشهايي نهچندان علمي و تخصصي بودهاند و تاكنون اثر پژوهشي با رويكرد پژوهش برنامهاي يا پژوهش ايدهيابي در اين موضوع صورت نگرفته است.
با راهاندازي مركز پژوهشهاي اسلامي صدا و سيما، اگرچه در بخش پژوهش اين مركز، آثار پژوهشي متعدد مذهبي توليد شده است، ولي همگي يا پژوهشي تخصصي بوده يا تنها بخشي در پايان آن كتابها با عنوان «توصيههاي برنامهسازي» يا «معرفي برخي محورهاي برنامهسازي» آمده كه به صورتي محدود و غيركارشناسي ارايه شده است.
در بخش آثار رسانهاي نيز تاكنون در مناسبتهاي ميلاد و شهادت امام كاظم(ع) شاهد دو مدل كلي در آثار بودهايم؛ نخست، آثاري كه برآمده از فرهنگ عمومي است، مانند مداحيها يا مرثيههايي كه از متن جامعه ضبط و پخش شده كه در توليد آن، پژوهش و ايدههاي برنامهاي نقشي نداشته است. دوم، سخنرانيها يا گفتوگوهاي متنوع كارشناسي كه فضاي حاكم بر آنها، اغلب پژوهشهاي تخصصي علمي (حوزوي) است و درباره آنها كمتر كار پژوهش رسانهاي صورت گرفته است. از اين منظر، آثار و توليدهاي تصويري درباره امام كاظم(ع)، بسيار محدود و آن هم اغلب در حد مستند خبري و گزارش سطحي از حرم آن امام بوده است و تاكنون شاهد توليد اثر فاخر تصويري در اين زمينه نبودهايم.
رويكرد رسانهاي و اهداف كاربردي
به عقيده نويسنده كتاب، در مكتب تشيع، پيوند شيعيان با تك تك امامان دوازدهگانه، نقشي بهسزا در هويتيابي، شخصيتدهي و الگوبخشي مدل زندگي خانوادگي و اجتماعي آن بزرگواران دارد. از اينرو، بهترين فرصت براي ايجاد اين هماهنگي يا تقويت آن يا آسيبشناسي خود، مناسبتهاي ميلاد و شهادت است؛ ميلادي كه شاهد تجلي و فيض ويژه رحماني براي زمينيان است و شهادتي كه شاهد ابتلا و عروج معصومي است كه با سلوك در ابتلاي او و همچنين همراهي در ابتهاج ميلادش، ميتوان زندگي متفاوتي داشت.
به همين دليل، مهمترين رويكرد رسانهاي و كاربردي از پژوهش برنامهاي درباره زندگاني امام كاظم(ع)، معرفي ايدههاي مناسب و مورد نياز جامعه براي برنامهسازي ديني و مذهبي در اين مناسبتهاست؛ به ويژه كه از منظر مكتب تشيع، اگرچه چهارده معصوم(عليهمالسلام)، همگي نوري يكسان (كلهم نور واحد) محسوب ميشوند، به لحاظ شرايط زمان و مكان خود، الگوهاي خاص آن شرايط را فراروي ما قرار ميدهند.
از اينرو، ميتوان با تحليل، ايدهيابي و برنامهسازي در مورد زندگاني امام كاظم(ع)، به بخشي از نيازهاي فردي و اجتماعي جامعه شيعه و جوامع حقطلب پاسخ داد و برنامههاي رسانهاي را از تكرار، عرفيزدگي، كليشه شدن و شعارزدگي رهانيد.
كتاب حاضر در چهار بخش سامان يافته است. كليات، مباني موضوع، محورهاي برنامهسازي در زندگي امام كاظم(ع) و آسيبها و هشدارها، عناوين بخشهاي چهارگانه اين اثرند.
چاپ نخست کتاب «آيين برنامهسازي زندگي امام موسي كاظم(ع)» با شمارگان 1000 نسخه، 470 صفحه و بهاي 70000 ريال راهي بازار نشر شده است.
نظر شما