به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، این اثر به‌طور کلی نگاهی به رمز و رازهای نیما در آثارش دارد و در 6 فصل به مباحث کلی «دریافت نیما یوشیج از شاعران کلاسیک»، «نیما یوشیج و سبک هندی»، «آموخته‌های نیما یوشیج از نظامی»، «تجربه‌های نیما یوشیج در قالب‌های کلاسیک»، «کهن‌ماندگی در ساختار زبان شعری نیما یوشیج» و «نیما یوشیج و قافیه» می‌پردازد.

در آغاز این کتاب مقدمه‌ای نسبتا مفصل گنجانده شده است و در این مقدمه، مولف، از نیما به عنوان معروف‌ترین اما در عین حال ناشناخته‌ترین شاعر عصر جدید یاد کرده است.

آن‌چه مولف در نگارش این کتاب بر آن تاکید داشته است جدا کردن اهمیت کار نیما یوشیج در مقام شجاع‌ترین و جست‌و‌جوگرترین پیشگام شعر نو فارسی از ارزیابی کار او در مقام یک شاعر است.

کیانوش معتقد است درباره رمز و رازهای نیما سخن گفتن، مراتبی دارد و نخستین مرتبه آن «نیما و شعر کلاسیک فارسی‌» است؛ چراکه شاعر شدن او با شعر کلاسیک آغاز می‌شود، اما امروز که تقریبا 80 سال از زمان ساخته شدن شعر «افسانه» می‌گذرد، بعضی از شاعران جوان اصلا برای شاعر شدن آشنایی با شعر کلاسیک را ضروری نمی‌دانند و از همان آغاز با نثری در هم‌ریخته و با تقلید از شاعران نامدار معاصر، دفتر از پی دفتر به چاپ می‌رسانند. گاهی هم برای اثبات بیگانه نبودن با شعر کلاسیک، شعری در این اسلوب می‌سازند، اما می‌بینیم از وزن و قافیه هم شناخت درستی ندارند، چه رسد به بقیه هنرمایه‌های شعر کلاسیک.

برهمین اساس «حافظ و سعدی: عشق»، «مدح درغزل‌های سعدی و حافظ»، «سعدی و حافظ در نظر دیگران»، «حافظ در مکتب سعدی»، «اشتباهات لغوی سعدی در زبان‌سنجی نیما یوشیج»، «مطلب اخلاقی سعدی از دید نیما شویج»، «سهلِ ممتنع سعدی، مشکل آسان نیما یوشیج»، «فردوسی از دید نیما یوشیج» و «نگاهی به یک خط در دو تصویر» مطالبی هستند که مولف در فصل نسخت کتاب به آن‌ها پرداخته است.

نیما به دلیل علاقه‌اش به تعقید لفظی و ابهام بیانی در شعر، برای آثار شاعرانی که پیرو سبک هندی یا سبک اصفهانی شناخته شده‌اند، ارزش بالایی قایل است و این نوع شعر را اوج ترقی شعر فارسی می‌داند. برهمین اساس موضوع «شباهت‌ها و تفاوت‌های سبک هندی و سبمولیسم فرانسوی» در فصل «نیما یوشیج و سبک هندی» بررسی شده است.

بنابر آن‌چه در این بخش آمده، ظاهرا آن‌چه توجه نیما را از یک سو به سبک هندی در شعر فارسی و از سوی دیگر به سبک سمبولیسم جلب می‌کرده است، ابهام و پیچیدگی در این دو نوع شعر بوده که فهمیدن معانی آن‌ها را دشوار می‌کرده است.

فصل سوم به «آموخته‌های نیما از نظامی» اختصاص دارد. «نظامی در کنار هوچو و ورهارن»، «شگردهای نظامی در زبان یوشیج»، «راست نیاید به زبانی که هست»، «فعل‌انگیزی»، «نوانگیزی‌های زبان‌آزار»،«بیگانه‌سازی زبان»، «شجاعت در نوآوری»، «بدیعه‌های گنجه در یوش» و «یوشیج‌واری‌های نظامی» مباحث پرداخته شده در این فصل هستند.

به‌طور کلی نظامی گنجه‌ای در داستان‌سرایی معروف است. بدین معنی‌که مضمون‌های گوناگون را در خدمت روایت به‌کار گرفته است. به عبارت دیگر شعر نظامی، شعری روایی ا‌ست. نیما یوشیج نیز همواره حافظ و نظامی را ستایش کرده است و آشنایی او با این دو شاعر به دوران کودکی‌ و به واسطه مادرش بازمی‌گردد. بدیهی‌ است آن چه در کودکی در انسان تاثیر گذاشته باشد، اثرش ریشه‌دار و پایدار می‌ماند. اگر مجموعه کامل اشعار نیما را از نظر بگذرانیم، می‌‌بینیم که بیشترین و بهترین شعرهای او روایی‌ است.

کیانوش در فصل چهارم به سراغ موضوع «تجربه‌های نیما در قالب‌های کلاسیک» رفته است. او در این فصل مبحث «تجربه‌های مقید در قالب‌های نونما» را نیز بررسی می‌کند. در فصل پنجم نیز موضوع «کهن‌ماندگی در ساختار زبان شعری نیما» و پیرو آن «عتیقه‌پسندی» پرداخته شده است.

مولف در فصل پنجم پس از پرداختن به شعر موزون و مقفی در قالب‌ یک مقدمه به این‌ نکته اشاره داشته که نیما خود گفته است: «همیشه از آغاز جوانی سعی من نزدیک ساختن نظم به نثر بوده است.» از سوی دیگر به علاقه نیما به «قصیده لحنی» در شعر کلاسیک اشاره کرده و آورده است: «همین دلبستگی نیما به «قصیده لحنی» یا «حماسه لحنی» شعر کلاسیک فارسی موجب شده است که بیشتر شعرهایش را در چند بحر که آهنگ آن‌ها بیشتر با مضمون‌های حماسی سازگار است، بسازد. »

مولف در آخرین فصل کتاب به مبحث «نیما یوشیج و قافیه» پرداخته است. به نظر او از سه اصلی که نیما در حرکت انقلابی خود در نو کردن شعر فارسی دنبال کرده است، یعنی وحدن مضمونی، تغییر طولی مصراع‌ها و آزادی قافیه از قید هندسی قالب‌های کلاسیک، آخرین اصل، مهم‌ترین اصل بوده؛ چراکه این قافیه است که صورت قالب‌های شعری کلاسیک را مشخص می‌کند.

کیانوش در انتهای کتاب، اشاره دوباره‌ای بر سه اصل حرکت انقلابی نیما داشته و معتقد است نیما با تجربه‌های پیگیر و تبلغی و پافشاری بر این سه اصل در آیین شعر، این شایستگی را داشته است که «پیشگام شعر جدید فارسی» شناخته شود.

وی همچنین بر این نکته تاکید دارد که هدفش در این کتاب پایین آوردن نیما یوشیج واقعی از عرش این پرستش فوق انسانی بوده است، چنان‌که پرستندگان او با دیدن چهره ساده انسانی او به خود بیایند و افسون مجذوبیت قدوسی را در ذهن خود بشکنند و به جای مدام «ذکر نیما» گفتن در «حرم» پرستش، بنشینند و شعر او را بخوانند.

هدف دیگر مولف نشان دادن این مطلب بوده است که بدون توجه به موضوعاتی که در این کتاب مطرح کرده است و سعی در دریافت معنی و منطق این موضوعات در بیرون از فضا و حال تعصب و پرستش، شناختن نیما یوشیج واقعی غیرممکن است، و نباید عجیب دانست اگر بگوییم که در حیطه روشنفکری عصر ما بدون «نیما‌شناسی درست»، مسلما «خودشناسی» در حیطه فردی، اجتماعی و جهانی ممکن نمی‌شود.

محمود کیانوش متولد 1313 در مشهد، محقق، شاعر، نویسنده و مترجم معاصر است. گستره آثار او علاوه بر شعر و داستان، زمینه‌های دیگری چون ترجمه، نقد ادبی و داستان‌های کودکان را در بر می‌گیرد.

«شکوفه حیرت»، «ساده و غمناک»، «ماه و ماهی در چشمه باد»، «قصیده‌ای برای همه»، «آب‌های خسته»، «خرخاکی‌ها، یونجه‌ها و کلاغ‌ها»، «ناگهان انسان و زمینش» و «از پرنده‌ها و انسان» عنوان برخی از مجموعه شعرهای او هستند.

«در آن‌جا هیچ‌کس نبود» (مجموعه داستان کوتاه)، «مرد گرفتار» (یک داستان بلند)، «غصه‌ای و قصه‌ای» (هفت داستان پیوسته) ، «و بلا آمد و شفا آمد» (مجموعه داستان کوتاه)، «حرف و سکوت»، «برف و خون»، «غواص و ماهی»، «در آفاق نفس» (رمان فلسفی) و «در طاس لغزنده» (مجموعه داستان‌های کوتاه) از جمله آثار کیانوش در حوزه داستان و رمان هستند.

در حوزه نقد ادبی نیز آثاری چون «بررسی شعر و نثر فارسی معاصر»، «شعر فارسی در غربت» و «زن و عشق در دنیای صادق هدایت و نقدی تحلیلی و تطبیقی بر بوف کور» و «نظم، فضیلت و زیبایی» (تاملاتی در فلسفه هنر و ادبیات) از کیانوش به چاپ رسیده است.

از ترجمه‌های کیانوش نیز می‌توان به آثار «به خدای ناشناخته» اثر جان اشتان بک، «زنی که گریخت» نوشته دی. اچ. لارنس، «مالون می‌میرد» از ساموئل بکت، «سیر روز در شب» اثر یوجین اونیل و «جلاد» نوشته پرلاگر کوئیست اشاره کرد.

کتاب «نیما یوشیج و شعر کلاسیک فارسی» (رمزها و رازهای نیما یوشیج) در 576 صفحه، شمارگان هزار و 100 نسخه و قیمت 9هزار و 500 تومان از سوی نشر قطره منتشر و راهی بازار کتاب شده است.