چاپ نخست كتاب «رويارويي صحنهها در قرآن» به قلم دكتر حميد محمدقاسمي از سوي موسسه بوستان كتاب منتشر و روانه بازار نشر شد. اين كتاب با استخراج پيامها و فوايد گوناگون ادبي، علمي و معرفتي و ديگر جنبههاي مقابلههاي قرآني، نمونههاي فراوان و متعددي از رويارويي موضوعات در حوزههاي مختلف را شناسايي و گردآوري كرده است.-
به عقيده نويسنده، «هنگامي كه كتاب جهان هستي را در پيش روي خود ميگشاييم و به فصلها و صفحات چشمنواز آن مينگريم، خود را با انواع گوناگون پديدهها و تركيب بديعي از اضداد مواجه ميبينيم كه هر يك در كنار هم صحنههايي جذاب و خيرهكننده را رقم زدهاند و به زندگي روح و طراوت بخشيدهاند.
آنچه به روز زيبايي بخشيده، همراهي آن با شب است و آنچه به آسمان، شكوه ارزاني كرده همراهياش با زمين است و آنچه به زمين حاصلخيز، ارزش بخشيده كوير خشك است و آنچه به كوهها، هيبت و عظمت بخشيده پهن دشتي است كه در جوار آن گسترده شده و آنچه به درياها، جلوهاي زيبا داده همراهي آن با بيابانهاي لم يزرع است.
در واقع، شب و روز، آسمان و زمين، كوه و دشت، بر و بحر، خشكي و حاصلخيزي، پستي و بلندي، زبري و نرمي، همه و همه در كنار يكديگر مجموعهاي از اضداد را در جهان هستي پديد آوردهاند و دست در دست هم نمايشگاهي ديدني را آفريدهاند كه چشمها را خيره جمال خود ميسازند و عقلها را متحير عظمت خود ميگردانند.
اما همان خالق چيرهدستي كه با قلم صنعش اين همه شگفتيها را در كتاب تكوين رقم زد، با الفاظ و كلماتي چند، عالم ديگري را در كتاب تدوين خلق كرده و جلوهاي از جمالش را در كلام بيبديلش متجلي ساخته است.»
آنگاه كه قرآن را در پيشروي خود ميگشاييم و به گلستان مصفاي آن وارد ميشويم، خود را با صحنههاي گوناگوني مواجه ميبينيم كه همچون جلوههاي طبيعت متنوع و روح پرورند و روح و انديشه آدمي را مسخر خود ميسازند.
در صفحات قرآن، شاهد صحنههاي بسياري از رويارويي ايمان و كفر، توحيد و شرك، دنيا و آخرت، خير و شر، پرهيزكاري و گناه، هدايت و ضلالت، حلال و حرام، اميد و ياس، عشق الهي و عشق حيواني، وفاي به پيمان و پيمانشكني، انفاق و بخل، اصلاح و افساد، اتحاد و تفرقه، جهاد و راحتطلبي، دوستي و دشمني، اطاعت و تخلف، هجرت و ركود، حميت ديني و بيتفاوتي، عدالت و ظلم و بالاخره حق و باطليم كه در كنار هم ميدان گستردهاي از جبهه آرايي دو لشكر عظيم در پهن دشتي به وسعت همه هستي را رقم ميزنند.
همچنين در جاي جاي قرآن ميتوان شاهد رويارويي دو گروه از انسانها در برابر يكديگر بود كه در اصل، اين روياروييها را بايد جبههآرايي دو ديدگاه فكري و اعتقادي در مقابل هم دانست و نه مواجهه اشخاص و پيكر انسانها در برابر هم.
قرآن مالامال از صحنههاي مواجهه مومن و كافر، صالح و طالح، موافق و منافق، دوست و دشمن، خودمدار و خدامدار، دنيا طلب و آخرتگرا، مصلح و مفسد، سست عنصر و ثابت قدم، پرهيزكار و گنه پيشه، مستكبر و مستضعف، راهبر و راهزن، مرحومين و محرومين در نهايت خوشعاقبتها و بدعاقبتهاست كه گروهي در قوس صعود و به اوج قله كمال و تقرب الهي نايل شدهاند و گروهي در قوس نزول به درههاي هولناك حيوانيت فرو غلتيدهاند و قرآن در حكايتهاي بيدارگري از حال و وضع اين دو گروه، آشكارا پرده برداشته و سيماي آنان را به روشني به نمايش درآورده است.
از آنچه گفته شد، معلوم ميشود كه روش «مقابله» در قرآن از دامنهاي بسيار گسترده و وسيع برخورد است و اين شيوه، آنچنان نيست كه به گونهاي حاشيهاي و يا اجمالي در قرآن به كار رفته باشد، بلكه شايد بتوان گفت هيچ صفحهاي از صفحات نوراني قرآن را نميتوان سراغ گرفت مگر آن كه جلوهاي از اين موضوع در آن نمايان است و تابلويي از جبههآرايي مظاهر حق و باطل در برابر هم در آن به تصوير درآمده است.
قرآن از اين شيوه بديع، تنها به عنوان يك صنعت ادبي براي جذابيت بخشيدن به سخن بهره نجسته، بلكه آن را به عنوان ابزاري براي انتقال مفاهيمي معنوي و هدايت و تربيت آدمي به كار گرفته است و به همين دليل است كه در بسياري از موارد، قرآن براي اثبات معارف الهي و جهانبيني توحيدي خود از روش مقابله بهره ميجويد و از اين طريق، دريچهاي نو به روي ذهن انسانها ميگشايد و مرغ انديشه را در آفاق گستردهاي به پرواز در ميآورد.
به هر جهت، قرآن را از جنبه مقابلههاي نغز و جذابش ميتوان به نمايشگاه عظيم و با شكوهي تشبيه كرد كه در آن، شاهد انواع تابلوهاي بينظير از صحنههاي رويارويي حقايق مادي و معنوي هستيم كه هر يك از تابلوهاي آن ميتواند عالمي از معنا را در برابر انسانها به نمايش درآورد و درسي از توحيد و معنويت به آدم بياموزد.
نويسنده اين اثر در بخشي از مقدمه كتاب حاضر يادآور ميشود: «مدعي نيست كه در تحقيق خود به همه ابعاد و زواياي اين موضوع پرداخته و كاري در خور ارايه داشته، ليكن با بضاعت اندك علمي خود تلاش داشتهايم تا گامي هرچند اندك فرا روي محققان و مشتاقان كلام وحي قرار دهيم و نمي از يم بيكران معارف ناب قرآن را به كام تشنگان وحي بچشانيم.
بدينمنظور، چندين بار قرآن را از ابتدا تا انتها، صفحه به صفحه و آيه به آيه مورد مداقه قرار داديم و با استخراج پيامها و فوايد گوناگون ادبي، علمي و معرفتي، اخلاقي و تربيتي، اجتماعي و سياسي و ديگر جنبههاي مقابلههاي قرآني، نمونههاي فراوان و متعددي را از رويارويي موضوعات در حوزههاي اعتقادي، اخلاقي، عبادي، اجتماعي و سياسي، روانشناسي و طبيعتشناسي گردآوري نموديم و در قالب طرحي نو و قابل استفاده براي بيشتر مخاطبان عرضه داشتيم.
شايان ذكر است كه هدف از اين تحقيق، استقصاي كامل تمامي مقابلههاي قرآني و مجالي وسيع و كاري جمعي و محققانه ميطلبد، اما آنچه در اين اثر به دنبال آن هستيم ارايه يك طرح كلي و سازمان يافته براي اين موضوع است تا زمينههاي ورود به اين عرصه مهم را براي ديگر محققان قرآني فراهم آورد.»
كتاب حاضر در سه فصل به رويارويي صحنهها در قرآن اشاراتي ميكند. كليات، آثار و فوايد مقابله در قرآن و نمونههايي از مقابله رويارويي صحنهها در قرآن، عناوين فصول سهگانه اين اثرند.
چاپ نخست كتاب «رويارويي صحنهها در قرآن» با شمارگان 1000 نسخه، 432 صفحه و بهاي 82000 ريال راهي بازار نشر شد.
نظر شما