شنبه ۲۹ بهمن ۱۳۹۰ - ۱۵:۲۶
«الاعتقادات» كهن‌ترين اثر اعتقادي شيعه است

برگزيده كتاب سال حوزه و مسوول تحقيقات احياي كتاب «الاعتقادات» در موسسه «پيام امام هادي(ع)»اين اثر را نخستين كتاب با موضوع بررسي اعتقادات شيعه دانست كه در عين سادگي، متقن و محكم نوشته شده است. به باور وي «الاعتقادات» را مي‌توان بزرگترين و كهن‌ترين اثر اعتقادي شيعه به قلم يكي از قدرتمندترين محدثان محسوب كرد.-

حجت‌الاسلام سيدهادي رفيعي‌پور، در گفت‌وگو با خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا) درباره اين اثر اظهار كرد: اين كتاب تاليف رييس المحدثين «شيخ صدوق» عالم بزرگ شيعه در قرن چهارم و از قديمي‌ترين كتاب‌هاي اعتقادي شيعه است.

وي ادامه داد: از آنجا كه نويسنده «الاعتقادات» از بزرگترين و نامي‌ترين علماي شيعه قلمداد مي‌شود، هم از ميان اهل سنت و هم از شيعيان و هم از سوي اسلام‌شناساني كه مي‌خواهند اسلام و شيعه را به طور دقيق بشناسند، مراجعات زيادي به آن صورت مي‌گيرد. اين اثر در حقيقت يك كتاب مرجع براي شناخت شيعه و اعتقادات شيعه است.

رفيعي‌پور گفت: مرحوم شيخ صدوق در عصر خود به اين امر واقف بود كه تهمت‌هايي به شيعه و اعتقادات شيعي، براي تخريب اين مذهب مقدس وارد مي‌شود و به همين دليل، كتاب «الاعتقادات» را تاليف كرد كه شامل مباحثي در خداشناسي، پيامبرشناسي، امام‌شناسي و مسايل ديگر اعتقادي شيعه است. وي در اين كتاب نسبت‌هاي نابجايي را كه به شيعه داده مي‌شد (يا مي‌شود) رد كرده است.

مدير موسسه «پيام امام هادي(ع)» درباره كتاب «الاعتقادات» اظهار كرد: مرحوم شيخ صدوق در اين كتاب، در 45 «باب» اعتقادات شيعه را به رشته تحرير درآورده است. شايد اين كتاب در ميان آن‌چه كه ما از علماي اسلام در دست داريم، نخستين كتاب در اعتقادات شيعه باشد كه چنين جامع، فراگير، ساده و روان و در عين حال، ‌محكم و متقن نوشته شده است. البته تا پيش از اين كتاب نيز رساله‌هاي كوچكي درباره عقايد شيعه نوشته شده‌اند اما هيچ‌يك به جامعيت «الاعتقادات» نيستند، از همين رو مي‌توان اين كتاب را بزرگترين و كهن‌ترين اثر اعتقادي شيعه به قلم يكي از قدرت‌مندترين محدثان دانست.

وي در بيان ويژگي‌هاي احياي كتاب «الاعتقادات» در موسسه «پيام امام هادي(ع)» گفت: اين احيا، فراتر از احياهاي معمولي كتاب‌ها از نسخ خطي است، به اين معنا كه امروزه وقتي مقابله با متن اصلي (نسخه خطي) صورت مي‌گيرد، اختلاف‌هاي ناشي از مقابله چند نسخه را در پاورقي بيان و در نهايت، به نشاني (منبع) آيات و روايات اشاره مي‌كنند اما تفاوت و ويژگي اين احيا از «الاعتقادات» آن است كه از نظر نسخه‌شناسي، نسخه‌هاي كهن‌تر و قديمي (حدود 100 سال قديمي‌تر) را معرفي و بررسي كرده است كه در نسخه‌شناسي، اين موضوع بسيار مهمي به حساب مي‌آيد.

مسوول تحقيقات كتاب «الاعتقادات» افزود: نكته بارز ديگر درباره اين كتاب كه نظر علما، از جمله مقام معظم رهبري را به خود جلب كرد اين است كه موسسه «پيام امام هادي(ع)» در تحقيقات خود در راستاي احياي كتاب «الاعتقادات» ثابت كرد كه تمامي عبارات اين اثر يا آيات و رواياتند يا برگرفته از رواياتند. اين نكته بسيار مهمي است كه تحسين مقام معظم رهبري را نيز در پي داشت.‌

رفيعي‌پور در بيان ديگر ويژگي‌هاي «الاعتقادات» افزود: در اين چاپ از كتاب «الاعتقادات»، صفحات در سه طبقه (بخش‌هاي افقي) تنظيم شده‌اند. متن كتاب در بخش بالايي آمده است، بخش مياني صفحه، روايات را شامل مي‌شود و اصل بودن روايت شيخ صدوق را نشان مي‌دهد. براي نخستين بار است كه در عرصه پژوهش حوزه اعتقادات، چنين نظراتي ارايه شده‌اند. بخش پاييني صفحه‌ها نيز به بيان اختلاف ناشي از تقابل نسخه‌ها اختصاص دارد. اين نوع چينش صفحات، كاري بسيار مشكل و كم‌سابقه قلمداد مي‌شود.

اين پژوهشگر در ادامه، مقدمه نوشته شده بر كتاب «الاعتقادات» را ويژگي‌ مهم ديگر اين اثر دانست و افزود: مقدمه‌اي با بيش از 200 صفحه درباره زندگي مرحوم صدوق بر اين كتاب نگاشته شده 
كه حاكي از آن است كه وي، علاوه بر اين‌كه فقيه و محقق بود، يك متكلم بزرگ نيز به حساب مي‌آمد.

وي يادآور شد: اهميت اين مقدمه در آن است كه تاكنون، غالبا شيخ صدوق را به چشم فقاهت و به عنوان يك محدث نگريسته‌اند، در حالي كه اين كتاب او را به عنوان يك متكلم و صاحب فكر و انديشه و شخصيتي نظريه‌پرداز مطرح مي‌كند، يعني فردي مناظره‌گر كه مي‌توانست در عرصه‌هاي عمومي به مخالفان شيعه پاسخ دهد.

مدير موسسه «پيام امام هادي(ع)» افزود: به همين دليل در پشت جلد كتاب او را به عنوان «الشيخ اثقه الجليل الاعظم المحدث المتكلم الفقيه» معرفي كرده‌ايم. اين عنوان و به‌ويژه سه صفت محدث، ‌متكلم و فقيه درباره او بسيار مهمند و اين كتاب در حقيقت، پس از قرن‌ها به صورت ملموس و نه شعاري غباري از قدرت كلامي شيخ صدوق برمي‌دارد. اين مساله در اين كتاب، براي بزرگان بسيار قابل توجه بوده است.

رفيعي‌پور با اشاره به مقدمه 224 صفحه‌اي كتاب گفت: كتاب «الاعتقادات» غير از اين مقدمه، 528 صفحه دارد كه شامل فهارس فني نيز هست كه راهگشاي محققان خواهد بود. همچنين خلاصه‌اي از كتاب به زبان انگليسي در چند صفحه پاياني كتاب آورده شده است تا اين اثر ارزشمند در عرصه بين‌المللي نيز مورد استفاده قرار بگيرد.

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.

برگزیده

پربازدیدترین

تازه‌ها

اخبار مرتبط